3
zijn of haar lijden voorbij. Dat voelt
de rouwende anders. Onderken ge
woon diens verdriet en ben er ge
woon. Kleine attenties, zoals een
zakdoek krijgen aangereikt van een
vreemde in de tram, helpen oneindig
veel meer in de heling."
„Heel zinvol. Het werkt krachtig en
heilzaam als mensen die elkaar niet
kennen bijeenkomen, praten, en hun
verdriet delen. De aanslag vorige
week in New York roept herinnerin
gen op aan de aanslagen van li sep
tember 2001. Bij zo'n gebeurtenis
vragen mensen zich meteen af of zij
en hun dierbaren veilig zijn, en als
dat zo is, voelen ze opluchting en te
gelijk ook licht schuldgevoel. We be
seffen dan dat we de dood niet onder
controle hebben.
Het helpt er gezamenlijk uiting aan
te geven, samen muziek te maken of
kaarsen aan te steken, zoals in Parijs.
Jongeren delen hun gevoelens via
Instagram of Facebook. Er zijn al zo
veel Facebookpagina's die iemand
gedenken. Dat zijn nieuwe positieve
manieren om rouw te delen.
Ik ijver in Engeland voor een rouw
band, waarmee je laat zien dat je een
dierbare bent verloren. Dat geeft an
deren het signaal iets vriendelijker en
begripvoller met je om te gaan."
„Toen Diana verongelukte was ik in
shock. Iedereen. Het troostte mij dat
de wereld leek stil te staan, iedereen
reageerde en leefde mee. Tegelijker
tijd kende ik haar zo persoonlijk, dat
het mij stoorde dat de publieke com
motie de overhand nam.
Ik woon tegenover Kensington
Palace, Diana en ik belden vaak of we
vielen bij elkaar binnen. Bij het paleis
verzamelde zich een grote menigte.
Ik heb dat massale geblokkeerd: las
geen kranten en keek geen tv. Ik had
moeite met de collectieve aandacht.
Mijn grote verdriet had te maken met
dat ik een goede vriendin had verlo
ren, haar nooit meer zou zien of kon
bellen. Nooit meer haar lach zou ho
ren. Dat is wat ik het meeste mis."
zo snel een lijk, de dood raakte uit het
zicht. Tegenwoordig hebben we
'recht' op het leven. We fiksen het
wel even. Ook rouw."
„Daar is geen vijfstappenplan voor te
geven. Ik noem in mijn boek acht pij
lers die helpen, zoals uiten welke
band je had met de overledene. Of:
een dagritme aanhouden. Doorleef in
elk geval de pijn. Van nature zijn we
geneigd om die uit de weg te gaan.
Het paradoxale is dat verdriet alleen
verzacht of verdwijnt als je die volle
dig toelaat.
Rouw kan in het lichaam aanvoe
len als hevige pijn of angst. Als mens
wil je onbewust vluchten of vechten.
Om die stress op te lossen, kun je be
wegen. Een combinatie van sporten,
de kalmering opzoeken van medita
tie en jezelf belonen. Het helpt ook
om meer inzicht te krijgen: wat
maakt je van streek of angstig? Wat
zegt het stemmetje in je hoofd dan?
De steun van dierbaren is natuur
lijk uiterst belangrijk. Rouw maakt
een mens eenzaam. Als er mensen
zijn die oprecht naar je luisteren,
helpt dat enorm. In mijn praktijk heb
ik talrijke mensen ontvangen die
zich geen raad wisten en niet de
steun kregen die ze nodig hadden.
Het is normaal dat je verdriet, en
woede, en schuldgevoel, en
schaamte, en opluchting tegelijk
kunt ervaren. Mensen beseffen niet
dat een nieuw verlies altijd oud ver
driet oprakelt."
„Als iemand lijdt, voel je dat zelf ook
in je lijf en dat wekt onrust op. Ons
instinct zegt: wegwezen. Als je je
daarvan bewust bent, kun je dat
negeren. Het gaat meestal mis als de
ander je pijn wil verhelpen en niets
beter weet te zeggen dan: De tijd
heelt alle wonden. Of: Gelukkig is
Rouw maakt
eenzaam. Het
helpt enorm
als mensen
naar je willen
luisteren
dinsdag 7 november 2017
GO
naar mijn zwanger
schap.
Na bijna een uur mag ik
'ontwaken' bij het tinke
len van shanti-klokjes.
Volgens de therapeut
resoneren de klanken
nog 24 uur na. Om de
vrijkomende afvalstof
fen te kunnen afvoeren,
moet ik veel water drin
ken. Dat vergeet ik, dus
die hoofdpijn is mijn
eigen schuld. Feit blijft
dat ik me zelden zo in
tens ontspannen voelde.
Margaretha Coornstra
Sfeer in
de sessie
Ik bevind me op
een comfortabele
ligbank, gelukkig met
kleding aan.
Als geluidshater
ervaar ik de tikkende
klok als een minpunt.
Ontspannend
De oceandrum en de
rainstick klinken als
het ruisen van de zee
of de regen. Ze ont
spannen heerlijk.
Geen merkbaar heil
zaam effect op de
langere termijn.
Kwaliteit van
behandelaar
Behendig met de
instrumenten. Prettige
afwisseling van
verschillende
timbres.
Geen minpunten.
Prijs
kwaliteit
Voor 45 euro ontspan
je een uur lang bij een
privéconcert op
maat.
Praktijk is niet
rolstoeltoegankelijk.
A Vibrerende schalen op je buik:
heerlijk, fotoshutterstock
Eind
oordeel
Maakt
ook emo
ties los.
doet wonderen
Hoe zinvol is het om met z'n allen
te rouwen als er een beroemdheid
sterft of na een aanslag?
Hoe heeft u als goede vriendin het
rouwproces van prinses Diana
ondergaan?
Rouwwerk - Julia Samuel (Balans,
22,50)
Hoe rouwen we goed?
Kunnen omstanders het in hun
onwetendheid verprutsen?
44
