Na gesprek met dader 10 kilo lichter
9
BEMIDDELING
Brieven
Gelovige
slachtoffers
kunnen enorm
worstelen met
vergeving
Vergeving
land in verwarrend vaarwater te
rechtgekomen, door iets wat jaren
geleden gebeurde tussen twee
mannen die samen een tv-pro-
gramma maakten. Jelle Brandt
Corstius kwam met een zelfge
schreven artikel over zijn slachtof
ferschap, Gijs van Dam ontmas
kerde zichzelf als vermeende, tot
dan toe niet genoemde dader op
tv. Plotseling is de discussie ge
kaapt door een even ongemakke
lijk als ingewikkeld verhaal.
Het advies van Thordis? Focus
niet op individuele gevallen, maar
op de veelheid van de verhalen die
naar buiten komen doordat over
wegend vrouwen eindelijk hun
schaamte en stilte doorbreken.
„De beste raad die ik kan geven
aan elke samenleving, is om naar
de verhalen te kijken als sympto
men van een structureel pro
bleem. Raak niet verstrikt in indi
viduele getuigenissen. Het gaat
niet om wat hij zei, zij zei, er is
onthuld hoe gewoon het voor
vrouwen is om lastiggevallen te
worden. Mannen zijn overwegend
de daders hiervan. Zij moeten bij
zichzelf te raden gaan. In wat voor
wereld willen zij dat hun kinderen
opgroeien?"
En nee, niet alle mannen zijn
viezeriken. „Maar wel bijna alle
vrouwen hebben in meer of min
dere mate te maken gehad met
seksueel geweld. Dat is onaccepta
bel. We moeten het beter doen,
voor onze kinderen, voor de toe
komst." Mannen die denken dat ze
niks te maken hebben met
#metoo kunnen bij zichzelf te
rade gaan. Spreken ze andere man
nen aan, als ze zich vijandig op
stellen tegen vrouwen? Hebben ze
wel eens gelachen om een grap
over verkrachting of toegekeken
terwijl een vrouw werd bepoteld?
Helpen ze, als ze zien dat iemand
in hun omgeving lijdt? „In Zwe
den en sinds kort ook IJsland ko
men mannen bij elkaar tijdens 'ke
reldiners'. Ze eten samen, praten
over wat het betekent om een man
te zijn. Hoe kan het dat veel man
nen niet huilen, één op vijf geen
beste vriend heeft, ze vaker zelf
moord plegen en minder snel naar
de dokter gaan?"
Er waren heel
veel moeilijke
conversaties,
harde woorden
Thordis moest zichzelf redden,
voor ze anderen kon stimuleren
zulke vragen te stellen. Dat ze haar
belager opzocht en uiteindelijk sa
men met hem naar buiten trad,
zorgde dat ze vol in de schijnwer
pers kwam te staan met het ver
haal waar ze zich ooit zo voor
schaamde. Ze kon niet anders, zegt
ze over de moeizame reis die tot
een apotheose kwam in Zuid-
Afrika, het land van de Apartheid,
maar ook verzoening. „Stilte be
schermt je niet en het geluid van
mijn hart klonk beter dan mijn
zwijgen. Ik kon niet verder gaan
zoals ik deed. Ik kon niet leven
zonder mijn stem vleugels te ge
ven. Toen ik Tom schreef, wist ik
dat hij me een leugenaar kon noe
men, of me zou kunnen negeren."
Zelfs dan had Thordis haar zwij
gen doorbroken, simpelweg door
hem te laten weten dat zij er nog
was, net zoals de verkrachting die
hij op zijn geweten heeft.
Vorig jaar stonden ze naast el
kaar op een podium, voor de ca
mera's tijdens een TED Talk. Het
was een stap die voor Tom de
angst doorbrak om ooit ontmas
kerd te worden als verkrachter.
Het gaf hem daarnaast de kans zijn
overtuiging te delen dat seksueel
geweld geen onbespreekbaar pro
bleem van louter vrouwen hoort
te zijn. Ze vertelden over hun ge
voelens, hun opvattingen, de reis
naar vergeving. Samen schreven ze
een boek, South of Forgiveness. Dit
jaar kwam het uit. Het beest is ge
slacht. Het is Thordis die de strijd
nu onvermoeibaar voortzet.
