'Meeliften is minder
makkelijk dan je denkt'
Magere oogst voor Zeeuws-Vlaamse sojatelers
3
beetje van, maar er ligt meer in
het verschiet als gemeenten en
ondernemers samen optrekken,
zegt voorzitter Jacques Suur-
mond, van de stichting Cruise
Toerisme Zeeland. „Er moet
meer gebeuren om Zeeland op
de kaart te zetten bij reders en
touroperators."
Volgens Suurmond ligt er nu
een voorstel bij de Zeeuwse ge
meenten om te zorgen dat er
meer riviercruises naar Zeeland
komen. „In november verwach
ten we antwoorden te krijgen."
Het is hem een doorn in het
oog dat schepen soms in Zee-
We hebben in
Zeeland ook veel
mooiste bieden
land aanmeren, maar dat passa
giers vervolgens in de bus naar
Antwerpen of Gent stappen.
„We hebben in Zeeland ook veel
moois te bieden, maar dan moe
ten we dat de cruise-aanbieders
wel vertellen."
Patrick Polie, directeur van
VW Zeeland, herkent het.
„Soms organiseren we tours in
Zeeland voor schepen die in
Willemstad liggen. Die schepen
willen niet helemaal Zeeland in
varen. Voor dat soort schepen
kan Tholen als aanlegplaats bij
voorbeeld een uitkomst zijn."
Hoewel riviercruises in het to
taal van het Zeeuwse toerisme
een beperkt aandeel hebben,
ziet Polie het belang ervan. „Het
is een groeimarkt. Riviercruises
kunnen veel mensen naar een
stad brengen, ook als er niet veel
overnachtingsplekken zijn."
In Middelburg leggen jaarlijks
zo'n honderd riviercruisesche
pen aan. De schepen meren
vooral afin het voor- en nasei
zoen en brengen elk - afhanke
lijk van de grootte -125 tot 300
toeristen mee. Kat in het bakkie,
toch?
Nou, zo eenvoudig is het niet,
zegt wethouder Chris Simons.
„Want veel cruiseschepen me
ren slechts een dagdeel aan.
Mensen dineren vaak aan boord
en hebben daar een entertain-
mentprogramma. Desondanks
hebben we te maken met een
groeiend aantal cruises en dus
ook mensen die de stad bezoe
ken. Dat is goed. Of we Zeeland
meer willen promoten, hangt af
van het voorstel. Als we iets
doen, moet dat Zeeuws breed
zijn."
Sinds 2016 loopt er een proef met de
teelt van soja in Zeeuws-Vlaande-
ren. Vorig jaar vier en dit jaar vijf
boeren doen eraan mee en werken
daarbij samen met CZAV en het
bedrijf DutchSoy. Het experiment
wordt financieel ondersteund door
de provincie.
In het eerste jaar waren de resul
taten goed. „Maar dit jaar hebben
we geen goede opbrengst", zegt
Frank Peter Kuijpers uit Ossenisse,
een van de deelnemende agrariërs.
Terwijl elders forse oogsten wor
den gemeld, oplopend tot zelfs 4
ton per hectare, blijft hij steken op
ongeveer 2,7 ton per hectare. „Vorig
jaar was dat hier 20 procent hoger.
Bij alle Zeeuws-Vlaamse collega's
valt het hartstikke tegen." Kuijpers
wil doorgaan met de proef. „We
moeten wel evalueren wat er fout is
gegaan."
Een sojaplant kan een groot deel
van zijn stikstof uit de lucht halen,
door samen te werken met een bac
terie. Die moet aan de plant worden
toegevoegd, waardoor stikstofbol
letjes aan de wortel verschijnen.
„Bij ons is de soja speciaal be
doeld om tofoe te maken. Dat is een
speciaal ras", zegt Kuijpers. „Ver
moedelijk is de enting van het zaad
niet goed geweest. Er kwamen in
Vorig jaar was de
opbrengst hier
20 procent hoger
elk geval geen bolletjes aan de wor
tels. Dan kan de plant ook geen
stikstof uit de lucht halen."
De opbrengst is zeker niet de
enige maatstaf, benadrukt Ko
Francke, adjunct-directeur telers
zaken bij CZAV. „Het gaat om kwa
liteit, prijs, opbrengst en kosten.
Die zaken bepalen samen of het
uiteindelijk interessant kan worden
voor een teler."
Hoe de prijzen dit jaar uitpakken,
is nog ongewis, zegt Francke.
„Dat kunnen we nog niet zeggen.
De prijs wordt bepaald door de uit
eindelijke kwaliteit van het pro
duct. Dat is nu nog te vers."
