14 WEE
Zijn leven speelt zich af tussen boek en bal. Bij zijn afscheid als boekverkoper en eigenaar
van De Drvkkery in Middelburg blikt Dick Anbeek terug, aan de hand van boeken die hem
hebben gevormd. „Het begon met Kick Wilstra. Ik wilde ook voetballer worden."
PORTRET DICK ANBEEK
Ik ben altijd een
vreemde eend in
de bijt geweest
Literatuur is niet
altijd leuk. Soms is
het werken, kennis
opdoen
en boek is goed als het mij
aan het twijfelen brengt.
Dat je linksaf kunt, maar
ook rechtsaf. Dat je als goed
I mens slecht terecht kunt
komen, en omgekeerd. Zelfben ik juist
heel uitgesproken. Iets is waardeloos
óf fantastisch, zwart óf wit. Ik heb er
een hekel aan om met mensen mee te
praten. Ik probeer mijn oordeel wel te
motiveren. En tegenwoordig wacht ik
wat langer voor ik iets zeg. Dat zal de
leeftijd zijn."
„Met vrienden maak ik regelmatig
een top tien van favoriete boeken.
Daar staan steeds andere in. Je smaak
evolueert. Het ligt ook aan je stem
ming. En aan de tijd waarin je leeft.
Rond mijn twintigste heb ik alles van
Jan Wolkers gelezen. Het was de tijd
waarin ik me losmaakte van de kerk,
maatschappelijk actief werd, mee
deed met actiegroepen. Ik vond zijn
boeken écht goed. Nu nog, maar ze
doen me minder. Ik ben in veertig
jaar wel veranderd."
„Mijn kinderjaren, begin jaren vijf
tig, waren een brave tijd waarin niks
gebeurde in mijn geboortedorp, het
streng gereformeerde Veenendaal.
De Bijbel was een belangrijk boek. De
nieuwe vertaling, we waren thuis
niet zwaar. We mochten alles - be
halve de buren aanstoot geven."
„Het eerste boek dat ik echt leuk
vond, was Kick Wilstra, een combina
tie van drie voetballers: Kick Smit,
Faas Wilkes en Abe Lenstra. Pure ro
mantiek. Alles gaat goed. Volstrekt
ongeloofwaardig natuurlijk, maar je
kon er heerlijk bij wegdromen. Als
kind wilde ik ook voetballer worden.
Spits. Maar toen ik bij Middelburg
ging spelen, in 1962, zette de trainer
me linksback. Ik was ook niet goed
genoeg als spits, maar linksback?"
„We woonden net een jaar in Mid
delburg. Mijn vader was in Veenen
daal filiaalhouder van een kantoor
boekhandel, mijn moeder runde een
bibliotheekje dat aan de winkel vast
zat. Vader wilde voor zichzelf begin
nen en kocht de boekenwinkel van
Fanoy. Ik wilde helemaal niet mee,
maar toen we aankwamen, was ik en
thousiast. De schoonheid van de stad
overdonderde me. En al snel was het
kermis. Daar hoorde ik Hello Mary Lou
van Ricky Nelson. Middelburg was
een bevrijding voor me."
„Op de christelijke hbs ging ik echt
veel lezen. Dankzij mijn leraar Duits,
mijnheer De Boo, zette ik de stap
naar literatuur. Misschien wel juist
omdat hij literatuur als een vak be
naderde. Tegenwoordig moet lezen
leuk gevonden worden. Nou, litera
tuur is niet altijd leuk. Soms is het
werken, kennis opdoen. Ik lees ook
nooit in bed. Ik lees niet om in slaap
te vallen. Mijnheer De Boo wist er
boeken uit te halen die voor pubers
belangrijk zijn. Over eenzaamheid,
verliefdheid, niet begrepen worden.
Die Verwandlung van Franz Kafka -
De Gedaanteverwisseling. Ik was een
heftige puber en verzette me overal
tegen."
„Ik ben een kind van de jaren zestig.
