14 WEE Hij noemt zich een christelijke atheïst en een seculiere dominee, en beweerde dat Jezus nooit heeft bestaan. Dat zorgde voor ophef, maar de rust is terug in het leven van Edward van der Kaaij. In de luwte preekt hij nu vanaf de Aardenburgse kansel. PORTRET EDWARD VAN DER KAAI J A i dward van der I Kaaij ontvangt zijn gasten letter lijk in de scha duw van de Sint IBaafs, de monu- I mentale protes tantse kerk in Aardenburg. Sym boliek hoeven we daar niet achter te zoeken. „Het kerkbestuur had deze woning beschikbaar. Ik ver blijf hier van zondag tot en met woensdag en de rest van de week ben ik thuis, bij mijn vrouw in Nijkerk. Dit huis is prima, voor een man alleen." Van der Kaaij is sinds eind vo rig jaar parttime dominee in Aar denburg. Het is niets bijzonders natuurlijk, een dominee die door een gemeente uit een ander deel van het land 'wordt geroepen'. In Aardenburg ligt dat anders. Van der Kaaij is niet onomstreden. Bij zijn vorige gemeente in Nijkerk kwam hij sterk onder vuur te lig gen nadat hij in het boek De onge makkelijke waarheid van het chris tendom het bestaan van Jezus als historisch figuur ontkende. Een deel van zijn eigen kerk keerde zich tegen hem. Uiteindelijk werd hij wegens 'verstoorde ar beidsverhoudingen losgemaakt', waarna de landelijke kerkinstan tie wel vaststelde dat Van der Kaaij niets gedaan had wat hem zijn ambt zou moeten kosten. „Dat klopt. Dat zag ik ook wel aankomen, hoor. Als je aangeeft dat Jezus een mythe is, weet je dat er van alles op je afkomt. Mijn boek heet niet voor niets 'De on gemakkelijke waarheid'. Maar ik wilde gewoon eerlijk zijn." „Misschien komt het doordat ik pas relatief laat besloot om predi kant te worden. Ik heb rechten gestudeerd, hield daar een onder wijsbevoegdheid aan over en kwam zo op een school in een Rotterdamse achterstandsbuurt terecht. Pas toen ik daar werkte, kwam ik in aanraking met een theologieopleiding. Die ben ik gaan volgen: 's avonds studeren, les op zaterdag. Allemaal zonder mijn toekomst uit te stippelen. Ik volgde mijn intuïtie. Toen ik later echt moest kiezen, heb ik weer mijn gevoel laten spreken. Dat zei: 'Ik wil predikant worden'. Ik had toen dus al een heleboel an dere dingen gedaan, delen van onze samenleving van dichtbij meegemaakt." „Dat is wel zo. Ik ging aan de slag in 's-Heerenberg en Zeddam. Ik moest op maandagochtend be ginnen en dacht: 'Wat moet ik nou doen?' Maar dat verandert al snel, hoor. Mensen willen ken nismaken, je gaat naar vergade ringen, er gaan mensen dood- Dat laatste was wel even wennen. Ik was er een beetje bang voor. Inmiddels vind ik het één van de mooiste dingen uit mijn beroep: bijdragen aan een mooie, per soonlijke afscheidsdienst." „Welnee. Er is een spelletje ge speeld. De Vredeskerk in Nijkerk noemt zich veelkleurig. Behou dend en modern lopen er door el kaar. Juist door mijn vrije opvat tingen had de confessionele en evangelische hoek al langer moeite met me. Ze vonden een stok om mee te slaan." „Mijn ideeën zijn niet nieuw. Ik kwam er zelf door te lezen en on derzoeken achter dat Jezus sim pelweg niet bestaan heeft. Er zijn geen onafhankelijke historische bronnen. Mij werd ook duidelijk dat de bakermat van het christe lijk geloof in het oude Egypte ligt, met name in de mythe van de stervende en opstaande god Osi ris. Ik schrok zelf van die conclu sie, maar kwam er daarna achter dat er al aardig wat geleerden zijn geweest die ongeveer hetzelfde hebben beweerd. Dat is toch ook niet gek? Hele volksstammen ge- PASPOORT loven niet meer dat de wereld in zes dagen is geschapen, of in de let terlijke opstanding van Jezus. Dan is het toch geen grote stap om je ook af te vragen of Jezus zelf wel echt op aarde heeft rondgelopen? Bovendien: of hij echt heeft be staan, doet er niet toe." „Het gaat om de goddelijke Jezus, niet om de historische. Ik vertelde je al: ik volg altijd mijn gevoel. In je intuïtie zit voor mij het geloof, het goddelijke. Het is ongelooflijk wat een kracht er in mensen zit, wat je allemaal uit jezelf kan halen. Ik zag eens een interview met Maarten Toonder. Ze vroegen hem waar hij zijn inspiratie vandaan haalde. Toen zei hij: 'Ik verzin mijn verha len niet, ze zitten al in me'. Dat raakte me zó. Het klopt helemaal. De kern en de kracht van het ge loof zit in ons en in de dingen die we doen. Niet in een historische Jezus." Het laatste wat ik wil, is mensen hun geloof en hoop ontnemen „Het is mijn taak en plicht de Bij bel uit te leggen. En daarbij ver zwijg ik mijn bevindingen