KIEK OP KLEUR
Tricky feest rond Allerzielen
10
Ziet u vanavond verklede
mensen rennen alsof de
dood hen op de hielen zit?
Ze zouden zomaar het idee kun
nen hebben of misschien zijn ze
net de 'tunnel of fear' gepasseerd of
een van de andere plaatsen waar
angst wordt aangejaagd. Vanavond
organiseert Runderground een
Halloweenrun door Middelburg.
Een spooky run van acht kilometer
die eindigt met een Halloween-
party. Wie op internet rondneust
ziet dat er de komende week heel
wat afgegriezeld kan worden. Zou
den de feestgangers nog een link
leggen met traditionele religie? All
Hallows' Eve is immers de naam
voor allerheiligenavond en verbas
terd tot Halloween.
Bij Allerheiligen (op 1 november)
worden de mensen herdacht die zo
uitzonderlijk hebben geleefd dat zij
door de Rooms Katholieke kerk hei
lig zijn verklaard. Hun levenswan
del kan anderen tot voorbeeld zijn.
De dag na Allerheiligen is Allerzie
len, de dag waarop andere stervelin
gen worden gememoreerd. Tradi
tiegetrouw wordt op dood en (eeu
wig) leven ingegaan tijdens een mis
op de dag zelf of de zondag volgend
op 1 november. In de loop van het
jaar is bij iedere uitvaart in de kerk
een 'kruisje' opgehangen met de
naam van de overledene en de da
tum waarop hij of zij is overleden.
Op Allerheiligen wordt er gebeden
voor de overledene en zijn of haar
familie. De familie krijgt dan het
kruisje als aandenken uit de kerk
mee.
In de protestante traditie vindt
aan het einde van het kerkelijk jaar
herdenking van de overledenen
plaats. Stilstaan bij dood - je eigen
dood - en leven - je eigen leven - en
daarbij kijken in de spiegel van bij
zondere mensen die je voorgingen
is best heftig. Creepy.
Bij de reformatie hebben de pro
testanten willen afrekenen met wat
in hun opvattingen 'fout' was in de
kerk van toen. Allerheiligen riekt
naar heiligenverering. Weg ermee.
En bidden voor overledenen? Had
dat niet te maken met inspanningen
om overledenen alsnog vanuit het
vagevuur naar de hemel te krijgen?
Daar moesten reformatoren niets
van weten. Maar wat verboden
werd, is destijds in Schotland een
eigen leven gaan leiden. All Hal
lows' Eve leefde er als wereldlijk
feest door. Door Engelse, Schotse en
Ierse immigranten werd Halloween
in de negentiende eeuw in Amerika
geïntroduceerd. Het was een tijd
een kinderfeest, waarbij de kleintjes
met een lantaarn (een uitgeholde
pompoen) langs de deuren gingen
in de hoop hun snoepvoorraad aan
te vullen. In de jaren tachtig van de
vorige eeuw werd het feest populair
bij volwassenen. Sindsdien is het
een feest om bij te griezelen. De uit
dossing van feestgangers en evene
menten die georganiseerd worden
schuren aan tegen de populariteit
van horror. Het veroorzaakt een
thrill, een sensatie. Creepy maar wel
anders dan in de katholieke traditie.
Maar binnen of buiten de kerk, ie
dereen leeft maar tijdelijk. Een grie
zelig idee? Het lijkt mij zo gek nog
niet zo nu en dan bij leven en ster
ven stil te staan.
vrijdag 27 oktober 2017
2V
foto Ruben Oreel
De herfst begint op kleur te raken. In Middelburg houdt de meer dan twee eeuwen oude Vleugelnoot ons bij de les. Als het blad zich ge
wonnen heeft gegeven waait de wind door de boom.
José Baars
José Baars schrijft
wekelijks over
religie en kerken in
Zeeland. Kijk voor haar blog
op pzc.nl/monnikenwerk
