13
krijgen regelmatig bezoek en advies. „Voor
dat de aardappel in de fabriek komt, zijn er
al tien keuringen geweest." „Wat gebeurt er
eigenlijk met al die aardappels die niet ge
schikt zijn voor McDonald's?", wil iemand
weten. „Wij zorgen dat we flink meer Inno
vators inkopen dan McDonald's nodig heeft,
zodat we de beste aardappels kunnen selec
teren." „En wat gebeurt er met de zijkant
jes?" „Wees er maar zeker van dat hier niks
verloren gaat. Van alle kleine stukjes wor
den aardappelvlokken gemaakt. Die worden
weer gebruikt als ingrediënt voor andere
toepassingen, zoals chips."
Na de aardappelles, uitgebreide veilig
heidsinstructies en een verkleedpartijtje, is
het tijd om de vergaderruimte te verruilen
voor de fabriek. Eén van de operators legt
uit het dat het eigenlijk drie fabrieken zijn.
De onlangs vernieuwde aardappelont
vangst- en sorteerhal; de productielijn
waarin aardappels veranderen in frietjes en
een ruimte waarin alle producten worden
gekoeld en ingepakt.
Elk onderdeel kent zo z'n eigen klimaat.
Bij de 'grading' is het de buitentemperatuur
met een beetje extra vocht en de geur van
aarde. De afdeling verwerkt gemiddeld zo'n
drie vrachtwagens per uur oftewel 75 per
dag. Eén van de bezoekers is aardig thuis in
de materie. „Krijgen jullie wel eens te ma
ken met granaten?", informeert hij. „Een
heel goede vraag", antwoordt de operator
door de koptelefoons die de hele groep
draagt om verstaanbaar te kunnen zijn naast
de lawaaierige machines. „Het komt inder
daad nog steeds voor dat we granaten tegen
komen. Die worden er uitgehaald met een
grote magneet en verzameld in de munitie-
bak die het leger komt legen. En als het echt
gevaarlijk is, schakelen we het leger meteen
in."
Op naar de fabriek waar ze van knollen
frietjes kunnen maken. De groep gaat te
voet door de buitenlucht. „Boven ons wor
den de aardappelen met water door buizen
vervoerd." In een grote silo komen de schil
len terecht. „Die worden verwerkt in vee
voer." Eenmaal binnen wordt het meteen
duidelijk dat we in een enorme keuken zijn
beland. Hier is het warm en ruikt het naar
hete olie en kruiden. Bovenin de controle
kamer is de airconditioning voor sommige
deelnemers een verademing. „Is het overal
zo extreem warm? Voor mij moet dit geen
half uur duren, dat houd ik niet vol", zegt
een oudere deelnemer. De operator stelt
hem gerust. „We blijven niet al te lang.
Maar je begrijpt dat wij nooit naar warme
landen op vakantie gaan", grijnst hij.
Terug in de fabriek wijst onze gids op
roestvrijstalen buizen. Met een krachtige
waterstroom worden de knollen met 120 ki
lometer per uur door vlijmscherpe messen
gejaagd. Vlak voor de botsing met de mes
sen, vernauwt de buis zich. „Zo krijgen we
de langste frietjes." Vanaf daar schudden,
trillen en vallen de gele reepjes via lopende
banden van de ene naar de andere machine.
Nadat ze geblancheerd zijn, worden de
frietjes voorgebakken in precies dezelfde
plantaardige olie als waarin ze straks in het
restaurant worden afgebakken, vertelt
Koekkoek. „Een mengsel zonnebloem- en
raapzaadolie."
De in blauwe jassen gestoken bezoekers
kijken hun ogen uit. „Wat werken hier wei
nig mensen", verbaast één van hen zich. De
operator stopt bij een paneel vol lampjes en
displays. „Het is net een vliegtuig. Bijna al
les gaat hier op de automatische piloot, wij
moeten soms even bijstellen als de omstan
digheden veranderen." Al met al produceert
de Kruiningse fabriek 2 miljoen porties friet
voor McDonald's per dag.
De laatste hal(te) is een stuk koeler. Hier
worden de afgekoelde, voorgebakken friet
jes in zakken verpakt, om vervolgens in do
zen en op pallets te belanden. Onderweg
zijn er uiteraard weer tal van controles. Zak
ken waar een paar gram te weinig in zit, do
zen die maar een beetje zijn beschadigd.
Alles wat niet perfect is, wordt er uitge
haald. Mocht er ondanks de vele tientallen
controlemomenten, tóch nog een ongerech
tigheid in een zakje friet zijn beland, dan is
precies na te gaan op welk moment de aard
appels zijn geoogst en verwerkt tot frites.
Koekkoek: „Binnen drie uur kunnen we van
elk portie frietjes achterhalen van welke ak
ker ze afkomstig zijn."
De tour eindigt met misschien wel het
leukste klusje: proeven. Terwijl de deelne
mers zich tegoed doen aan de afgebakken
frietjes, vertelt een medewerker dat in het
laboratorium alle factoren worden beoor
deeld, waaronder de lengte, textuur en de
kleur. Alleen maar lange staafjes is namelijk
ook niet goed. „Kleine frietjes zijn nodig om
het zakje of bakje goed te vullen", weet een
medewerker. Zelfs de kleur wordt geperfec
tioneerd. „Als het suikergehalte, dextrose zit
van nature in aardappel, te hoog is, worden
de aardappelreepjes extra gewassen. Zit er te
weinig suiker in, dan wordt voor het voor
bakken suiker toegevoegd. We doen er alles
aan om altijd dezelfde kwaliteit frietjes te
serveren." Eenmaal buiten, terug in de ver
trouwde geur die altijd rond de fabriek
hangt, praten de deelnemers met een good-
iebag in de hand nog even na. „Nooit ge
dacht dat er zoveel bij komt kijken."
zaterdag 7 oktober 2017
InOhnfu
Aardappelen veranderen bij Lamb Wes-
ton/Meijer vliegensvlug in frietjes. De
piepers worden met een waterstroom
van 120 kilometer per uur door de mes
sen gejaagd.
uur
Mocht er ondanks alle controles toch
iets aan de hand zijn met de Franse friet
jes, dan kan McDonald's binnen 3 uur
achterhalen van welke akker die portie
afkomstig is.
Alleen lange aardappelen worden gebruikt voor de franse frietjes.
Bij de rondleiding in de fabriek mogen alle vragen worden gesteld.
De frietjes moeten altijd dezelfde kleur, smaak en textuur hebben.
