f
lik
A
CPB: 'Lager opgeleiden lopen
hun achterstand later niet meer in'
pE!r P¥
Kwart van de
pensionado's
erop achteruit
SJlMAfVftSKj
5
Ockje
Teilegen
(VVD) koos
voor wit,
groot en
half door
schijnend.
risml Groep 8 van de Johannes Cal-
vijnschool stond eerst bij het Mau-
ritshuis. Maar daar werden ze weg
gestuurd.
„Door een man in pak", vertelt
meester Erik Lommers. „Wij waren
eerst niet zo blij, want we hadden
een mooie plek. Maar die meneer
fluisterde in mijn oor dat de kinde
ren nu recht tegenover het raam
staan waarachter prinses Beatrix
toekijkt. Dat is toch ook wel bijzon
der. Haar kennen ze bij ons alle
maal, hoor."
DEN HAAG De meerderheid van de Neder
landers gaat er volgend jaar op vooruit, maar
niet iedereen. Een kwart van de gepensio
neerden en één op de vijf uitkeringsgerech
tigden merkt weinig van de verbeterde eco
nomie.
Dat blijkt uit cijfers van het ministerie
van Sociale Zaken. Met name gepensioneer
den met een aanvullend pensioen vanaf
bruto 25.000 euro hebben last van pensi
oenfondsen die niet mogen indexeren. Van
de achterblijvende groepen blijft het inko
men meestal gelijk of wordt het ietsje min
der. Eén procent van de huishoudens gaat er
echter meer dan 2 procent op achteruit. Dat
treft vooral werklozen met een beperking.
Van de werkende Nederlanders ziet 87 pro
cent de koopkracht stijgen.
Koopkracht in 2018 Gemiddelden per groep. Effect kan
+0,6%
+0,1
+0,2%
In Nederland koesteren we het idee
dat dubbeltjes ook kwartjes kunnen
worden. Wie woekert met zijn talen
ten, kan het ver schoppen. De over
heid geeft een steuntje in de rug.
Maar de werkelijkheid is anders, stelt
Laura van Geest, sinds 2013 directeur
van het Centraal Planbureau. „Ons
zelfbeeld klopt niet. We zien onszelf
als een land dat solidariteit hoog in
het vaandel heeftDat ook mensen
met weinig talent het maximale
uit zichzelf laat halen. Maar dat
blijkt helemaal niet waar."
„Ik was zelf ook verrast. Maar de
cijfers laten het zien. De minst
presterende kinderen op de
basisschool behoren op 9-
jarige leeftijd nog tot de
wereldtop, maar eenmaal
op de middelbare school
zakken ze naar de Euro
pese middenmoot. Met
onze beste leerlingen ge
beurt het tegenoverge
stelde: zij scoren interna
tionaal gezien op hun
15de beter dan op hun 9de
„Met zomerscholen en bijles kunnen
we wat repareren. Maar de leraar is
het belangrijkste instrument: die kan
groeien in het lesgeven aan verschil
lende niveaus in één klas. Maar er is
geen quick fix. En de gevolgen zijn
groot: wie als laag opgeleide van
school komt, raakt op latere leeftijd
alleen maar verder op achterstand.
Als kinderen niet willen leren, den
ken ouders nog wel eens dat ze wel
bijleren zodra ze eenmaal aan het
werk zijn. Maar de verschillen tussen
hoger- en lager opgeleiden worden
op latere leeftijd alleen maar groter."
„Lager opgeleiden verdienen niet al
leen minder, maar zijn ook ongezon
der en minder gelukkig. Dat gun je
niemand. Pech bestaat, maar als je
daar wat aan kunt doen, moet je dat
niet laten. We weten bijvoorbeeld dat
iemand die ooit met jeugdzorg in
aanraking is geweest, vaak op la
tere leeftijd gebruik maakt van
andere regelingen, zoals de bij
stand of een wajong-uitkering.
