VVD-kneuzen keerden gewoon terug in 2012
12
Ybeltje Berckmoes beschrijft de
VVD-fractie als stemvee. Onder
Rutte III dreigen alle 76 Kamerleden
van de coalitie zo te moeten opereren.
leen de plannen op het terrein
dat ze in portefeuille hebben.
Het is een poging om nieuwe
Ybeltjes te voorkomen.
Want voor iemand die zes jaar
nooit het woord nam (of mocht
nemen), revancheerde het voor
malige WD-Kamerlid Ybeltje
Berckmoes zich vorige week
ruimschoots. Met haar boek
Voorlichting loopt met u mee tot
het ravijn spuugde ze over haar
schouder achterom naar de
VVD-fractie waarvan ze het
anoniemste lid was. Maar het
toont ook hoe ze werd verne
derd. En het is een les voor de
drie nieuwe regeringspartijen:
hoe ga je niet met je Kamerle
den om.
Het beeld is ontluisterend.
Fractieleider Halbe Zijlstra die
haar horkerig de maat neemt
('Hoe ben jij in godsnaam in de
Tweede Kamer terechtgeko
men?'). VVD-kopstukken die
als een 'echt bazinnetje' (minis
ter Hennis) of een 'blaffende ge
neraal' (Klaas Dijkhoff) rondlo
pen.
Op het Binnenhof ligt men al
dagen in een deuk. Politici kij
ken besmuikt om zich heen als
ze bij een van de boekhandels in
het centrum van Den Haag vra
gen naar het boek.
Toch heeft Berckmoes ook
een zenuw geraakt, als ze be
schrijft hoe de partij zich alleen
nog maar druk maakt om het
behoud van macht. Berckmoes
beschrijft de fractie als stemvee
en daarin stond ze niet alleen.
Een 'Klara 39' die achter Netflix
zat te wachten tot er een stem-
In het Tweede Kamerge
bouw sist Barbara Visser
ineens: „Journalist!". Ze
waarschuwt haar nieuwe
coalitievrienden Rob Jetten
(D66) en Martijn van Helvert
(CDA). Het is eind september,
Visser disciplineert vast haar
aanstaande collega's in de derde
coalitie Rutte. Kop dicht! Dit is
onder ons! Kijk uit, we moeten
opletten hoe we in de publici
teit komen.
Visser zucht al zeven jaar on
der de fractiediscipline van de
regeringsmachinerie. Daarbij
draait alles om beeldvorming.
Ze weet niet eens beter.
Omdat in 2012 het regeerak
koord bij de twee regeringsfrac
ties door de strot werd geduwd
en niemand erbij werd betrok
ken, duurt de formatie nu veel
langer. Kamerleden van de
nieuwe coalitie wanen zich be
langrijk nu ze meelezen en
kleine tekstwijzigingen mogen
voorstellen. Ze
missen het
overzicht,
zien al-
ming was en dan deed 'wat ons
werd ge-sms't'. Anderen zou
den zelfs 'teut' zijn geweest.
Waar het om draaide was
machtswellust en beeldvor
ming.
De VVD lijkt daarmee in de
regeerkramp te zijn geschoten
die ook het CDA en de PvdA in
zijn greep hield na een lange tijd
van macht. Wim Kok, Jan-Peter
Balkenende, Ruud Lubbers: van
allen werd gezegd dat de partij
op het laatst geen inhoudelijke
ideeën meer had, maar vooral
instrument was om aan de
macht vast te houden. Het is een
tragische film, waarvan het
einde zich aankondigt met het
toenemende volume van gezaag
aan stoelpoten, een gevallen lei
der en een ongelooflijk pak slaag
van de kiezer.
Hoe ben jij in
godsnaam in de
Tweede Kamer
terechtgekomen?