De sojateelt in Zeeuws-Vlaande-
ren is nadrukkelijk een experiment,
om de mogelijkheden en kansen te
verkennen. Omdat niet valt te con
curreren met de buikproductie in
Zuid-Amerika, mikt men op hoog
waardige soja, bestemd voor de
foodsector. „Dat betekent dat je
naar verschillende rassen moet kij
ken en ook naar verschillende af
zetkanalen", zegt Francke. „Het uit
eindelijke doel is dat de zoektocht
een concurrerend saldo voor de
boer oplevert." Soja zou dan een
volwaardig alternatief kunnen wor
den voor bijvoorbeeld graan, gras
zaad of zelfs bieten. „We moeten
kijken of dat lukt."
Francke blijft optimistisch over
de kansen voor sojateelt. Daarvoor
is het wel nodig om door te gaan
met de proef, onder meer om te kij
ken welke rassen het beste passen
bij de afzetmarkt.
Ook de invloed van het weer
speelt een rol. „De oogst is laat in
het jaar, pas vanaf half september.
Dat is een risico. Tot nu toe is er on
der goede omstandigheden ge
oogst. Je moet een aantal jaren er
varing opdoen, om te weten hoe
het gaat als het ook een keer minder
weer is."
donderdag 5 oktober 2017
zijn nog geen goudmijn
-Jacques Suurmond, Cruise
Toerisme Zeeland
zien wat Zeeland te bieden heeft. „Pas
dan zullen aanbieders van cruises ook
meer komen. Zit je eenmaal in een pro
gramma van een reisaanbieder, dan word
je ook niet zomaar geschrapt."
De riviercruisemarkt groeit, zegt directeur
Roderik van Veelen van Cruise Com
merce, een intermediair tussen reders en
touroperators. „Al is het vooral de interna
tionale markt die groeit. Nationaal stelt het
niet veel voor. Nederlanders denken bij
een riviercruise aan twee schepen: de
Zonnebloem en de Henri Dunant. Terwijl
die voor een andere doelgroep zijn. Het
beeld dat Nederlanders van riviercruises
hebben is daardoor negatief."
Van Veelen is kritisch over gemeenten die
meer cruises willen binnenhalen. „Ze
horen 'groei', maar het is minder eenvou
dig om mee te liften dan ze wel eens den
ken. Riviercruises leveren gemeenten niet
per se veel geld op. Ik ken voorbeelden
van schepen die in Goes aanleggen, maar
waar de passagiers linea recta met de bus
naar Neeltje Jans gaan. Daarna gaan de
gasten direct terug naar het schip, en eten
daar. Het ligt aan de touroperator en het
soort reis, maar als mensen überhaupt al
tijd hebben om een stad in te gaan is het
vaak niet meer dan een paar uur. De ho
reca verdient er niet heel veel aan en de
gemeente heeft een paar uur liggeld."
Met elf schepen is Feenstra Rijn Lijn
in Arnhem een van de grootste aan
bieders van riviercruises in Neder
land. Van de dertig cruisereizen doen
er acht Zeeland aan.
Jeffrey Kutterink
Vlissingen
Veelal zijn het combinatiereizen, waarin
passagiers in zes tot twintig dagen ook
plaatsen in andere provincies of België
aandoen. Uit de vaarprogramma's blijkt dat
mensen soms maar een paar uur tijd heb
ben om een stad te bezoeken. „Dat ver
schilt per reis", vertelt Nico Arnts, direc
teur van Feenstra Rijn Lijn. „Soms is het
een paar uur, soms langer. Zo leggen we
ook in plaatsen aan, gaan de gasten de
stad in en vaart het schip alvast verder.
Later die dag reizen de mensen per bus
naar het schip."
Zeeuwse gemeenten hebben er volgens
hem wel degelijk wat aan als riviercruises
aanmeren. „Het is wat je ervan verwacht.
Mensen eten en slapen aan boord, dus ze
zullen niet uitgebreid in de stad gaan dine
ren. Tegelijkertijd lopen er wel 100 tot 150
mensen door je stad die wat gaan drinken,
gaan winkelen of een museum bezoeken."
Volgens hem heeft het zin als gemeenten
en toeristische ondernemers samen laten
Terwijl elders in het land grote
opbrengsten worden gemeld,
valt de sojateelt in Zeeuws-
Vlaanderen dit jaar tegen. Land
bouwcoöperatie CZAV blijft po
sitief over de kansen van soja in
Zeeland.
Rolf Bosboom
Ossenisse
-Frank Peter Kuijpers, agrariër