Dus ik las veel over de bevrijdings
theologie. En Che Guevara, zijn Boli
viaans Dagboek heeft me geïnspi
reerd. Op mijn manier was ik daar
ook in Middelburg mee bezig. Een
nette, beschaafde manier. Bijvoor
beeld in de kerk. We wilden met een
groep jongeren meer inspraak, maar
we botsten met de kerkenraad. Wij
vonden ook dat je met geloof politiek
bezig moest zijn. Zoals Dorothee
Sölle schreef: 'de kerk is er om een
betere wereld te scheppen'. Daar
hoort geen kernenergie bij. Ik ben
medeoprichter van Stop Borssele. Ik
heb meegedaan aan die grote actie in
1979. Als Zeeuwen hebben we daar
over nog een stevig gevecht gevoerd
met de Randstedelingen: die wilden
harde actie, wij absoluut niet, wij
wilden een vreedzaam protest. Zo
hebben we ook ooit een leeg vat met
zogenaamd kernafval laten aanspoe
len. Vanuit een strandtent keken we
toe wat er gebeurde."
„Rond mijn twintigste kwam ik
echt los van de kerk. Het boek van de
vorige week overleden Harry Kuitert,
Verstaat gij wat ge leest, speelde daar
een rol in. Het was een bestseller in
de winkel die ik net had overgeno
men van mijn vader. Met mijn zus
Clary. Maar zij kreeg kinderen en
ging minder werken. Toen nam ik de
leiding. Een beetje toevallig dus."
„Bijbels, kerkboeken en stichtelijke
lectuur verkochten we. Dat paste niet
meer bij mij. Ik kon het langzaam
veranderen. Samen met de klanten,
die ook veranderden. Ik wijs de Bijbel
niet afhoor. Zolang je het ziet als een
PASPOORT
boek vol verhalen, vind ik het prach
tig. Maar je moet niet zeggen: zo is
het. De Bijbel is literatuur."
„Als jonge ondernemer was Rob van
Gennep, uitgever van de Kritiese Bi
bliotheek, een godheid voor me. Een
flamboyante man. Het klikte tussen
ons. Hij bezorgde me primeurs en ik
kon veel van hem leren."
„Van Gennep is ook degene die
Boliviaans Dagboek van Che Guevara
uitbracht. Vrijheid, zorg en onder
wijs voor iedereen. Dat paste bij
mijn idealen. Maar het boek deed me
ook twijfelen: mag je geweld gebrui
ken om die vrijheid te bereiken?"
„Ik was lid van de PPR en mede
oprichter van Progressief Middel
burg, voorloper van GroenLinks. Ik
schreef mee aan het partijpro
gramma. Daar stond nog niks in
over het ondernemersklimaat, want
toen ging het nog goed met de
stad."
„Nu ben ik voorzitter van de Ver
eniging Ondernemers Middelburg
(VOM). Voor een verkiezingspro
gramma van GroenLinks heb ik
eens een passage over de binnen
stad geschreven. Toen het was aan
genomen, moest ik lachen. Ik zei:
'Dit is het programma van de on
dernemersvereniging!' Ik ben altijd
een vreemde eend in de bijt ge
weest. Voor links bleef ik die onder
nemer die eigenlijk bij de VVD
hoorde. Voor ondernemers was ik
die linkse jongen: langharig en
kortzichtig."
„Van mijn dertigste tot mijn veertig
ste heb ik eindeloos veel voorgelezen
aan mijn kinderen. Paul Biegel, De
kleine kapitein. Misschien ook wel als
compensatie. Het waren drukke ja
ren. De winkel, het vrijwilligers
werk, de kinderen. We woonden bo
ven de winkel in de Nieuwe Burg,
dus ik was wel altijd in de buurt.
Maar als mijn zoon Siebe me wil ra
ken, zegt hij: 'Jij was er toch nooit op
zaterdag als ik moest voetballen.' Dat
klopt, dan ging Anja mee. De zater
dag was heilig voor de zaak. Dan
moest er omzet gedraaid worden."
