Rondreizen
fly-drives
Kras.nl/rondreis
3
Marinier vindt rechtszaak over einde treinkaping De Punt (1977) een farce
Voor de Haagse rechtbank zijn gisteren
de eerste mariniers gehoord over de
beëindiging van de treinkaping bij De Punt.
Het werd een surrealistische vertoning.
'Oma' Siahaya hoort het allemaal on
bewogen aan. Ze verstaat niet alles
wat in de rechtszaal wordt gezegd. Ze
hoeft het ook niet allemaal vertaald te
hebben, zegt ze tegen een familielid
dat voor haar tolkt.
Ze is inmiddels 90 jaar. Fragiel.
Maar ze is naar de rechtbank geko
men. In een rolstoel. Omdat ze wil
weten waarom haar zoon Max Papi-
laja in 1977 - in haar ogen - is geëxe
cuteerd in de trein. Het gaat haar niet
om de mariniers; die kunnen van
wege verjaring toch niet meer ver
volgd worden. Het gaat haar om de
Nederlandse staat die het heeft toege
staan, en misschien wel de opdracht
heeft gegeven.
Dat de eerste mariniers na ruim 40
jaar voor het eerst voor de rechter on
der ede worden gehoord over de dood
van haar zoon Max en Hansina Uktol-
seja is al een overwinning. „Ze is heel
gedreven", zegt Marco Papilaja, neef
van de gedode treinkaper. „Ze heeft
zich ingezet voor de waarheid. Dat
geeft haar de kracht om hier te zijn."
Er zijn twee momenten waarop ze
de rechtszaal tijdens de verhoren ver
laat. Als de geluidsopnamen worden
afgespeeld die de mariniers hebben
gemaakt tijdens de aanval. Het ge
schreeuw, de schoten; die heftige ge
luiden wil de familie 'oma' besparen
'Oma' kan de twee mariniers, die
om beurten urenlang worden ge
hoord, niet in de ogen kijken. Die zijn
afgeschermd achter een groot doek in
de zaal, en zijn alleen zichtbaar voor
de rechters. Ze kan hun echte stem
men niet horen. Die zijn vervormd.
Alleen de advocaten en de nabe
staanden mogen in de kleine rechts
zaal. Het publiek moet de verhoren via
een videoverbinding in een andere
zaal volgen. Ze zien urenlang het
zelfde beeld. De drie rechters van vo
ren, de advocaten op de rug.
Codenamen
De twee mariniers die onder codena
men gehoord worden zijn geen sleu
telfiguren. Het zijn marinier-zieken
verpleger '5G' en marinier '5D'. Ze
hoorden bij de groep die de kop van de
trein bestormde. Daar bevonden zich
drie kapers, onder wie leider Max Pa-
We mochten
echt niet
vuren als we
twijfelden
VEERTIEN
pilaja. Alledrie zijn ze gedood.
De mariniers worden ondervraagd
over de voorbereiding op de actie, de
geweldsinstructies en de gebeurtenis
sen in de trein. '5G' is tijdens de actie
niet in de trein geweest, maar zegt wel
dat Papilaja vanuit de trein heeft ge
schoten en dat ze hebben terugge
schoten. Iets waar de Nederlandse
staat in eigen onderzoek nooit bewijs
voor heeft gevonden.
De mariniers reageren geagiteerd op
vragen van advocaat Liesbeth Zegveld
van de nabestaanden. „Ik vind heel
deze zaak een farce", zegt verpleger
'5G'. „Dat ik hier na 40 jaar zit. Dat we
ze geëxecuteerd zouden hebben. Ik
had ook liever gehad dat ze allemaal
geboeid op de rails lagen"
De suggestie dat tijdens een ge
heime briefing kort voor de aanval
vanuit de regering de instructie kwam
dat geen kaper de trein levend mocht
verlaten, doet hij af als 'absolute on
zin'. En de geweldsinstructie was dui
delijk. Als de kapers zich 'duidelijk
waarneembaar' overgaven, mocht er
niet op ze geschoten worden maar
moesten ze krijgsgevangen worden
gemaakt. „We mochten echt niet vu
ren als we twijfelden. Ik mocht alleen
schieten ter verdediging als ik in het
nauw kwam."
In de kop van de trein heeft hij twee
of drie dode kapers zien liggen. Maar
niet Papilaja. Veel kan hij zich niet
herinneren van wat hij zag. „Het was
bloederig. Mensen zagen er natuurlijk
niet uit zoals je ze op een foto ziet."
Marinier 5D
Het verhoor van marinier '5D' kan
kort worden samengevat: „Ik kan het
mij niet herinneren", antwoordt hij
op de meeste vragen. Hij weet niet of
er vanuit de cockpit van de trein is ge
schoten door kapers. Hij weet niet of
hij geweldsinstructies heeft gekregen.
Nietwelk wapen hij droeg enhoe zijn
collega's en commandant heetten.
„Als iemand zich zichtbaar over
geeft, wil dat niet zeggen dat het een
veilige situatie is. Hij kan nog wapens
hebben of agressief worden. Uitscha
kelen is een breed begrip. Dat kan op
veel manieren. Dat is afhankelijk van
het moment en de omstandigheden.
Gebruik van een vuurwapen is een
uiterst middel. Ik ben als marinier
niet opgeleid om te doden."
Spanje
Marokko
Israël
Thailand
Indonesië
Sri Lanka
Zuid-Afrika
Costa Rica
of bel 088-0885 886
De wereld is Kras
dinsdag 26 september 2017
'Ik had
ook liever
geboeid
zien liggen'
Tonny van der Mee
Den Haag
Marinier 5G
Tot en met volgen
de week woensdag
worden 12 mari
niers en 2 com
mandanten ge
hoord. Het gaat om
leden van de twee
groepen die be
trokken waren bij
het uitschakelen
van de kapers Pa
pilaja en Uktolseja.
8 dgn v.a. 399
8 dgn v.a. 459
5 dgn v.a. 479
15 dgn v.a. 999
17 dgn v.a. 999
11 dgn v.a. 1079
16 dgn v.a. 1399
14 dgn v.a. 1549
■.-fïv /ffT,
ANVR ysjjj/
*«1^ SGR
'Oma' Siahaya
(90), de moeder
van de gedode
kaper Max Papilaja,
komt aan bij de
rechtbank, fotoanp
