14 ZE
VI-REGELING TER DISCUSSIE
'Moordenaar vervroegd vrijgelaten
wegens goed gedrag' Maakt zon
krantenkop u boos? Bij velen leidt een
dergelijk bericht tot onbegrip. Toch is de
zogeheten Vl-regeling er juist om
ons te beschermen.
Waarom zit iemand die
van de rechter een
gevangenisstraf van
twaalf jaar heeft ge
kregen niet gewoon de volledige
twaalf jaar uit? Dat vragen veel
mensen zich af als ze een bericht
horen of lezen over een vervroegd
vrijgelaten veroordeelde. Verschil
lende politici zijn net zo kritisch.
Zo blijkt uit het nieuwe regeer
akkoord dat ons nieuwe kabinet de
mogelijkheden van vervroegde
vrijlating flink wil gaan terugdrin
gen. De SGP pleit zelfs voor een al
gehele afschaffing van de zogehe
ten Vl-regeling, 'want het blijft
moeilijk om uit te leggen waarom
iedere veroordeelde in aanmer
king komt voor een forse strafkor
ting.' (bron: sgp.nl, 17 mei 2017).
Nu lijkt het op het eerste gezicht
inderdaad onlogisch dat een ver
oordeelde niet zijn hele straf hoeft
uit te zitten. Maar daarmee is te
rugdringen of afschaffen van de
regeling voor voorwaardelijke in
vrijheidstelling (VI) nog geen
goed idee. Integendeel.
Laten we ten eerste een misver
stand uit de wereld helpen. De
rechter die iemand tot twaalf jaar
Met het opleggen van
12 jaar spreekt de
rechter uit dat de
veroordeelde ten
minste 8 jaar vastzit
gevangenisstraf veroordeelt, heeft
niet voor ogen dat de veroordeelde
werkelijk twaalf jaren de cel in
gaat. De rechter wéét dat de Vl-re-
geling bestaat. Met het opleggen
van twaalf jaar spreekt de rechter
dus uit dat de veroordeelde ten
minste acht jaar moet zitten. De
overige vier jaren worden gebruikt
als 'stok achter de deur' en om te
rugkeer in de samenleving te ver
gemakkelijken. Van een 'strafkor
ting' is allesbehalve sprake.
Hoe dat precies gaat? Wanneer
een rechter een gevangenisstraf
oplegt van twee jaar of meer, komt
de veroordeelde meestal vrij nadat
hij of zij tweederde deel van de
straf heeft uitgezeten. Die vrijheid
wordt echter niet zomaar gegeven.
De veroordeelde moet zich na
melijk gedurende een door de
rechter vastgestelde tijd houden
aan bepaalde afspraken. In het eer
der genoemde voorbeeld ging het
om vier jaar, dit heet de proeftijd.
Wat afspraken betreft kan worden
gedacht aan een verbod op contact
met het slachtoffer, een verbod op
drugsgebruik, een verplichting tot
behandeling, een wekelijkse meld
plicht bij de politie, enzovoorts.
De veroordeelde staat gedurende
deze proeftijd onder streng toe
zicht en wie zich niet aan de af
spraken houdt, moet de resterende
straf alsnog uitzitten.
Eigenlijk is dat dus geen ver
vroegde vrijlating, zoals velen het
interpreteren, maar een voorwaar
delijke invrijheidstelling, zoals de
wet het ook noemt. De geboden
vrijheid geldt immers niet onver
kort. En als overigens van tevoren
al duidelijk is dat de veroordeelde
niet bereid is zich aan de voor
waarden te houden, kan van de in
vrijheidstelling worden afgezien.
Dat kan ook wanneer de veroor
deelde zich tijdens zijn detentie
misdraagt.
Waarom hebben we in Neder
land deze regeling? U verwacht het
misschien niet, maar de VI-rege-
ling is er juist om onze samenle
ving beter te beschermen. De stap
van gevangenschap naar vrijheid
is namelijk groot en brengt allerlei
risico's met zich.
Bedenk bijvoorbeeld dat het erg
lastig kan zijn een baan of huis te
vinden en dan ontstaat een groter
risico op herhaling. Daarom be
staan er allerlei mogelijkheden om
de vrijlating geleidelijk te laten
verlopen. Detentiefasering, zoals
dat heet. Door de Vl-regeling ver-
Door de Vl-regeling
verloopt vrijlating in
fasen en is er controle
op hoe iemand zich in
vrijheid gedraagt
loopt de vrijlating nog meer in fa
sen en is er controle op hoe ie
mand zich in vrijheid gedraagt.
Door voorwaarden te stellen en de
mogelijkheid om de veroordeelde
weer op te sluiten als hij zich niet
aan die voorwaarden houdt, kan
invloed worden uitgeoefend op
zijn gedrag. Bovendien biedt de
regeling de veroordeelde ook ver
trouwen in de toekomst (wat ove
rigens naadloos aansluit bij het
motto van het nieuwe regeerak
koord).
Dat vertrouwen is erg van be
lang als we veroordeelden echt een
nieuwe kans willen geven. En
wordt die kans niet benut, dan is
er tijdens de proeftijd gelukkig
nog een wettelijke mogelijkheid
iemand opnieuw vast te zetten.
Het terugdringen of afschaffen
van de Vl-regeling is onverstandig,
want het zet de veiligheid van
onze samenleving op het spel.
Wat bijvoorbeeld wel veranderd
zou kunnen worden, is de manier
waarop media vonnissen commu
niceren. Zo kan een krant die ver
slag doet van de vervroegd vrijge
laten moordenaar meer duidelijk
heid geven over de opgelegde straf.
Ten aanzien van de gevangenis
straf van twaalf jaar, zou bijvoor
beeld kunnen worden aangegeven
dat het eigenlijk gaat om een ge
vangenisstraf van ten minste acht
jaar, met daarnaast een proeftijd
van vier jaar waarin bekeken kan
worden of en hoe de veroordeelde
kan re-integreren in de maat
schappij. Zo wordt alvast een hoop
verwarring weggenomen.
donderdag 2 november 2017
Vervroegde vrij lating is
absoluut geen vrijbriefje
A Willem Holleeder, Nederlands bekendste crimineel van dit moment, moest terug de cel in omdat hij zich niet hield aan de voorwaarden van zijn Vl-regeling.
FOTO ANP/ROBIN VAN LONKHUIJSEN
Richard Milic
GASTOPINIE
Richard Milic is actief betrokken
bij de Stichting Mens en Strafrecht
