'In de ruimte besef je
dat je onderdeel bent
van iets veel groters'
ziekenhuis, dus ik belde zelf. Het bleek
toch goedaardig. Ik was superblij: ik ga
niet dood, ik heb geen medicijnen nodig.
Ik dacht: nu moet ik zo blijven leven, de
focus vasthouden. Maar na een tijdje ga
je je toch weer druk maken om aardse
dingen."
Kuipers krijgt een baan bij de Europese
ruimtevaartorganisatie ESA. Die selec
teert eens in de tien a vijftien jaar nieuwe
astronauten. Kuipers twijfelt of hij op
medische gronden wel in aanmerking
komt. Hij denkt dat zijn kans kleiner
is omdat hij een bril draagt. Tot zijn
opluchting ziet hij meer astronauten
met een bril.
In 1992 zit Kuipers bij de laatste
kandidaten, maar wordt niet geselec
teerd. Wubbo Ockels is nog actief en
twee astronauten uit zo'n klein landje
is te veel. Als ESA het astronautenkorps
zes jaar later uitbreidt, stroomt hij
alsnog door.
„Als je astronaut wilt worden, moet je
zorgen dat je achtergrond goed is en dan
moet je wachten op een selectiekans. Er
zit ook een factor geluk in. Je moet op het
juiste moment de juiste leeftijd en de
juiste opleiding hebben. Mijn geluk was
dat ESA ging uitbreiden. Ik had ook niet
verwacht dat ik zou worden gekozen.
Ik ben erin gestapt met het idee: ik pro
beer het en ik kijk wel waar het schip
strandt. Tot mijn verbazing kwam ik
steeds verder."
KOSMISCH GEVOEL
Kom vlieg met me mee
overland, overzee
want het avontuur ligt ginds
achter de horizon
wie of wat je ook bent
dit is het moment
het is nu of nooit vlieg weg en
kijk niet achterom
er ligt meer voorbij die grens dan
je ooit denken kon
Bajkonoer, 21 december 2011. Urenlang
zit André Kuipers opgevouwen in de
raket op het lanceerplatform in Kazach-
stan. Op afstand kijken zijn vrouw en
vier kinderen toe. Kuipers doodt de tijd
tot de lancering met muziek. Hij luistert
naar spannende, opzwepende muziek
van de film Apollo 13, hoort Liesbeth List
en Ramses Shaffy in Pastorale zingen over
de kracht van de zon en de aarde en hij
luistert naar Trijntje Oosterhuis. „Die
tekst (van Henny Vrienten, red.) klopte
helemaal op dat moment."
Jarenlang heeft Kuipers naar dit mo
ment toegeleefd. Hij wordt de eerste
Nederlander die twee keer de ruimte
in gaat. Hij geniet van het zweven. „De
aarde is onder, boven, naast je. Je ziet
Venus of Mars opkomen, een komeet, de
maan, de zon. Je beseft dat je onderdeel
bent van bewegende bollen, van iets veel
groters. Anderen noemen het een reli
gieus gevoel, ik een kosmisch gevoel."
Kuipers woont met zijn gezin in Vijf
huizen, dichtbij Schiphol, om de amper
dertig uur die hij thuis is tussen de trai
ningen door, zo efficiënt mogelijk te be
nutten. „Ik was ontzettend veel op reis
en trainde op allerlei plaatsen: Rusland,
de Verenigde Staten, Japan, Duitsland.
Als ik in Duitsland en Rusland werkte,
was ik elk weekend thuis. Dan vloog ik
op vrijdag naar huis en op zondagoch
tend weer terug, om maandag weer in
de klas te zitten."
Zijn oudste dochters - Robin en Megan
(destijds 21 en 19), uit een eerder huwelijk
- hebben zijn eerste vlucht al bewust
meegemaakt. Stijn en Sterre (toen 5 en 3
jaar) wisten niet anders dan dat ze papa
vaak alleen op een computerscherm zien.
