7 MISBRUIK GRIET OP DE BEECK Schrijfster Griet Op de Beeck vertelde maandag op tv dat ze als kind was misbruikt door haarvader. Dapper, vonden velen. Maar hoe betrouwbaar is de therapie om iets te laten herinneren? Wat vindt de schrijfster zelf van de kritiek? Dat bestsellerau teur Griet Op de Beeck (45) geen vrolijke jeugd had, wisten we al. Maar dat de incest in haar net verschenen boek Het beste wat we hebben grotendeels autobiogra fisch is, kwam bij de kijkers van De Wereld Draait Door aan als een mo kerslag. Niet alleen omdat het zo ernstig is dat Op de Beeck van haar 5de tot haar 9de door haar vader werd misbruikt, maar ook omdat ze zich er tot ze in 2012 in therapie ging niets van kon herinneren. Hoe zit dat eigenlijk? Sigmund Freud benoemde het eind negentiende eeuw al: ver dringing. Wie op latere leeftijd ernstige, psychische problemen krijgt, moet wel seksueel zijn ge traumatiseerd in zijn kinderjaren. Later kwam hij daarop terug, maar het idee kreeg in de jaren 90 voet aan de grond in diverse psycho therapieën. Een hevige discussie binnen de psychologie volgde, waarna het merendeel van de we tenschappers afstand nam van de 'hervonden herinnering'. Onder zoek laat volgens hen zien dat een ernstige gebeurtenis helemaal niet te verdringen valt: hoe graag ie mand het ook wil. Therapeuten die eindeloos graven naar een ver meend trauma, zouden juist voor foutieve herinneringen zorgen. „Talloze", zegt forensisch psycho loog Henry Otgaar van de Univer siteit Maastricht. „Door het opha len van valse herinneringen zitten mensen zelfs onterecht jarenlang vast." In de Verenigde Staten kwam een vrouw in therapie tot de conclusie dat ze was verkracht door haar vader en zelfs abortus sen had gehad. Later bleek ze nog maagd en klaagde ze haar thera peut aan. In Nederland kennen we het voorbeeld van Kitty Hendriks. Zij scheef een boek over hoe ze tij dens een depressie hulp zocht bij een alternatieve psychotherapeute die aan haar lichaamshouding af las dat ze zou zijn misbruikt door haar vader. Onzin, bleek later. Ook officiële instanties waarschuwen Beelden die uit de therapie voortvloeien kunnen even sterke emoties oproepen voor de betrouwbaarheid van 'her vonden herinneringen', zoals de Gezondheidsraad in een rapport in 2004. De Landelijke Expertise- groep Bijzondere Zedenzaken is ook kritisch. Zo adviseerde zij tus sen 2012 en 2014 in alle 31 zaken op basis van hervonden herinnerin gen de opsporing te stoppen. Therapeut is geen beschermd be roep, legt hoogleraar psychologie en geheugenexpert Douwe Draaisma uit Groningen uit. Het gaat vaak om alternatieve thera pieën die proberen contact te ma ken met het onderbewuste, zoals hypnose, regressietherapie, li chaamsgerichte therapie en droomduidingen. Otgaar uit Maastricht constateert de laatste tijd 'helaas' weer een opleving van 'hervonden herinnering'-thera- pieën. Het verhaal van Griet Op de Beeck ziet hij als een voorbeeld. Nee, niet helemaal, geven Otgaar en Draaisma toe. Al vinden zij dat er in haar verhaal een flink aantal 'verdachte' elementen zitten. Zo zijn de methoden van de door Op de Beeck bejubelde therapeut niet in de haak, stelt Otgaar. Hij doelt op het gebruik van jeugdfoto's om aan te tonen dat ze zichzelf onaan trekkelijk probeerde te maken. Ook hekelt hij het duiden van emoties die opkomen bij het schrijven van een brief aan je over leden vader als bewijs voor trauma, en op zichzelf staande herinneringen die onschuldig lij ken, maar samen een overtuigend verhaal vormen. De redenering gaat de verkeerde kant op, aldus Otgaar: „Omdat een volwassene ongelukkig is en een eetstoornis Door het ophalen van valse herinneringen zitten mensen zelfs onterecht jaren vast heeft, móet er wel een trauma aan ten grondslag liggen. De therapeut zoekt daarnaar tot het er daadwer kelijk is." Hier loert de pseudo- herinnering, aldus Draaisma: „Beelden die uit de therapie voort vloeien klonteren samen als brok stukken van herinneringen. Die kunnen net zo echt lijken en daarom ook even sterke emoties oproepen." Op de Beecks bewe ring dat haar brein niet in staat was om het misbruik tussen haar 5de en 9de 'talig' op te slaan, vin den Otgaar en Draaisma onjuist. „Tot en met je 3de levensjaar lukt het nauwelijks om herinneringen op te slaan, daarna wel en dan heb je wel de woorden in huis om daar betekenis aan te geven." REACTIES donderdag 28 september 2017 Wat is de waarde van een 'hervonden herinnering'? Francine Wildenborg Rotterdam Een trauma dat plots aan het licht komt? Kan dat? Zijn daar voorbeelden van? Griet Op de Beeck doet in De Wereld Draait Door haar drama tische verhaal over misbruik door haar vader. FOTO'S SCREENSHOT BNNVARA —geheugenexpert Douwe Draaisma Als het zo omstreden is, waarom werken therapeuten nog met hervonden herinneringen? Kunnen psychologen op basis van een tv-interview beoordelen of het verhaal van Op de Beeck deugt? —forensisch psycholoog Henry Otgaar Op de Beeck laat aan deze krant weten dat ze zich niet wil mengen in 'kleine discus sies in de marge'. Ze zegt te hebben gezegd 'wat ze wilde zeggen'. Op Facebook voegde ze toe dat haar be kentenis op meer is gestoeld dan het 'terughalen van een verdrongen herinnering': „Het is een samengaan van einde loos veel factoren die allemaal in diezelfde richting wijzen, waar die paar beelden maar een klein onderdeel van vor men. De angst om niet ge loofd te worden, is dé reden voor slachtoffers om het ge heim te blijven torsen."

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2017 | | pagina 7