II
EUWS 11
Pete Souza blijft
de wereld eraan
herinneren hoe het Witte
Huis functioneerde vóór
Trump. De fotograaf van
Obama verzamelde zijn
'intiemste' beelden van
de president in een boek.
De foto's
spreken
voor zich.
Je snapt
het of je
snapt
het niet
Pete Souza mist het Witte Huis
helemaal niet. Het lijkt misschien
zo, gezien de onophoudelijke
stroom aan foto's uit de Obama-
jaren die hij post op zijn immens
populaire Instagram-account, maar
acht jaar lang een president volgen
is slopend. Souza was óf in het Witte Huis óf op
afroep beschikbaar. Hij vertrok pas als de presi
dent zich terugtrok in zijn privévertrekken. Op
vakantie durfde hij eigenlijk niet, bang om een
belangrijk moment te missen. In acht jaar nam hij
drie keer één week vrij. „Je weet nooit wanneer
geschiedenis gebeurt", zegt Souza op een terras
in een voorstad van Washington, waar hij woont.
Hij is nu 'los uit de ketenen'.
Vrijuit spreken kan hij nog steeds niet. In zijn
boek, dat vandaag verschijnt, staat een foto die is
gemaakt op de dag dat Trump als aankomend
president langskwam om kennis te maken met
zijn voorganger. Obama laat hem een werkkamer
in het Witte Huis zien, Trumps blonde manen
piepen achter de deurpost vandaan. Of Trump
aanmerkingen had op zijn nieuwe werkplek, of
dat Obama hem goed de waarheid zei - Souza laat
er geen woord over los. Zelfs met zijn vrouw heeft
hij nooit smeuïge details uit gesprekken van de
president gedeeld. Bovendien: „Als je bezig bent
met fotograferen, is er van alles om je druk om te
maken: techniek, het juiste moment... Je brein is
niet gefocust op de woorden die worden gewis
seld. Je vangt soms wat op, maar het is niet zo dat
ik kan herhalen wat er werd gezegd."
Souza mocht overal bij zijn. Bij privégesprekken
met collega-leiders („Ik was slim genoeg om te
weten dat je vertrekt zodra je je foto's hebt, zodat
ze echt privétijd hebben"), geheime besprekingen
over militaire acties, de bijeenkomst waarin
Obama live de inval in de schuilplaats van Osama
bin Laden volgde, wandelingen met dochters
Malia en Sasha, autoritjes met Michelle. Na de
tweede inauguratie in 2013 vroeg Souza aan
Obama of hij met hem en de First Lady in de
limousine mocht meerijden. De president zei:
„Eigenlijk waren we van plan een potje te vrijen."
Maar zelfs toen mocht Souza mee. Een foto van de
rit is opgenomen in het boek.
Frappant contrast
Pete Souza is degene die Amerikanen en de rest
van de wereld blijft herinneren aan minder
onstuimige tijden in het Witte Huis. Hij begon
vlak na Trumps inauguratie te reageren op
nieuws uit turbulent Trump-land met foto's van
vergelijkbare situaties uit de Obama-jaren. Het
contrast was meestal frappant. Circuleert een foto
van een stijfjes dansende Donald en Melania?
Souza post een plaatje van een innig verstren
gelde Barack en Michelle. Gaat Trump tekeer
tegen de ontslagen FBI-directeur James Comey?
Souza duikelt in zijn archiefbeeld op van Obama
in een diep gesprek met Comey. Als Trump de
hand van Angela Merkel niet aanpakt, komt Souza
met een foto van Obama die Merkel omhelst. „Ik
ben nu een gewone burger. Ik probeer subtiel
commentaar te leveren, zonder respectloos te
zijn. De foto's spreken voor zich. Je snapt het of
je snapt het niet."
En velen snappen het dus wel. Souza verza
melde een indrukwekkende schare volgers, die
trouw commentaar leveren. Bij de foto van een
als Spider-Man verklede kleuter die de president
in een web vangt, schrijft Nick Tripoli: „Ik mis
deze president zo verdomd veel." Onder een foto
van Obama die op verzoek van George W. Bush
een vrolijk kiekje schiet van zijn voorganger met
de familie van Ruth Odom-Bonner (99), dochter
van een in slavernij geboren man, reageert iemand
die zich Sue H. H. noemt: „De liefhebbende men
selijkheid in deze foto zorgt voor tranen in mijn
ogen. Ik wil die wereld terug!"
Het is meer dan nostalgie, meent Pete Souza.
In het tijdperk-Trump, denkt hij, zijn Amerika
nen 'op zoek naar normaliteit, en respect - dat is
wat veel mensen zagen in president Obama.'
Souza had een grote rol in het creëren van dat
imago. Door dagelijks een foto van achter de
schermen te publiceren, had het Witte Huis voor
een deel zeifin de hand welk beeld van president
Obama ontstond. De plaatjes van een president
die in de Oval Office over de vloer kruipt met
een peuter, het basketbalteam van zijn dochter
coacht alsof het een NBA-finale is of zichtbaar
verontrust peinst over de economische crisis: ze
hielpen om van Obama een menselijke familie
man te maken.
Onder Donald Trump, nota bene de man die
de reguliere pers niet vertrouwt, brengt het Witte
Huis veel minder foto's naar buiten. We zien
zelden hoe Trump zich achter de schermen
gedraagt. „Obama begreep het belang
van het visueel documenteren van zijn
presidentschap", zegt Souza. Hij maakte
in acht jaar tijd 1,9 miljoen foto's, die
allemaal zijn opgeslagen in het Ameri
kaanse Nationaal Archief. Over twaalf
jaar worden ook de beelden openbaar
die nooit naar buiten zijn gebracht.
„Stel je voor dat we zulke foto's had
den gehad van Abraham Lincoln,
in de Amerikaanse Burgeroorlog
of toen hij de slavernij afschafte.
Ik hoop dat mijn foto's tot in de
eeuwigheid blijven bestaan, zodat
mensen over 500 jaar nog een idee
hebben van de man die Barack
Obama was."
donderdag 9 november 2017
GO
Tijdens Operation Neptune Spear, waarbij Osama bin Laden wordt gedood,
De inaugurele parade in Washington, 21 januari 2013.
Karlijn van Houwelingen
—Pete Souza
In Chicago, 20 mei 2012.
Met de Dalai Lama in 2014.
A Tijdens een basketbalclinic met dochters Sasha en Malia.
