Commando's leggen uit waarom ze aangifte doen tegen Defensie
3
Nooit eerder
deden militairen
aangifte tegen hun
werkgever. Maar na
het fatale ongeluk
met Sander Klap zijn
de commando's zo
boos dat ze geen
keus hebben. „Als er
niets verandert, is hij
voor niets
gestorven."
Ongeschikt
Anderhalf jaar lang hebben ze hun
mond gehouden. Hoopten ze dat de
legertop zelf de onderste steen boven
zou willen halen over hoe het zo gru
welijk mis kon gaan in het schiethuis
in Ossendrecht. Hadden ze hoge ver
wachtingen van het Openbaar Minis
terie. Maar nu er al maanden geen be
weging is in het onderzoek, vinden
vijf militairen het tijd voor actie. Za
terdag kondigden ze aan aangifte te
doen tegen het ministerie van Defen
sie wegens 'dood door schuld'. Een
unieke stap. „Onze grootste frustratie
is dat de mensen die hiervoor verant
woordelijk zijn, de dans lijken te ont
springen. Dat mag niet gebeuren",
zegt een van de vijf aangevers namens
hen allemaal.
Dinsdag 22 maart 2016 is een zwarte
dag in de historie van het Korps Com
mando Troepen. De best getrainde
eenheid van het Nederlandse leger
verliest bijna nooit een collega. En al
helemaal niet tijdens een oefening.
Toch is dat precies wat er gebeurt in
een oefencomplex in Ossendrecht. De
commando's trainen er hoe ze een
huis moeten zuiveren. Een van hen
schiet op een foto van de denkbeeldige
tegenstander. De kogel gaat dwars
door de wand van vinyl, Sander Klap
wordt dodelijk getroffen.
Elitekorps
Het ongeval hakt erin bij het elite
korps. Militairen die bij de schietoefe
ning aanwezig zijn, worden zelfs enige
tijd aangemerkt als verdachte. Tot hun
grote opluchting concludeert het OM
dat hen geen blaam treft. Het is het
schiethuis dat niet aan de eisen vol
doet. Ook met de veiligheidsprocedu
res blijkt van alles mis.
De Onderzoeksraad voor Veiligheid
schrijft een rapport over het dodelijke
incident. De conclusies zijn vernieti
gend voor Defensie, net zoals bij het
rapport van vorige week over het mor
tierongeluk in Mali. Over dat incident,
waarbij twee militairen omkwamen,
struikelt mogelijk vandaag minister
Hennis.
De vijf commando's hadden lang de
hoop dat na harde oordeel van de On
derzoeksraad over de dood van hun
collega ook iets zou gebeuren. Dat De
fensie actie zou ondernemen en ver
beteringen zou doorvoeren. „Maar
sindsdien is het stil", zegt een van de
vijf commando's die de aangifte in
gang hebben gezet.
De trainingen in het schiethuis wer
den opgeschort, maar over de zoek
tocht naar wie hier in gebreke is geble
ven, horen ze maar niets. „We hadden
gehoopt dat het OM zou doorpakken.
Maar ook die doen niets. Dat mogen
we niet laten gebeuren. Als er niets
verandert, is deze jongen voor niets
gestorven."
Het dodelijk ongeval is voor de com
mando's de spreekwoordelijke drup
pel in de slechte omstandigheden
waaronder ze hun werk moeten doen.
Een eigen schiethuis is al jaren de vu
rige wens van het korps, maar ook na
het ongeval heeft dit bij de legertop
nog altijd niet de hoogste prioriteit.
Wapens zijn oud en versleten. Er
ontstaan scheuren in pistolen, shot
guns splijten open, dempers geven
storingen, wapens worden afgekeurd
wegens een tekort aan reserveonder
delen. Er is te weinig nachtzichtappa-
ratuur en radio's zijn zo oud en sto-
ringsgevoelig zijn dat ze de helft van
de tijd uitvallen.
„Met die spullen zitten onze col
lega's nu dus in Irak de peshmerga te
trainen", zegt de commando. Islami
tische Staat was volgens hem op enig
moment zelfs beter uitgerust dan de
Nederlandse militairen. Zij hadden
ontdekt hoe ze onder drones bommen
konden hangen om daarmee een aan
val uit te voeren. Iets dat bij de Franse
commando's daadwerkelijk is ge
beurd. Inmiddels hebben de Neder
landse commando's ook drones. „Maar
de eerste exemplaren hebben ze op
Wie vecht
tegen mis
standen op
de werkvloer
weet dat
zijn carrière
over is.
OEFENHUIS
een markt in Erbil moeten kopen."
De elitesoldaten proberen er in het
missiegebied het beste van te maken.
Maar de collega's op de kazerne in
Roosendaal maken zich steeds meer
zorgen over hun veiligheid ter plaatse.
Zeker nu sinds kort het luchtruim bo
ven Irak is gesloten en er een conflict
situatie zou kunnen ontstaan tussen
groeperingen die de macht willen
grijpen in delen van het voormalige
kalifaat. „Als ze nu in problemen ko
men met hun onbetrouwbare radio's
en slechte wapens, dan kunnen ze
zichzelf niet eens verdedigen. Dan zijn
ze afhankelijk van de Amerikanen om
er weer veilig uit te komen."
Dat is de reden waarom de com
mando's overwegen naar de rechter te
stappen om te eisen dat de missie in
Irak wordt afgebroken. Want vertrou
wen dat de politiek of de militaire top
in actie komt, is ver te zoeken. Bij De
fensie hangt volgens de militairen al
jaren een cultuur van 'pappen en nat
houden'. „Wie vecht tegen misstan
den op de werkvloer weet dat zijn car
rière over is. Die mensen worden op
een zijspoor gezet. Commandanten
kijken dus wel uit om al te kritisch te
zijn. En zo denkt iedereen er over,
hoog in de organisatie."
De frustraties op de werkvloer zijn
zo hoog opgelopen dat tal van collega's
opstappen. Vorig jaar vertrokken er
volgens hem 35 commando's. Dit jaar
staat de teller op meer dan 30. Onder
hen veel instructeurs en hoofdin
structeurs. „Er zijn jongens die nu nog
liever als supermarktmanager aan de
slag gaan dan dat ze bij ons blijven
werken. Zover zijn we al", zegt de
commando. „Er moet nu echt iets ge
beuren."
dinsdag 3 oktober 2017
'Als er niets verandert, is
Sander voor niets gestorven'
Raymond Boere
Rotterdam
*-**r
De peshmerga in Irak worden volgens de kritische commando's die nu aan de bel trekken, getraind met ondeugdelijke wapens, fotoanp
- bezorgde
commando
Op dit beeld van de Onderzoeks
raad voor Veiligheid is de situatie
geschetst van het oefenschiethuis
in Ossendrecht. De instructeur (in
het blauw) stond achter een
wandje met vinyl. Hij wordt dodelijk
getroffen als een commando dwars
door het wandje schiet. Uit onder
zoek blijkt dat de ruimte ongeschikt
en ongekeurd was. „Defensie is on
professioneel met de veiligheid van
het eigen personeel omgegaan."