Dat weten we gewoon. Die ken
nis biedt kansen op een betere
aanpak, maar om goed te
kunnen samenwerken,
moet je wel gegevens
kunnen uitwisselen."
„Privacy is vaak een
probleem. En om maat
werk te kunnen bieden,
moet je accepteren dat
mensen ongelijk worden
behandeld. Dat idee roept
ook weerstand op. Effectief
beleid voeren is lastig."
„Lageropgeleiden roken, drinken te
veel, eten te veel en bewegen te wei
nig. De gedragseconomie leert ons
dat voorlichting vaak te weinig uit
haalt en dat verbieden of duurder
maken soms gewoon het beste is.
Maar verboden vinden we in Neder
land ingewikkeld, paternalistisch. Je
mag niet meer roken in het café,
maar dat heeft heel wat strijd gekost."
„Ja, soms is het een route die onge
lijkheid vermindert."
„Dat is niet onze taak. Dat is aan de
politiek."
„Het is niet mijn taak om te zeggen:
dit moet u doen. Maar wel: beseft u
dit? Weet u dat dit speelt?"
„Toen ik dit verhaal begon te typen,
dacht ik dat het er misschien al zou
zijn. Maar natuurlijk hopen we altijd
dat het wordt opgepikt. Soms gebeurt
het direct, soms moeten we langer
wachten. Onze eerste studie naar de
kosten van de vergrijzing verscheen
eind vorige eeuw. Het duurde lang
voordat de politiek maatregelen nam.
Maar dat geeft niet. Bureaus als het
onze zijn er niet voor de korte klap."
woensdag 20 september 2017
GO
Twee smartphones zijn ken
nelijk nodig om deze panora-
mabrede groepsselfie van
VVD-Kamerleden tot een goed
einde te brengen. Gestoken in
fleurige kleding en met de Rid
derzaal als decor kan er bij de
dames wel een lachje af.
Jesse
heeft hem
zelf uitge
zocht, ver
klapt part
ner Jolijn
van de
GroenLinks
voorman.
FOTO'S ANP
De creativiteit bij
scholieren is groot,
het koffertje ont
breekt niet.
T Steun van scholie
ren voor de getroffen
eilandbewoners.
FOTO'S ARIE KIEVIT
per individu verschillen.
Tweeverdiener
modaal+1/2 modaal met kinderen +0,4
2xmodaal+1/2 modaal met kinderen IIIBL +0,6%
modaal+modaal zonder kinderen +0,4%
2xmodaal+modaal zonder kinderen
t
m
Alleenstaande
minimumloon
modaal
2x modaal
Alleenstaande ouder
minimumloon
modaal
Alleenverdiener met kinderen
modaal
2x modaal
Sociale minima
paar met kinderen
alleenstaande
alleenstaande ouder
U+0,5%
1+0,4%
+0,7%
1+0,8%
+0,3%
+0,2°/
+0,3%
AOW alleenstaand
(alleen) AOW
+0,4%
AOW 10.000 euro
AOW paar
+0
,1%
(alleen) AOW
+0,3%
AOW 10.000 euro
+0
,1%
Het kabinet bedenkt van alles om
mensen met minder talent te on
dersteunen, maar de praktijk is
weerbarstig. Wie als lager opge
leide van school komt, is niet al
leen slechter af, maar raakt in zijn
verdere leven ook steeds meer
achterop, waarschuwt CPB-direc-
teur Laura van Geest.
Laurens Kok
Den Haag
Dat is een ontnuchterende
conclusie op Prinsjesdag.
Er gaat iets mis in ons onderwijs?
Wat zijn die verschillen?
En dat gebeurt niet?
Wat kan een nieuw kabinet verder?
U zegt: verboden zijn het overwe
gen waard?
Maar u maakt het niet concreet. U
zegt niet: het kabinet moet roken
verbieden.
U signaleert slechts?
U bent misschien net op tijd. De
inkt van het regeerakkoord is nog
niet droog.
