L
17
Kom op Jesse. Geef me
gewoon je lijstje
Aan het strand
Maar ondertussen is Pechtold ook ge
pikeerd. Rutte heeft tegen elf uur
's avonds voor de camera's van de
NOS gezegd dat hij samen met CDA-
leider Buma vindt dat er tóch met de
vier partijen gepraat moet worden.
Pechtold voelt zich geschoffeerd.
Hij ziet het bericht en belt Rutte. Hij
is toch zeker geen klein kind, fulmi
neert de D66-voorman. Hij weet zelf
wel wat hij wil. En met Christen-
Unie: dat wil hij niet. „Wat is dit?"
bijt hij Rutte door de telefoon toe.
„Dit kun je niet bij mij doen... Dit is
het, we doen het niet."
Maar Rutte bindt niet in. Sterker,
volgens een betrokkene gaat hij 'he
lemaal uit zijn plaat'. De premier ver
moedt dat Pechtold de optie met
Christenunie opzettelijk én onhan
dig heeft getorpedeerd.
De twee hangen - ieder aan de ei
gen kant van de lijn - mokkend op.
Toch toont Rutte de volgende och
tend weer z'n pragmatische kant. Hij
smst druk met Pechtold: laten we een
kop koffie wil drinken. Ze ontmoeten
elkaar heimelijk in de ochtend bij
strandpaviljoen Werelds in Scheve-
ningen, vlakbij de pied-a-terre van
Pechtold. Terwijl in Den Haag wordt
gesproken dat het 'motorblok' van
WD, CDA en D66 op instorten staat,
wordt er daar gelijmd.
Althans, dat wil Rutte. Een paar
uur lang praat hij op Pechtold in om
toch met CU te gaan onderhandelen.
Eerst vragend: „Kom op z'n minst
aan tafel, Alexander." Verderop in het
gesprek bijna gebiedend: „We gaan
toch aan tafel!" Pechtold wil er niet
van weten: „Nee, dit is het!"
De D66-leider weet dat de poging
met GroenLinks niet alleen op in
houdelijke gronden is mislukt, maar
ook omdat de optie met Christen-
Unie altijd boven de markt is blijven
hangen. Pechtold denkt dat de route
met GroenLinks te reanimeren is,
maar dan moest Segers van de forma
tietafel verjaagd worden. Dat is nu
een feit.
Toch GroenLinks?
Niet dat GroenLinks-leider Jesse Kla
ver daar op rekent. Die staat tijdens
het gesprek van Segers met Pechtold
in een Haags reisbureau een vakantie
naar Zuid-Spanje te boeken. Hij wil
even weg: door de formatie en het
overlijden van zijn moeder is Klaver
oververmoeid.
De vakantieoptie belt hij echter
toch af als Pechtold een gezamenlijk
etentje voorstelt. Daar moet hij op z'n
minst voor open staan, denkt Klaver.
In het Haagse restaurant Da Brac-
cini aan de Regentesselaan dringt
Pechtold er bij hem op aan het nog
eens te proberen met GroenLinks aan
de onderhandelingstafel. Klaver is ei
genlijk sceptisch.
In de eerste, mislukte formatiepo
ging heeft Klaver nooit het gevoel ge
kregen dat Pechtold als progressieve
partij samen optrok tegen het conser
vatievere CDA en VVD. Nooit eens
was het 'twee tegen twee'. Altijd 3-1,
zo voelde Klaver het. Op momenten
dat GroenLinks op steun hoopte van
D66, zat Pechtold ongeïnteresseerd
met zijn telefoon te spelen, klinkt het
zelfs.
Tegelijk steekt het Klaver dat de
poging is mislukt. Dus is hij toegeef
lijk. „Wij willen wel, maar dan moet
jij méér aan mijn kant komen staan."
Pechtold stemt in. „We staan aan
jullie kant."
Zelfs CDA-voorman Sybrand
Buma doet z'n best, als hij Klaver
kort daarna belt. „Wij willen jullie er
echt bij." Toch zegt Buma terloops
dat Klaver op het punt van migratie
wel het een en ander zal moeten slik
ken.
Klaver vreest dat hij terug bij af is.
