14 ZEELANI
In het Nationaal Bevrijdingsmuseum in
Groesbeek is de expositie 'De SS, veelzijdig
extremisme' te zien. Daarover ontstond commotie.
Acht vragen aan directeur Wiel Lenders.
„Vorige week raak
ten we als Bevrij
dingsmuseum in
discussie met het CIDI (Centrum In
formatie en Documentatie Israël).
Het centrum had kritiek op onze be
richtgeving rond de nieuwe tentoon
stelling over de SS. In ons persbericht
werd gesproken over archeologische
expedities naar Tibet, kruidentuinen
in concentratiekampen en de Waf-
fen-SS als 'multiculturele organisa
tie'. Het CIDI trok de aangeduide
thema's uit de context van het pers
bericht en karakteriseerde deze als
'leuke progressieve dingen' en
noemde dit 'een vergoelijking en re
lativering en een verkapte suggestie
dat de SS'ers wellicht niet zo erg
waren'. Bizar dat het CIDI er deze
uitleg aan gaf. Immers het persbe
richt was klip en klaar: dit is een ex
positie met een missie, die als doel
heeft het voorkomen van misinfor
matie over de kwaadaardigste organi
satie van de Tweede Wereldoorlog en
het geven van een breder, completer
beeld van de SS, namelijk de vele ge
zichten van het kwaad."
„De kritiek van het CIDI ging aan
vankelijk uitsluitend over het persbe
richt dat enige tijd daarvoor al was
verspreid. We besloten op onze beurt
de discussie niet uit de weg te gaan,
goed te luisteren, het persbericht nog
wat aan te scherpen, maar ons ook
niets te laten toedichten wat bezijden
de waarheid is. De Gelderlander en en
kele andere media gaven een genuan
ceerd verslag van de discussie maar
ondertussen gingen de uitspraken
van het CIDI zoals 'een soort leuk ver
haal over de SS' en 'roadtrips naar Ti
bet' een eigen leven leiden op sociale
media. Journaliste Esther Voet, oud
directeur CIDI twitterde: 'The Dutch
Liberation Museum shows the SS wasn't
as bad as you think'. De twitter-storm
die al lang niet meer over het persbe
richt of de tentoonstelling ging,
barstte los."
„We waren erg verbaasd dat het CIDI
op deze manier verdachtmakingen de
publiciteit in slingerde. Als museum
dat zich al meer dan 30 jaar bezig
houdt met de Tweede Wereldoorlog
zijn we in onze opinie altijd een be
wezen bondgenoot geweest van ie
dere organisatie die zich inzet tegen
het fascisme. De opwinding in de so
ciale media was te verwachten toen
zinsneden uit hun verband waren ge
trokken, maar we betreuren het dat
het CIDI op geen enkel moment de
noodzaak zag in te binden."
We zijn
altijd een
bewezen
bondgenoot
van het CIDI
geweest
„Wij gebruiken de term multicultu
reel louter beschrijvend. Binnen de
SS bevonden zich niet alleen meer
dan 30 nationaliteiten maar ook
meerdere culturen. Albaniërs, Geor-
giërs, Indiërs, Nederlanders, Russen,
noem maar op. Hier past het woord
multicultureel wel degelijk. De nati-
onaalsocialisten produceerden speci
aal propaganda-materiaal om min
derheden en gekoloniseerde volken
te overtuigen dat nazi-Duitsland aan
hun kant stond. Indiërs werd een be
tere toekomst voorgespiegeld vrij van
Groot-Brittannië na de overwinning
van nazi-Duitsland. Aan het einde
van de Tweede Wereldoorlog was
meer dan de helft van de leden van
de SS niet-Duits! Dit alles verandert
natuurlijk niets aan het feit dat de SS
een criminele organisatie was en dat
vrijwel iedere eenheid van de Waf-
fen-SS zich schuldig maakte aan oor
logsmisdaden. Onze tentoonstelling
laat daar geen twijfel over bestaan."
„Wij wisten dat we een belangrijk
onderwerp bij de kop hadden. Een
thema dat het meer dan waard is om
aan het publiek te laten zien. Daarin
zijn we bevestigd. Wat we willen la
ten zien is dat het fascisme vele ge
zichten heeft, het is de duivel in di
verse gedaanten, toen maar ook nu.
Herkennen maakt ontmaskeren
makkelijker."
„Los van de commotie zou dit onder
werp toch al volop in de belangstel
ling hebben gestaan. Het komt niet
iedere dag voor dat een museum een
tentoonstelling over zo'n heftig on
derwerp organiseert. We hebben een
jong team van historici en conserva
toren dat enorm toegewijd is."
„Tot nu toe zijn de bezoekers en
thousiast en onder de indruk. Velen
vragen ons waar die opwinding nou
eigenlijk over gaat. En we bespeuren
een sterke waardering voor het ge
toonde volledige beeld van de SS als
veelarmige organisatie van het natio-
naalsocialisme. Het bedrijfsleven van
de SS maakte gebruik van de dwang
arbeid, de winsten uit het bedrijfsle
ven financierden weer andere natio-
naalsocialistische projecten. Overal
gebeurde dit met nietsontziend fun
damentalisme en vaak met grote
wreedheid. Dit is een steengoede
tentoonstelling en we staan ervoor
100 procent achter."
mDe tentoonstelling nog te zien tot en
met 15 april volgend jaar.
dinsdag 24 oktober 2017
Directeur Wiel Lenders (links) bij de opening van de expositie op 13 oktober in gesprek met SS-kenner Sytze van der Zee (rechts), fototheopeeters
Fascisme kent veel gezichten
Thed Maas
Waarover ging de
commotie?
Bent u het eens met de kritiek van
het CIDI?
Had u het verwacht?
—Wiel Lenders
Was achteraf de term multi-natio-
naal niet beter geweest dan multi
cultureel? De SS immers stond
niet open voor andere culturen.
Was dit een leermoment?
Het museum kwam breed in de pu
bliciteit: is er meer belangstelling?
Hoe reageren de bezoekers?