„Al die dingen tegelijk doen, daar
heb ik nooit last van gehad. Ik had al
tijd energie voor duizend. En vrij
willigerswerk is voor mij een van
zelfsprekendheid. Gewoon een
kwestie van goed plannen. Ik kijk
weinig televisie. En sta niet in de
kroeg. Ik heb wel te weinig gesport."
„'Het hele gezinsleven draaide om
de zaak.' Dit citaat komt uit het boek
Blok van Jan Brokken, uit 2012. Het
gaat over een boekverkoper en is
naadloos op mij van toepassing. De
kinderen vonden dat niet erg hoor.
Ze vinden het nu juist erg, dat de
zaak is verkocht. Zij zijn er in opge
groeid. Zelf vind ik het prima. Ik ben
vooral blij dat De Drvkkery is ge
slaagd. De eerste paar maanden werd
er geroddeld in Middelburg: het zou
kansloos zijn. De erkenning kwam
vooral van buiten Zeeland."
„De enige periode waarin ik niet heb
gelezen, was een paar jaar geleden, in
het ziekenhuis. Dat is geen plek om
te lezen. Te onrustig. Ik kon het fy
siek ook niet: concentratiegebrek.
Pas toen ik in de revalidatiekliniek
een eigen kamer had, heb ik weer
een boek gepakt. Geen idee meer
welk. Ik zocht geen troostrijke boe
ken, ook geen zelfhulpboeken. Er
was wel een boekje over leven met
een dwarslaesie, maar ja, dat was niet
op mij van toepassing: ik had een
partiële dwarslaesie."
„Ik wil het hier helemaal niet over
hebben. Ik word er meteen emotio
neel van. Ik had dood kunnen zijn, of
definitiefin een rolstoel kunnen zit
ten. Maar ik ben er goed uitgekomen.
Ja, ik heb altijd pijn en ik loop moei
lijk, met een stok. Zo noemt mijn
kleindochter, de dochter van
Maartje, me nu ook: opa stok. Heb ik
zelfbedacht."
„Inmiddels heb ik weer talloze
boeken gelezen. Van Siegfried Lenz,
Stefan Zweig, Thomas Mann, Hans
Fallada, Elie Wiesel, Amos Oz. Boe
ken die ergens over gaan, die me la
ten twijfelen. Want ik word wel
steeds kritischer op wat ik lees."
„Nu ik tijd heb, ga ik zelf schrijven.
Geen roman. Geen non-fictie. Een
brief aan mijn kleindochter denk ik.
Een heel lange brief. Over mijn le
ven. Ze moet ook weten wat voor
kattenkwaad ik heb uitgehaald. Wie
ik écht was."
„Nou, ik moet straks nog wel over
straat kunnen!"
zaterdag 16 september 2017
GO
Een leven in boeken
Maurits Sep
Kick Wilstra
De Gedaanteverwisseling
Boliviaans Dagboek
De Bijbel
Dick Anbeek
(1949) nam in 1968
boekhandel Fanoy
over van zijn vader
en bouwde die om
tot De Drvkkery.
Hij vormde met zijn
vrouw Anja de
Groene de directie.
Op 1 september
droegen zij de win
kel over aan hun
opvolgers (Jan en
Geertrui de Vlie
ger) en op 22 sep
tember nemen ze
officieel afscheid.
Van 1999 tot 2005
was Anbeek voor
zitter van de stich
ting Collectieve
Propaganda van
het Nederlandse
Boek en van 2006
tot 2013 voorzitter
van de Koninklijke
Boekverkopers
bond.
Sinds 2013 is hij
ook directeur/eige
naar van De Klove
niersdoelen in Mid
delburg, waar zijn
dochter Maartje de
leiding heeft.
Verder is hij mo
menteel voorzitter
van de Vereniging
Ondernemers Mid
delburg en voorzit
ter van de spon
sorstichting van
voetbalvereniging
Zeelandia Middel
burg.
Kritiese Bibliotheek
De kleine kapitein
Blok
Boekloze periode
De brief
Weten we dat niet na alles wat je
nu hebt verteld?