In zijn optiek is de formatiepoging
met GroenLinks deels mislukt van
wege een 'cultureel verschil' tussen
zijn partij en de anderen. Een genera
tiekloof misschien ook.
Rutte, Buma en Pechtold verwijten
hem wispelturigheid, omdat Klaver
soms gemakkelijk zijn eigen voorstel
len van tafel haalt. Klaver ziet dat an
ders: hij heeft einddoelen. Aan de
maatregelen om daar te komen, hecht
hij minder waarde. Zo botste het bij
inkomensverdeling en op klimaat.
Buma verzuchtte zelfs eens open
lijk aan de onderhandelingstafel:
„Kom op Jesse. Geef me gewoon je
lijstje!" Maar Klaver zit op een totaal
andere golflengte. „Maar die heb ik
niet! Ik heb einddoelen."
Toch wil hij nog één poging wagen.
Al is het begin direct stroef. In de wo
ning van de nieuwe informateur
Herman Tjeenk Willink, noemt die
terloops de Christenunie toch weer
als 'terugvaloptie'. Klaver weet niet
wat hij hoort. Het geeft hem het ge
voel inwisselbaar te zijn. Toch wordt
een serieuze poging gewaagd om tot
een kabinet te komen.
Twaalf dagen later blijkt het hoofd
stuk migratie opnieuw een onover
komelijk struikelblok.
Klaver hekelt wéér 'Turkije-achtige
deals'. Hij wil niet in een kabinet bui
ten Europa de vluchtelingen selec
teert die uiteindelijk hier asiel kun
nen krijgen. Dat kan bij de Turkije-
deal weliswaar praktijk zijn met Syri
sche vluchtelingen, het gaat door
Klavers 'principiële ondergrens' dit
in de toekomst vaker te doen.
De andere onderhandelaars zien er
het bewijs in dat Klaver een slecht
onderhandelaar is. Hij heeft binnens
kamers gezegd met delen van het mi
gratieplan te kunnen leven. Nu trekt
hij het weer in. Onberekenbaar, vin
den zij.
Hoe dan ook, weet Pechtold: een
herkansing met Christenunie is nu
onvermijdelijk. Er zijn simpelweg
geen alternatieven meer. Hij moet
met hangende pootjes terug.
Uiteten
Dus grijpt Pechtold de telefoon om
Segers uit te nodigen voor een diner-
tje in het Haagse Garoeda. Segers
stelt voor om zijn adjudant Carola
Schouten mee te nemen. Net als
Wouter Koolmees, de financiële man
van D66. De twee kennen elkaar
goed uit de commissie Financiën. Bo
vendien hebben ze feeling met el
kaar, ze reizen soms samen vanuit
hun woonplaats Rotterdam naar Den
Haag. Segers: „Zet die Rotterdamse as
in."
Van D66 mag de hereniging uitge
meten worden: media worden op de
hoogte gebracht zodat het etentje
wordt geregistreerd. Als de fotogra
fen weg zijn, neemt Segers het
woord. „Ik snap dat je eerst nog een
keer met GroenLinks wilde," zegt hij
tegen Pechtold. „Maar je had het ge
sprek op 23 mei niet zo hoeven aan
pakken. Dat hele circus was niet no
dig geweest."
Alexander Pechtold toont begrip
voor dat gevoel. Ze moeten immers
door. De formatie heeft al lang ge
noeg geduurd.
Dit verhaal is gebaseerd op gesprekken
met diverse betrokkenen.
zaterdag 30 september 2017
11**171*1
-Sybrand Buma (CDA)
VVD-leider Mark
Rutte en Pechtold
proberen in het ge
heim te overleggen
over de breuk, maar
van hun gesprek op
het strand van Sche-
veningen verschij
nen al snel foto's.
Onder leiding van de
nieuwe informateur
Herman Tjeenk Wil
link wordt toch nog
een poging gewacht
om te formeren met
GroenLinks, maar
ook deze poging
strandt.
Toch weer met Chris
tenunie! Pechtold en
Segers doen een ver
zoeningsdiner bij het
Haagse Garoeda.
Hierna wordt de for
matie hervat met VVD,
CDA, D66 en Christen-
Unie.
