II
8
Bijstandsgerechtigden werkten jarenlang onbeschermd met chroom-6
De gezondheid van honderden werklozen is in gevaar gebracht door NS-
dochter Nedtrain en de gemeente Tilburg, blijkt uit onderzoek van het Brabants
Dagblad. De bijstandsklanten moesten treinen schuren, maar kregen niet genoeg
bescherming tegen het kankerverwekkende chroom-6. Terwijl Nedtrain alle kennis
kon hebben. Justitie is een vooronderzoek gestart.
We hadden
geen overall,
geen
werkschoe
nen, geen
mondkapjes,
niets
Zelfs als je het ziekmakende
chroom-6 buiten be
schouwing laat, moet
werken bij het Tilburgse
reïntegratiebedrijf tROM
tussen 2004 en 2011 al hels zijn ge
weest zijn. Fons Tannenbaum was er
2,5 jaar lang aan de slag. Hij hield er
een posttraumatische stressstoornis
aan over, zegt hij. „Toen ik daar
werkte, was ik vaak ziek. Moest bra
ken en spugen met bloed. Maar na
twee dagen belde de projectleider
dan weer op, dat ik toch moest ko
men. Anders werd ik gekort op mijn
uitkering.
„Ik werkte 40 uur in de week.
Iedereen daar. We hadden geen over
all, geen werkschoenen, geen mond
kapjes, niets. Als ik thuiskwam, zat ik
onder het stof. Het eerste wat ik deed
was douchen. En heel vaak mijn tan
den poetsen, om de vieze metaal-
smaak uit mijn mond te krijgen."
Brief van de gemeente
In 2016 krijgt de nare periode in de
werkloods voor Tannenbaum en
honderden andere (voormalig) bij
standsgerechtigden uit Tilburg en
omgeving een nieuwe wending. Er
valt een brief van de gemeente in de
brievenbus, met de boodschap: u
bent door het schuren van treinen
mogelijk in aanraking geweest met
chroom-6. De lijst met aandoeningen
die het gevolg kunnen zijn van bloot
stelling aan chroom-6 is lang en hui
veringwekkend. Op langere termijn
kan het astma, een gat in het neus-
tussenschot, contacteczeem, COPD
en long- en neuskanker veroorzaken.
Veel oud-tROM'ers hebben na het
lezen van de brief het gevoel dat er
een verklaring is voor hun gezond-
Achttien verschillende medicijnen
slik ik. Elke ochtend moet ik over
geven, sinds ik bij tROM was. En ik
ben 365 dagen per jaar verkouden."
Vriendenprijsje
Het treinenproject is in 2004 een ini
tiatief van de gemeente, NS-dochter
Nedtrain en het Spoorwegmuseum.
Op papier is het allemaal goed gere
geld. De werklozen knappen voor het
museum treinen op. Nedtrain levert
goed materiaal en houdt toezicht op
het werk. Zo krijgt het Spoorwegmu
seum voor een vriendenprijsje zijn
treinen, kan de gemeente bijstands
gerechtigden (onder een zeer streng
regime) arbeidsritme op laten doen
en denkt Nedtrain bezig te zijn met
maatschappelijk verantwoord onder
nemen. En, beloven de partijen: alle
drie zullen ze ervoor zorgen dat in de
hal veilig wordt gewerkt.
Het woord chroom-6 is bij de start
van tROM in 2004 zeer waarschijn
lijk nooit gevallen. Was dat wel ge
beurd, dan waren de werklozen voor
het schuurwerk vast wel voorzien
van adequate gezichtsmaskers, had
den ze beschermende kleding gedra
gen, waren moderne schuurmachi-
nes aangerukt en zou de oude Ned-
train-hal zijn voorzien van afzuiging.
Of het hele plan zou in de prullenbak
zijn beland.
Nu krijgen de werklozen de bood
schap: schuren en niet zeuren.
Schuurmachines met afzuiger? De
meeste oud-deelnemers, het Bra
bants Dagblad sprak er tientallen,
hebben ze nooit gezien. Ze verklaren
dat de mondkapjes vaak op waren, of
vies van de verf of het stof. „Er was
geen geld voor beschermingsmidde
len", zegt Remco op 't Hoog. Volgens
hem vond de gemeente zelfs de sui
ker voor de koffie te duur. „Soms
fietsten we zelf naar de bouwmarkt
om nieuwe mondkapjes te halen."
Trajectbegeleider Huijgen heeft zelfs
mondkapjes uit die tijd bewaard. Het
zijn eenvoudige exemplaren, tegen
hinderlijk stof. Tegen schadelijke
stoffen bieden ze onvoldoende be
scherming.
Uit onderzoek van het Brabants
Dagblad blijkt dat er op veiligheids
gebied nog veel meer fout ging. Zo
was er van toezicht door Nedtrain
niet of nauwelijks sprake. De ge
meente stelde pas in het najaar van
2005 een wettelijk verplicht veilig
heidsplan op. Daarin raadt een ex
terne deskundige de gemeente aan
om uit te zoeken welke gevaarlijke
stoffen vrijkomen tijdens het werken
in de hal. De gemeente liet dat na.
Had zo'n onderzoek ook in 2005 al
kunnen opleveren dat er chroom-6
in het stof zat? Ja, zegt een deskun
dige, die regelmatig metingen naar
chroom-6 doet.
Ook de Arbeidsinspectie, die in
2005 komt kijken na klachten over
het vele stof, grijpt niet in. De onge
wenste visite van de inspecteurs
schudt ook de leiding van tROM niet
wakker: het blijft er een stofnest.
Sommige tROM'ers keken met
jaloezie naar de schuurhal van Ned
train zelf, verderop op het terrein.
Een Tilburgse oud-Nedtrainer be
vestigt dat daar rond 2004 wél met
goede bescherming werd gewerkt.
heidsklachten. Oud-medewerker
Nader loopt al tijden rond met pijn
op zijn borst. Ali heeft het sinds 2006
ontzettend benauwd. Soms ligt hij in
bed zó moeilijk adem te halen dat
zijn vriendin denkt dat hij doodgaat.
Remco op 't Hoog komt de werk
plaats binnen met een vol gebit, maar
zijn kiezen beginnen één voor één af
te brokkelen, nadat hij in 2010 ver
trekt. Of het door chroom-6 komt,
kan niemand met zekerheid zeggen.
Frappant is het wel.
Werner Huijgen moest de bij
standsgerechtigden als trajectbege
leider helpen om een betaalde baan
te vinden. Nu zit hij bang en versla
gen thuis. „Ik heb ernstige darm
klachten, ga naar de oogarts, de
maag-darmspecialist, de dermato
loog, de kno-arts en de psycholoog.
zaterdag 4 november 2017
GO
Afgebrokkelde
kiezen en constante
ademnood
Richard Clevers
Chris van Mersbergen
Tilburg
- Fons Tannenbaum,
oud-tROM'er