„Ik wilde wraak, was bitter. Het
deed mij meer kwaad dan hem. Er
waren veel moeilijke conversaties,
harde woorden. Maar nu kan ik
zeggen dat ik hem een goede toe
komst toewens. Niet zo zeer voor
hem, maar omdat ik mezelf moest
bevrijden. Mijn leven is beter ge
worden, mijn toekomst mooier.
Tegen anderen wil ik zeggen: waar
stilte is, kan geweld bloeien."
maandag 6 november 2017
Elk jaar kloppen zo'n
1.900 Nederlanders
aan bij Perspectief
Herstelbemiddeling, de
organisatie die ge
sprekken tussen da
ders en slachtoffers
van misdrijven tot
stand brengt. Zelfs met
alleen een aangifte of
melding bij de politie
kunnen bemiddelaars
aan de slag.
Ook na tien jaar weet
bemiddelaar Francis
Bakker na elk afgerond
gesprek weer hoe be
langrijk haar werk is.
Dan loopt weer een
slachtoffer uit een ge
meentehuis, politiebu
reau of kerk met het ge
voel 10 kilo lichter te
zijn. En soms heeft een
dader eindelijk écht
onder ogen gezien wat
hij deed.
Soms zijn het moorde
naars die bij haar aan
tafel zitten, met de na
bestaanden van hun
slachtoffers. Andere
keren draait het om een
ernstig verkeersongeval,
of seksueel misbruik.
Het begint allemaal met
een aanmelding bij Per
spectief Herstelbemid
deling, gefinancierd
door het ministerie van
Justitie en Veiligheid.
Meestal zijn het daders
die het initiatief nemen,
om vervolgens met een
van de bemiddelaars,
zoals Bakker, in gesprek
te gaan. „Ik kijk als eer
ste naar de motieven.
Waarom wil iemand in
gesprek treden? Het
kan niet zo zijn dat een
verdachte dan wel de
dader alleen uit is op
strafvermindering, of
zijn eigen daden wil ba
gatelliseren. Of dat een
slachtoffer wraak wil.
Beiden moeten in staat
zijn een positieve bij
drage te leveren aan het
gesprek."
Daarna begint het pen
delen, de gesprekken.
Wat wil je bereiken, wat
zijn de mogelijkheden?
Soms zit een persoonlijk
gesprek er niet in, maar
lukt een briefwisseling
weer wel. Het is zelfs
mogelijk dat Bakker de
boodschappen over en
weer aflevert. Soms
leidt dat uiteindelijk toch
naar het moment su
prème, waarop daders
en slachtoffers daad
werkelijk tegenover el
kaar komen te zitten.
Vaak liggen ze er wak
ker van, zien de partijen
er als een berg tegenop.
-Francis Bakker,
bemiddelaar
Maar als het een slacht
offer lukt tijdens een ge
sprek alles te zeggen
wat hij wilde, geeft dat
veel kracht. „Ik zie vaak
de behoefte bij slachtof
fers om over alle gevol
gen te vertellen", zegt
Bakker. „Als ze dat lukt
tijdens een gesprek zie
je hun zelfvertrouwen
groeien. Het geeft ze de
regie terug, terwijl het
delict ze vaak machte
loos heeft gemaakt."
Voor daders begint het
in sommige gevallen
dan pas. Het gebeurt
dat spijt niet voldoende
is voor de mensen die
ze pijn deden, zegt Bak
ker. „Vooral gelovige
slachtoffers kunnen
enorm worstelen met
het begrip vergeving.
Vanuit hun religie willen
ze het wel, vinden ze dat
het zou moeten, maar
kunnen ze het toch niet.
Er zijn zaken die je
niet echt goed kunt
maken, schade die on
herstelbaar is. Met dat
gegeven moet een
dader dan verder, zon
der de mogelijkheid de
effecten van zijn acties
nog uit de weg te gaan.
Dat is pijnlijk, maar in
zicht in de gevolgen
van hun delict kan
wel helpen in de toe
komst andere keuzes te
maken."
-Thordis Elva
Seksuele intimidatie en seksu
eel geweld kennen vele vormen.
Wat zijn uw ervaringen? Mail ons
via zeghet@ad.nl