„Ik herken zo veel in de situa
tie waarin de WD nu verkeert",
zegt een CDA-politicus. De pas
sage waarin Rutte per sms aan
zijn Kamerleden laat weten dat
hij nog een keer lijsttrekker
wordt en dat hij daar al een in
terview over heeft gegeven,
vindt hij tekenend. „Dat je als
partijleider niet de moeite
neemt om je Kamerleden op
een fatsoenlijke manier te infor
meren. Zo ging het met Balke
nende ook. Wij stonden hier als
Kamerlid elke dag de klappen
op te vangen voor zijn beleid,
maar hij was vooral bezig met
besturen en had nooit contact
met ons. Dat leidde tot wrevel."
Wat Berckmoes doormaakte,
maakten vóór haar zo veel ande
ren door. Deze kabinetsperiode
gaven twee PvdA-Kamerleden
er de brui aan omdat ze zich niet
konden vinden in de fractiedis
cipline van Diederik Samsom.
Iets waar hij achteraf spijt van
had. „Ik heb mijn fractie ver
waarloosd", zou hij later zeggen.
Het is iets waar Kamerleden
van elke regeringspartij tegen
aan lopen: de politiek leiders
hebben zich in een kabinet ge
conformeerd aan een compro
mis. Dan kun je daar als Kamer
lid van die partij niet ineens af
stand van nemen.
Eigen initiatieven
Ook straks is dat zo. De beoogde
coalitie voor Rutte III leunt op
de krapst mogelijke meerder
heid van 76 zetels in de Tweede
Kamer. Dat vergt dus van Ka
merleden dat zij altijd met de
fractie meestemmen. En niet
met 'gevaarlijke' eigen initiatie
ven komen die een coalitiepart
ner kunnen grieven.
Interessant wordt het als het
regeerakkoord een dezer dagen
aan de fracties van WD, CDA,
D66 en Christenunie wordt
voorgelegd. Lang niet alle Ka
merleden zijn bijgepraat over de
details. Terwijl ze hun fiat moe
ten geven over de plannen in de
tientallen pagina's. Nu al zeggen
twee van de formerende par
tijen daar hooguit een paar uur
voor uit te trekken. Bij WD en
PvdA ging het vijfjaar geleden
al even gehaast. En volgens
Berckmoes stond Rutte 'geen
enkele ruimte voor discussie
toe'.
Partijen proberen dat nu an
ders te doen, zegt een betrok
kene. „Meer dan toen mogen
Kamerleden nu al meelezen met
de stukken die tot het regeerak
koord gaan leiden. We nemen
hen mee in het proces." Maar
dat kent een hoge prijs: „Want
dan geldt ook wat op bruiloften
geldt: maak je bezwaren nu ken
baar, of zwijg voorgoed."
Halbe Zijlstra vroeg zich
niet voor niets af hoe Ybel
tje Berckmoes in de Kamer
terecht was gekomen.
Kandidaat-Kamerleden
werden niet eens ge
screend in 2010. Vervol
gens werd, door slecht
personeelsmanagement
van partijvoorzitter
Benk Korthals én van
politiek leider Mark Rutte,
deze groep na bewezen on
vermogen niet de wacht
aangezegd in 2012. Korthals
zette ze lafjes op een onver
kiesbare plek, in plaats van
te zeggen: jij hoort niet
thuis op de lijst.
Als Rutte dan in 2012
maar liefst 41 zetels haalt,
keren de 'kneuzen' toch
nog terug. Daartussen zit
ten ook alle rampjes die de
WD zouden treffen. Num
mer 32, René Leegte, ver
trok vanwege een niet ge
melde nevenfunctie. Num
mer 43, Johan Houwers,
stond voor de rechter na
geknoei met zijn hypo
theek. Nummer 35, Mat-
thijs Huizing, werd met
drank op achter het stuur
aangetroffen. Bart de Liefde
kwam als nummer 36 met
de schrik vrij door te gaan
lobbyen voor Uber. Ingrid
de Caluwé (41), Karin
Straus (34), Joost Taverne
(44) en - je zou haar bijna
vergeten - Ybeltje Berck
moes (39) waren veroor
deeld tot onzichtbaarheid.
dinsdag 3 oktober 2017
GO
Den Haag
Kamer telt straks
76 Ybeltjes
Tobias den Hartog en Jan Hoedeman
,'J
- Halbe Zijlstra tegen
Ybeltje Berckmoes