niet. Er zijn predikanten die niet durven te zeggen wat ze weten. Ze willen geen problemen. Zo zit ik niet in elkaar." „Misschien niet, maar het is wel duidelijk. Jezus is een mythe, ster ker: het hele evangelie is een my the. En Roodkapje is een sprookje. Allebei prachtige verhalen, met veel symboliek, waar je van kunt leren en kracht uit kunt halen. Maar ze zijn niet echt gebeurd." „Ik was op zich blij met de discus sie. Ik heb me ook wel geamuseerd tijdens het lezen van al die reacties. Geleerden die met zekerheid aan gaven dat Jezus bestaan heeft, maar dat niet konden onderbouwen. Ik sta er echt open voor, van mij mag Jezus er zijn geweest. Maar nie mand overtuigt me. Dat sommige gelovigen er onzeker van werden, raakt me wel en neem ik serieus. Het laatste wat ik wil, is mensen hun geloof en hoop ontnemen." „Wie steun heeft aan het geloof dat hij of zij in de hemel komt, krijgt mijn instemming. Ik sluit me aan bij het beeld dat mensen daarvan hebben. Zo'n beeld klopt altijd, zo lang je het maar niet als feit ziet. In mijn hemel is het lente, want ik hou van de lente. Indianen dromen van de eeuwige jachtvelden. Nou, ik vind het niet aanlokkelijk om voor altijd achter buffels aan te moeten rennen. Maar wie daar troost uit put, moet daar vooral aan vasthouden. Dan ga ik heus geen gesprek beginnen over de vraag of dat theologisch wel door de beugel kan." „Dat had gekund. Ik wil een kin derboek schrijven, met de verhalen die ik mijn eigen kinderen vroeger vertelde. Maar ik vind mijn werk veel te leuk. Bovendien trekken af gelegen streken mij. Misschien zijn daar wel de mensen te vinden die hun eigen weg kiezen en tegen de stroom in durven te roeien." „Precies. Ze hadden hier kunnen zeggen: 'Laten we die Van der Kaaij maar niet nemen, dat kan gedoe brengen'. Maar ze zeiden: 'Jij past precies in ons functieprofiel en je overtuigde ons. Dus gaan we met jou in zee'." „Welnee. Ik ben ook heel open. Eén van de leden van het kerkbe stuur opende mijn sollicitatiege sprek met de woorden: 'Mijn ver stand zegt dat we je niet moesten uitnodigen, maar mijn gevoel zei: laten we het maar proberen'. Nou, ik roep m'n hele leven al dat men sen hun gevoel moeten volgen. Heel goed dat hij dat ook heeft ge daan, haha." zaterdag 9 september 2017 GO Jezus is een mythe.» noueni I s Martijn de Koning U hebt dus een roerige periode achter de rug. U hebt er geen moeite mee een controversieel geluid te laten horen. Zat dat er altijd al in? U zegt het alsof het de normaal ste zaak van de wereld is: 'Ik word predikant'. Maar het is toch geen alledaags beroep. Met zo'n besluit zet je je eigen leven op z'n kop. Even naar uw boek. Daarover ontstond beroering. U stond daarvoor echter al bekend als vrijzinnig. U stoorde zich aan theologen die de Bijbel letterlijk geloofden. En in een interview zei u dingen als 'Ik vermaak me kostelijk als er weer eens een groep gelovigen op een berg zit te wachten op het einde der tij den'. Dat zijn opvallende uit spraken voor een dominee. Was dat boek dan echt zo'n verras sing in uw omgeving? Edward van der Kaaij werd in 1952 geboren in Utrecht. Hij studeerde rech ten en theologie, was een poosje le raar en trad in 1990 in dienst als predi kant bij de PKN. Zijn boek De onge makkelijke waar heid van het chris tendom zorgde in 2014 voor ophef. Hij beweert daarin dat Jezus niet heeft bestaan als histo risch figuur. Als ge volg daarvan moest hij vertrekken bij zijn gemeente in Nijkerk. Van der Kaaij werkt sinds eind 2016 in Aardenburg en is twee weken gele den officieel beves tigd als predikant van de PKN-ge- meente Sint Kruis en Aardenburg. Wegens een fusie met Sint Kruis kon dat niet eerder. Hij is getrouwd, heeft vijf kinderen - vier dochters en een zoon - en drie klein kinderen. Van der Kaaij heeft een eigen blog: on- gemakkelijkewaar- heidvanhetchristen- dom.wordpress.com. Hoezo? -Edward van der Kaaij Maar waarom schreef u er dan een boek over? Maar dat u dan dingen zegt als 'je doet toch ook niet net of Rood kapje een historisch verhaal is', maakt het er niet makkelijker op. En toen vielen opeens theologen en historici over u heen om uit te leggen dat u ongelijk had. Hoe ging u dan met die twijfe laars om? U was 64 jaar toen u stopte in Nij kerk. U nam een nieuwe baan in een uithoek van het land, terwijl u met pensioen had kunnen gaan. Dat blijkt ook uit het feit dat ze in Aardenburg voor u kozen. Merkt u nog iets van wantrouwen of onbegrip?

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2017 | | pagina 50