m
te
- -mm
8
Veel hulpverleners werden ziek
na de Bijlmerramp. Ook het leven
van ambulancemedewerkers Rob
Bosman en Evert-Jan Wallenburg
werd 25 jaar geleden verwoest.
4 OKTOBER 1992: HOEVEEL SLACHTOFFERS ZIJN ER WERKELIJK?
-Xlfjfenr5 npv-ï/rik
Halverwege zijn nooit gepubli
ceerde manuscript is één bladzijde
zwart gekleurd. De datum mar
keert de Bijlmerramp. De titel -
Van de hemel in de hel - vat het le
ven van Evert-Jan Wallenburg
(64) in de afgelopen 25 jaar samen.
„Ik twijfel niet aan de oorzaak van
mijn ellende. Die begon op 4 okto
ber 1992. Toen raakte ik mijn ge
zondheid, werk en leven kwijt."
Elf minuten nadat de El Al-Boe-
ing zich in de flats Groeneveen en
Klein-Kruitberg heeft geboord, is
Wallenburg, ambulancechauffeur
bij Broeder de Vries, op de ramp
plek. „Aan weerszijden van het
wrak brandden 40 woningen. Ik
zag mensen naar beneden sprin
gen. Dat vergeet ik nooit."
Tussen de flats staan tientallen
ambulances uit Amsterdam en na
burige regio's. Ook ambulancever-
pleegkundige Rob Bosman (58) is
ter plekke. „Toen ik aankwam, zag
ik niets. Alles was zwart en don
ker, ik voelde alleen de hitte."
De hulpverleners werken uren
lang voor de getroffen flat. Dikke
rookwolken met een levensge
vaarlijke cocktail van schadelijke
stoffen - verbrande kerosine, ura
nium, pvc-buizen, aluminium, as
best - komen hen tegemoet. De
brandweer blust met bescher
mende kleding, de ambulanceme
dewerkers staan er slechts in hun
uniform.
Dikke rook
„Voor hulpverleners was het een
gevaarlijke plek om te staan", zegt
Bosman. „Vanwege de windrich
ting, de felle brand en de dikke
rook lag het niet voor de hand dat
op die plek nog slachtoffers gevon
den zouden worden."
Er worden in korte tijd heel veel
ambulances naar de rampplek ge
stuurd. Bosman en zijn collega
brengen uiteindelijk maar één
slachtoffer naar het ziekenhuis.
Wallenburg helpt ter plekke men
sen met brandwonden, schaaf
wonden en breuken.
Voor hulpverleners
was het een
gevaarlijke plek
om te staan
Zelfs als er geen levende slachtof
fers meer uit de flat komen, blijven
de ambulances onnodig lang op de
onveilige plek staan. Bosman: „Ik
heb op de puinhopen gelopen,
probeerde me voor te stellen wat
de mensen voelden toen ze eten
stonden te koken en in een
seconde dat vliegtuig op zich af za
gen komen."
Ellende
Voor veel hulpverleners begint
hun ellende na de ramp. Mensen
die zonder bescherming hebben
gewerkt, krijgen ernstige gezond
heidsklachten, zoals kanker, sui
kerziekte en longproblemen.
Medewerkers van de vrijwillige
brandweer, ambulances, het Rode
Kruis, Leger des Heils. Maar ook de
bewoners, mensen die de ramp
plek moesten opruimen en KLM-
medewerkers in de hangar waar
brokstukken opgeslagen lagen.
Twee collega's van Bosman
overlijden op jonge leeftijd aan
longkanker en een buikaneu-
rysma. Een kraanmachinist die op
de rampplek puin ruimt, overlijdt
anderhalfjaar later aan kanker.
De parlementaire enquêtecom
missie ziet een verband tussen de
ramp en de gezondheidsklachten,
en stelt dat die zijn verergerd door
trage reactie van de overheid.
Bosman krijgt longontstekingen
en laat zich in België onderzoeken
op een verkleuring in de hals. Hij
heeft mycroplasma in zijn bloed,
een bacterie die zorgt voor chroni
sche vermoeidheid, concentratie
problemen, gewrichtspijnen en
immuniteitsproblemen.
Daarnaast ontwikkelt zich een
spierziekte, krijgt hij prostaatkan
ker en wordt een buikaneurysma
geconstateerd. Artsen zien de ver-
giftiging door zware metalen als
mogelijke trigger. Omdat Bosman
niet meer goed kan lopen, is hij
volledig afgekeurd. „Mijn vrouw
zegt dat mijn klachten zeker door
de Bijlmerramp komen. Ik zeg: het
zou heel goed kunnen. Het klopt
niet dat ik op jonge leeftijd kanker
en een spierziekte heb."
Wallenburg krijgt een jaar na de
ramp een bult van 7 bij 9 centime
ter in zijn nek. Hij heeft een zeld
zame vorm van lymfeklierkanker
(Hodgkin). Ook is zijn linkerlong
'verdwenen' en worstelt hij met
suikerziekte en darmproblemen.
Hij is nu afhankelijk van zijn
scootmobiel. „Ik heb vanaf mijn
Jullie zijn niet ziek,
zei minister Els Borst.
Maar iedereen liep te
hoesten en proesten
knieën geen gevoel in mijn benen.
Als ik naar de keuken loop, moet ik
halverwege rusten omdat ik dui
zelig word van benauwdheid. Elke
dag word ik geconfronteerd met
de Bijlmerramp. Hard bewijs is er
niet, maar het is allemaal té toeval
lig"
Wallenburg was voorzitter van de
Vereniging Betrokkenen Bijlmer
ramp (VBB), voor slachtoffers met
gezondheidsklachten. Hij streed
voor extra beschermende kleding
voor hulpverleners. „Die werken
op dezelfde plek als de brandweer.
Toenmalig minister Els Borst zei
op een bijeenkomst: jullie zijn niet
ziek. Terwijl iedereen in de zaal
liep te hoesten en proesten. Ze de
den er alles aan om te zeggen dat
er niks aan de hand was. Wij wil
den serieus genomen worden. En
hulp. Dat is geweigerd."
Nadat een reanimatie bij een
slachtoffer mislukte, nam Wallen
burg in 2000 afscheid van de am-
woensdag 4 oktober 2017
GO
Dood
de Bij
ziek door
Tonny van der Mee
Huizen/Amsterdam
—Rob Bosman
Evert-Jan Wallenburg
