tt
9
teeds is de vraag:
moeten we die
grootheden, die
bij nader inzien
misschien niet zo
groot waren, nog
wel bewieroken?
Overzee wordt er inmiddels let
terlijk over geknokt. Vorig maand
waren er in de VS nog hevige rel
len tussen extreemrechts en te
genstanders over het plan het
standbeeld van generaal Robert E.
Lee - voorstander van slavernij -
weg te halen.
Liesbeth Dirks (geschiedenisle
raar van 2016, al 32 jaar in het on
derwijs) volgt het nieuws op de
voet en bespreekt het 't liefst vers-
van-de-pers in de klas. „Na de zo
mervakantie heb ik het in 5 vwo
direct over de rassenrellen in
Amerika gehad. En de discussie
naar Nederland getrokken. Moe
ten hier beelden weg?"
De docent aan het Schoonho-
vens College realiseert zich dat
haar mening opnieuw tot debat
zal leiden. „Ik zal na dit artikel wel
weer twee weken bezig zijn om
alles nog eens uit te leggen. Het
ligt allemaal zó gevoelig."
Toch wil ze duidelijk zijn: de
monumenten kunnen blijven.
„Als we al die namen uit de open
bare ruimte halen, zijn we bezig
onze geschiedenis weg te moffe
len. Daar geloof ik niet in. Want
die helden verwijzen naar allerlei
hoofdstukken in onze historie die
Nederland wel hebben gemaakt
tot wat het nu is."
Haar oplossing: laat het zoals
het is, maar vermijd woorden als
held. „De meeste hommages
stammen uit de 19de eeuw toen
het nationalisme hoogtij vierde.
„Maar wat is het alternatief? Dat we
zo'n beetje heel Nederland 'schoon
vegen'? En dat we nooit meer een
straat naar iemand vernoemen? Ook
niet naar - ik noem maar - een Johan
Cruyff? Want wie weet wat we over
honderd jaar van hém vinden."
„Ik begrijp dat volken na een revolu
tie beelden weghalen die voor een
ander regime staan. Zoals Irak deed
met Saddam Hoessein. Of de DDR
met Stalin. Die beelden neerhalen
was symbolisch: teken van een
nieuwe tijd. Maar wij hebben het
hier over beelden uit het verleden: ze
hoeven niet weg voor een nieuw be
gin. Sterker, ik denk dat ze juist no
dig zijn om discussies te starten. Ook
over de Gouden Eeuw. Want ook ik
vind dat Nederland lange tijd te wei
nig aandacht heeft gehad voor de
zwarte kant van die tijd. Ook in het
onderwijs. Toen ik als leraar begon,
was er nauwelijks aandacht voor
zoiets als de slavenhandel. Nu is dat
er wel degelijk."
„Eerder is er heus wel discussie ge
weest. Bijvoorbeeld over de monu
menten voor generaal Van Heutsz,
de krijgsheer uit Indië. Maar dat het
zo emotioneel wordt, is iets van de
laatste jaren. Het heeft, denk ik, te
maken met de polarisatie in politiek
en samenleving. Partijen als de PW
die dingen op scherp zetten en daar
mee een tegenreactie oproepen."
„Daar zit wel iets in. We hebben,
vooral in de naoorlogse jaren, mis
schien iets te vaak een grote broek
aangetrokken, te vaak met het vin
gertje naar 'ondemocratische' landen
gewezen. Het valt ons blijkbaar
zwaar zoiets als onze rol in bijvoor
beeld de slavenhandel te erkennen."
Nu kijken we kritischer naar
mensen als Coen, dus is het lo
gisch dat er in Hoorn inmiddels
een ander bordje bij zijn beeld
staat. Met de tekst dat hij bekriti
seerd wordt voor zijn agressieve
beleid in Indië."
„Het is een compromis. En dat is
zéker iets heel Nederlands, maar
wel iets waarop we best trots
kunnen zijn, vind ik. Misschien is
het juist door dit soort oplossin
gen dat het hier niet zo uit de
hand loopt als in de VS."
Die helden ver
wijzen naar
periodes die
Nederland wel
hebben
gemaakt tot
wat het nu is
vrijdag 8 september 2017
PC
'We moeten
onze
geschiedenis
niet
wegmoffelen'
Eefje Oomen
Rotterdam
Zijn er uitzonderingen op de regel?
Monumenten die volgens u beter
wél weg kunnen?
Waarom laait de discussie zo op?
Er speelt ook iets anders in deze
discussie. Dat Nederland moeite
heeft toe te geven dat het niet al
tijd zo'n tolerant, democratisch
land is geweest.
Dat riekt dan wel naar zo'n ty
pisch Nederlands compromis.
Sommigen vinden zo'n wijzi
ging niet genoeg. Want het eer
betoon blijft, de man behoudt
zijn beeld.
—Liesbeth Dirks
