WEER EVEN THUIS
ft
J
19
Jan de Jonge is zelf geen boer geworden. Maar hij koestert warme herinneringen aan
zijn jeugd op de boerderij bij Kats.
Op het oude fotootje is
Jan de Jonge twee jaar.
Hij kon net zitten, schat
hij in. Vader Ko staat in
de schaduw van de
boom, met hond Does. Het moet in
of rond 1950 zijn geweest, op het boe
renerf aan de Zuidlangeweg bij Kats.
Jan herinnert zich een heerlijke,
vrije jeugd. Voor de gelegenheid is hij
overgekomen uit Nieuwerkerk, waar
hij sinds 1978 woont. Voor de nieuwe
foto staat hij op het gazon waar hij 67
jaar geleden met zijn vader werd ver
eeuwigd. Neef Herman de Jonge is nu
de boer ter plekke, hij is druk met het
rooien van zijn bieten.
De familie De Jonge in de polders bij
Kats, dat is best een verhaal. Jan de
Jonge ploos de stamboom uit en heeft
de familieverbanden kunnen traceren
tot in de tijd van Prins Maurits. Zo
weet hij dat zijn opa boerde in de
Vlooswijkpolder bij Terneuzen. In 1911
kocht opa op Noord-Beveland de
boerderij aan de Zuidlangeweg bij
Kats. Er waren meer boeren toen, die
de oversteek waagden: Bareman, De
Na een paar uur op de
vlastrekker had je
zware armen, maar het
voelde tof
Bruyne. Waarom de Zeeuws-Vlamin-
gen Noord-Bevelanders werden, dat
heeft De Jonge niet kunnen achterha
len.
Feit is wel dat Jan de Jonge door die
landverhuizing van zijn grootvader
een jeugd kreeg in de polder westelijk
van Kats. Opa zorgde dat zijn vier kin
deren het bedrijf met ruim veertig
hectare land in een maatschap konden
voortzetten. Ko, de vader van Jan de
Jonge, was één van hen. Jan vertelt:
„Mijn vader was boer, maar niet van
uit zijn hart. Eigenlijk had hij door
willen leren in de weg- en waterbouw.
Dat mocht niet. Hij had een neef, Ri-
nus de Vos, die was wel weg- en wa
terbouwkundige geworden. Rinus
kwam vaak op zondag op visite, dan
hadden ze lange gesprekken over de
Deltawerken."
Jan kreeg te horen: als het kan moet
je géén boer worden. Die raad heeft hij
ter harte genomen. Hij werd fysiothe
rapeut en acupuncturist en kwam op
Schouwen-Duiveland terecht. Wat
niet wegneemt dat hij de herinnerin
gen aan zijn boerenjeugd koestert.
„Kijk", wijst hij naar de bomen naast
het huis, „daar hadden we een schom
mel hangen. In de schuur hingen er
nog twee. Er kwamen vaak kinderen
mee uit het dorp. Om te touwteren,
zeiden we dan. Ik had als kind alle vrij
heid. Hutten bouwen, vogelnesten
zoeken en uithalen, er lagen soms hele
mooie gekleurde eitjes in. We verza
melden kikkers in een glazen bak, die
de volgende ochtend weer leeg was."
Aardappels rapen in de herfstvakan
tie. Toen hij wat groter was mocht hij
meerijden op de vlastrekker om de
bossen vlas op te vangen en op het
land te gooien. In vol ornaat, met een
leren schort aan en een shirt met lange
mouwen: „Na een paar uur op de vlas
trekker had je zware armen, maar het
voelde tof dat je het had gedaan." Hij
werkte ook bij overbuurman Daan
Mol, daar verdiende hij een zakcentje
en mocht hij zelf op de tractor rijden.
Daan nam hem ook mee naar de film.
„Maar", zegt Jan, „er gebeurden niet
alleen leuke dingen. Toen ik zelf een
jaar of veertien was, werd hun jongste
zoontje van zes jaar op zijn fietsje aan-
Mijn vader was boer,
maar niet vanuit zijn
hart
gereden. Hij overleed. Dat vergeet je
nooit meer."
Een ander drama. Verderop woonde
wat Jan noemt 'een kluizenaarsfami
lie' - twee broers en een zus die con
tact meden. Op een ochtend stond
hun erf vol met politie- en zieken
auto's, ze waren alle drie gestikt door
koolmonoxidevergiftiging. Jan: „Dat
was rond 1958. Mijn oom Piet is toen
in hun huis gaan wonen. Tot dat mo
ment woonde hij met tante Betje en
neef Herman bij ons in huis. Dat was
vol. Door hun verhuizing kreeg ik
opeens een eigen slaapkamer."
zaterdag 4 november 2017
GO
Daar hing onze touwter
Jan van Damme
Jan de Jonge op de
boerderij aan de Zuid
langeweg bij Kats.
FOTO MARCELLE DAVIDSE
Heeft u herinneringen aan uw
ouderlijke huis die u wilt delen en
wilt u weer even terug? U kunt uw
verhaal doen in 'Weer Even Thuis'. U
kunt contact opnemen met Ab van
der Sluis: 08801-30203,
chefnieuws@pzc.nl.
T Jan de Jonge met zijn vader
Ko en hond Does, circa 1950.
