II
10
Dat hun auto's sterk en snel zijn, wisten de Duitsers al lang. Dat ze
daarnaast heel vies zijn, ontdekken ze nu ook. In Stuttgart, autostad bij
uitstek, eisen burgers zelfs een verbod op diesels. Maar het huwelijk
tussen politiek en industrie is hecht.
MILIEUVERVUILING DUITSLAND
PC
in de winter voor, en het gevolg is dat
er een soort deken over de stad ligt,
waaruit schadelijke stoffen niet kun
nen ontsnappen."
De Neckarstrasse, een dubbele
driebaansweg in de buurt van het
centrum, is officieel het meest ver
vuilde punt van Duitsland. Auto's ra
zen voorbij, in een eindeloze stroom.
In de flats pal langs de verkeersader
koken honderden Stuttgarters hun
eten. Ze drogen hun was op het bal
kon. Echt gezond kan dat niet zijn.
Tegelijk is fïjnstof onzichtbaar,
geurloos ook. Hoe vies de Neckar
strasse ook mag zijn: niemand stort
ter aarde als hij er een kwartiertje op
het trottoir gaat staan. Dat maakt ba
gatelliseren verleidelijk, zegt Lutz.
Om zijn stads- en landgenoten be
wust te maken van de problemen,
ontwikkelde hij een fïjnstofsensor
voor thuisgebruik. Zelfbouwers heb
ben onder meer twee stukken regen
pijp, een rubberen buisje en een usb-
kabeltje nodig. „Binnen een kwar
tiertje is-ie klaar en kun je hem in je
tuin of op je balkon hangen."
Op www.luftdaten.de verwerkt
Lutz de data die de sensoren registre
ren op een interactieve kaart van
Duitsland. Een groen bolletje ver
schijnt waar sensoren een veilige
fijnstofwaarde meten, een rood bol
letje waar de norm wordt overschre
den. De kaart telt al 2.000 bolletjes,
op slechte dagen kleurt vooral Stutt
gart helemaal rood.
Langzaam maar zeker groeit het
ment, keukentje erbij, badkamer.
„Daar betaal je in Stuttgart inmiddels
vijf of zes ton voor. Het gaat goed met
de economie, steeds meer mensen
willen in de stad wonen, maar er is
geen plek meer - letterlijk. Er is geen
bouwgrond meer over."
Snelkookpan
Ook in een ander opzicht heeft de
vallei waarin Stuttgart ligt, trekjes
van een snelkookpan. Het dal heeft
slechts één opening, al het verkeer
moet daar doorheen. Dat geeft een
ongekende druk op het plaatselijke
wegennet. Nergens in Duitsland is er
meer file dan hier.
Stuttgart is daardoor ook de
schmutzigste stad van het land. „Als
het niet waait, kan die vieze lucht
nergens heen", zegt een oudere be
zoeker van een café in het westen van
de stad. Hij haalt zijn neus op, met
een veelbetekenende blik.
Jan Lutz, de fietser, heeft er een
wetenschappelijke term voor: Inver-
sionswetter. „In een dal is de lucht in
de stad soms kouder dan de lucht die
boven de stad hangt. Het komt vooral
Tussen zijn huis in het
dorpje Esslingen en zijn
kantoor in het centrum
van Stuttgart gaapt een
afstand van 20 kilome
ter. Jan Lutz (42, vader,
verkeerskundige) overbrugt die af
stand op de fiets, iedere dag. Ook als
het regent. Ook als het sneeuwt. En ja,
ook als het stormt. 20 kilometer heen,
20 kilometer terug. Dag na dag.
Jan doet zichzelf graag een beetje
pijn, zo nu en dan. Hij heeft hart voor
het milieu. Toch is de drijfveer achter
zijn tweemaal daagse fietstochten in
de kern veel praktischer. „Het is de
snelste manier om op mijn werk te
komen. Met de racefiets ben ik er in
veertig minuten. Met de auto of het
openbaar vervoer red ik dat nooit."
Op het eerste gezicht heeft Stutt
gart, hoofdstad van deelstaat Baden-
Wurtemburg, veel van wat een
woonplaats tot paradijs kan maken.
De stad ligt in een vallei, wijnranken
groeien tegen de heuvels op. Mooi
weer, oude gebouwen, groene par
ken. Bovendien draait de economie
als een turbo-dieselmotor van Mer
cedes-Benz, de lokale trots. En, alsof
dat allemaal nog niet genoeg is: sinds
deze zomer speelt de plaatselijke
Vou-ef-bee weer in de Bundesliga, de
hoogste Duitse voetbalklasse.
Maar toch: een paradijs kun je
Stuttgart niet noemen. Het stations
gebied, om te beginnen, oogt alsof er
een bom is ontploft. Een grote krater,
honderden meters lang en breed en
meters diep, vol bouwvakkers, -kra
nen en - keten. Alle perrons en spo
ren worden een kwartslag gedraaid.
Dat kost klauwen vol geld. Tot afgrij
zen van veel stadsbewoners, die nu al
jaren in een bouwput leven.
Van dit project kun je nog zeggen
dat het tijdelijk is. Even doorbijten,
en klaar is Klaus. Helaas is er meer
wat de Stuttgarters zorgen baart.
Koert Groeneveld stuurt zijn mini-
van door de drukke straten. De Ne
derlander woont zelf een eindje bui
ten de stad. Hij vertelt over vrienden
die een huis 'in het dal' willen kopen.
Een eenvoudig driekamerapparte-
De zelf maak
fijnstofsensor
is binnen een
kwartier klaar
voor gebruik
dinsdag 19 september 2017
Zelfs Stuttgart wil van
in tram, bus of op de fiets te krijgen.
F0T0"S HOLLANDSE HOOGTERODERICK AICHINGER
Sander van Mersbergen
Stuttgart
—Jan Lutz
