13
Op Samos kwamen drie keer zoveel
vluchtelingen aan als het vakantie
eiland aan kan. Honderden slapen in
krakkemikkige tentjes op een berg.
Een plan voor de winter is er niet, en dus
dreigt een ramp.
land'E|Lesbos
Samos
en bruin zeil op de
grond en wat kle
ren is het enige dat
Hasanen Altloy (37)
uit Irak nog heeft.
„Dit is nu mijn
huis, al twee maan
den", zegt hij, terwijl hij zijn 'dak',
een ander zeil, optilt en naar bene
den wijst, naar een plek tussen
drie koepeltentjes in. In een van
die tentjes zit Waleed al-Nizi (26)
samen met zijn vrouw en dochter
tje Narges van tien maanden oud.
„Er is geen plaats meer in het
kamp, kregen we te horen toen we
aankwamen", zegt Waleed met
zijn dochtertje op zijn arm, nadat
hij de tent is uitgeklommen. Hij
had nog geluk; hij kreeg zijn tijde
lijke onderkomen van een hulpor
ganisatie. Anderen moesten hem
zelf gaan kopen: de tenten waren
op. „Als ik vraag wanneer er plaats
voor ons is, zeggen ze: kom mor
gen maar terug. En dat zeggen ze
nu al wekenlang, elke dag."
Buiten de hekken
Inmiddels bivakkeren meer dan
300 mensen buiten de hekken van
het vluchtelingenkamp op het
Griekse eiland Samos. Het kamp
vlak boven de gelijknamige hoofd
stad is overvol. Daar is plaats voor
700 mensen; er zitten er nu zeker
drie keer zoveel. Dat komt doordat
er in augustus en september meer
dan 2.200 vluchtelingen op Samos
aankwamen, meer dan in de rest
van 2017 bij elkaar. De meesten
zijn Syriërs en Irakezen, het me
rendeel vrouwen en kinderen.
Tegelijkertijd reisden er nog
geen 1.000 vluchtelingen door
naar Athene. Dat laatste mogen al
leen kwetsbare groepen als zwan
gere vrouwen en alleen reizende
kinderen, sinds de EU en Turkije
in maart vorig jaar een akkoord
sloten. De rest moet in principe te
rug naar Turkije, maar pas nadat ze
een individuele procedure hebben
doorlopen. Die duurt maanden, zo
niet langer. En dus staan er nu niet
alleen tussen de opvangcontainers
rijen tentjes, maar ook in het bos
buiten het kamp. Op Lesbos en
Chios is de situatie vergelijkbaar,
zij het iets minder nijpend.
De enige echte
oplossing is het
grootscheeps
doorlaten van
mensen naar het
vasteland
Hasanen vervolgt zijn rondleiding.
Rondom zijn slaapplaats liggen
platgetrapte plastic flessen. Her en
der slingeren etensresten rond. Hij
loopt naar een plek een paar meter
verderop, waar de aarde nat is. Er
stuift een hele zwerm gonzende
vliegen weg zodra hij zijn voet er
naast zet. De urinelucht is niet te
harden. „Kijk, dit is... nou ja, dat
snap je wel", zegt hij. „De grote
boodschap doen we hogerop op de
berg. We mogen de wc's in het
kamp gebruiken, maar die zijn
overvol en heel smerig. En stro
mend water is er meestal niet."
De watervoorziening van het
kamp kan de hoeveelheid gebrui
kers niet aan. Meerdere keren per
dag sluiten de autoriteiten de toe
voer af, zodat de watertanks in het
kamp zich kunnen vullen. Achter
Hasanen zet een vrouw haar peu
ter op een muurtje en giet een fles
water over hem heen. „Zo wassen
we ons", zegt Hasanen. „Maar
meestal wassen we ons niet."
Knullig opgezet
Hulporganisaties luiden de nood
klok. Niet alleen vanwege de over
bevolking, maar ook omdat de
winter eraan komt. De kou is hier
niet zozeer het probleem, het
vocht wel. De nazomer op Samos
is stralend, maar vanaf volgende
week wordt regen verwacht. Wie
een beetje kampeerervaring heeft,
ziet zo dat de tentjes een flinke bui
niet overleven. Ze zijn van slechte
kwaliteit en knullig opgezet. Ste
nen houden het tentzeil op zijn
plek. Bovendien staan ze tegen een
berg op. Het water gaat straks
dwars door de tenten omlaag.
„Je kunt niet echt spreken van
een onverwachte situatie. Dit
wordt de derde winter op rij dat
de kampen niet klaar zijn", zegt
Antigoni Karkanaki, die leiding
geeft aan het team van Artsen zon
der Grenzen op Samos. „Het is
rampzalig. We zijn bang voor ziek
tes door het gebrek aan hygiëne.
Die komen bovenop de psychische
problemen die we tegenkomen.
De asielzoekers hier weten
maandenlang niet waar ze
aan toe zijn. Steeds meer
mensen doen zichzelf
iets aan, tot zelfmoord
pogingen aan toe."
Tegelijkertijd bouwen de hulpor
ganisaties hun aanwezigheid af.
De Griekse regering neemt steeds
meer verantwoordelijkheden over.
EU-geld dat voorheen naar de
hulporganisaties ging, wordt nu
aan Athene overgemaakt. Of de re
gering haar nieuwe taken aankan,
is zeer de vraag. „Is er een plan
voor de winter? Wij hebben het
niet gezien. Misschien hebben ze
iets in het geheim. Laten we het
hopen", zegt Karkanaki met iro
nie. „De enige echte oplossing is
het grootscheeps doorlaten van
mensen naar het vasteland om
daar hun procedures af te wachten.
Daar is de situatie veel beter, en is
er de benodigde infrastructuur.
Vakantie-eilanden als Samos zijn
daar niet op ingericht."
Met die oplossing is de lokale
bevolking het van harte eens. Maar
Athene zegt dat het indruist tegen
afspraken met de EU. Op die ma
nier zouden de vluchtelingen im
mers een stukje dichter bij hun
gewenste bestemming in Noord-
Europa komen. Een woordvoerder
van de Griekse regering kon niet
op tijd reageren.
vrijdag 20 oktober 2017
Vluchteling slaapt in tentje
op het overvolle Samos
.thenc
Thijs Kettenis
Samos
Antigoni Karkanaki, Artsen
zonder Grenzen
Enkele honderden vluchtelingen bivakkeren op Samos noodgedwongen in het bos. fotosafp
Nieuwe vluchtelingen Samos
maart-september
1000
M A MJ JAS
2016
MAMJJAS
2017