Tijdens de vijf maanden in het inter
nationale ruimtestation ISS, belt, mailt
en videochat Kuipers met het thuisfront,
terwijl hij op 400 kilometer hoogte met
een snelheid van 28.000 kilometer per
uur over Nederland raast.
De prijs van een astronautengezin is
Paspoort
André
Kuipers
hoog, daarvan is Kuipers zich bewust. Hij
moet een balans vinden tussen alle lief
des van zijn leven, tussen het aardse ge
zinsleven en het oneindige heelal. „Dat is
de keerzijde. Niet de missie zeifis zwaar,
maar vooral de vier jaar daarvoor, waarin
je nauwelijks thuis bent. Ik miste verjaar
dagen en belangrijke momenten. De eer
ste keer zelf fietsen, het eerste tandje
eruit, mijn oudste dochter die slaagde
voor het atheneum. Dat is frustrerend,
maar inherent aan het vak."
Zo'n gekkenhuis als toen is het allang
niet meer. „Ik heb een ander leven. Ik heb
geen baan van 9 tot 5. Ik doe veel dingen
in de weekenden of avonden. En overdag
ben ik af en toe vrij. Ik spendeer nu veel
meer tijd aan mijn kinderen, breng ze
vaak naar school, atletiek of zeilen."
NIEUWE MISSIE
Of hij veranderd is sinds zijn laatste
ruimtevlucht? „Mijn karakter niet, maar
ik kijk wel anders naar het leven. Voor
heen was ik optimistisch. Mijn broer,
bioloog, is altijd pessimistisch. Hij fun
geerde als mijn geweten. Mensen moeten
geen auto rijden of kinderen nemen,
vindt hij, want de bevolking groeit veel
te hard. Ik dacht altijd: het komt wel goed.
Tot ik de aarde vanuit de ruimte zag, toen
werd ik ineens pessimistisch.
Als je recht op de aarde kijkt, is het
majestueus, met mooie kleuren. Zodra
je erlangs kijkt, zie je het vijandige heelal:
zwart, leeg en koud. De aarde verschrom
pelt. Dan voel je dat je op een heel klein
bolletje woont, met alleen een flinter
dunne dampkring die ons beschermt.
De aarde is net als een baby: mooi om
te zien, maar heel kwetsbaar."
Als ambassadeur van het Wereld Na-
tuurfonds vraagt Kuipers aandacht voor
de problemen die ontbossing en lucht
vervuiling met zich meebrengen en
waarschuwt hij voor de kwetsbaarheid
van de aarde. Dat is zijn nieuwe missie.
„Tijdens mijn leven verdwijnt het bos
in Borneo. Als we niks doen, gaat het
nog veel harder dan ik dacht. Ik heb een
ander besef gekregen van de aarde in
het universum en de beperktheid van
onze planeet."
Kuipers heeft er zijn dagelijks leven
ook zoveel mogelijk op aangepast. Hij
woont inmiddels in Edam in een stolp
boerderij, met zijn vrouw en twee jong
ste kinderen. De boerderij is geïsoleerd
Vlieg met me mee - Trijntje Oosterhuis
Geboren
5 oktober 1958 in
Amsterdam.
Opleiding
Atheneum-B en
geneeskunde aan
de Universiteit van
Amsterdam.
Carrière
Werkt als onder
zoeker in het AMC
Amsterdam en
bij de Koninklijke
Luchtmacht. Begint
in 1991 bij ruimte
vaartorganisatie
ESA. Sinds 1998 is
hij lid van het Euro
pese astronauten
team. Vliegt als
enige Nederlander
twee keer met een
Russische Sojoez-
missie naar de
ruimte (2004 en
2011-2012). Hij
verblijft bijna 204
dagen in het inter
nationale ruimte
station ISS. Is
onderscheiden
als Officier in de
Orde van Oranje-
Nassau.
Privé
Getrouwd, vier
kinderen.
Cosmos - Vangelis (instrumentaal)
121 zaterdag 14 oktober 2017
