En bedankt weer,
Hollandse golf
nu
2
ROMKE VAN DE KAA
IU
Monument Een domein voor zijn gezin: dat had architect
Jan de Jong voor ogen toen hij eind jaren 50 begon te
schetsen. Zijn weduwe Riek (99) woont nog steeds in het
Jan de Jonghuis in Schaijk.
Wederopbouw: beton en kunststeen
Sun Jar bewaart de zon
Column
Denk niet dat de zomer voorbij is.
Voor de dahlia begint hij pas. Niet alleen
de tuincentra, maar ook veel bloemen
winkels staan vol met dahlia's in grote potten.
Voorbij is de tijd dat je de dahlia alleen in het
voorjaar als droge knol kon kopen. Toen was
tuinieren nog vooruitzien. Nu koop je de plant in
volle bloei. Voor vier keer zoveel geld, dat wel.
Tot voor kort was het met de tuin wel gedaan,
na de grote vakantie. Nog een paar keer het gras
maaien, nog even genieten van herfstaster en
hemelsleutel, en dan kon het gereedschap in het
vet en naar de schuur. Nu hebben we er een
seizoen bij. Dat hebben we te danken aan wat in
het buitenland the Dutch Wave wordt genoemd:
tuinieren met vaste
planten en siergrassen.
Dahlia's
maken een
feest van de
melancholieke
nazomertuin
Siergrassen komen
pas laat in het seizoen
op gang. Ze zijn op hun
mooist in oktober en
november. Combineer
die grassen met
laatbloeiende vaste
planten, of met vaste
planten die ook in
uitgebloeide staat nog wat bijdragen, en voila: het
vijfde seizoen.Nu is het niet ieders smaak: al die
gedempte en bestofte tinten. Het besef mag er
dan wel ingeramd worden door de Dutch Wa
vers: dat uitgebloeide planten ook mooi zijn en
dat bruin ook een kleur is, maar gevoelige zielen
zouden van al dat verval toch in een depressie
kunnen wegglijden. Om dat te voorkomen kun je
de zaak opvrolijken met felgekleurde dahlia's.
Knalpaars, felgeel, helderoranje - met zo'n
carnaval van kleuren is het lastig om somber te
worden. Dahlia's komen oorspronkelijk uit
Mexico en dat is ze aan te zien. Of liever gezegd:
te horen - als schetterende trompetjes maken ze
van de melancholieke nazomertuin een swin
gend feest. Je moet de kleuren zien om ze te
kunnen geloven: van neonpaars tot bloedrood tot
citroengeel. En het zijn niet alleen de kleuren die
verbazen; er is geen bloem die zo'n variatie aan
vormen laat zien, van de eenvoudige waterlelie
types tot en met de piepkleine pompommetjes
en reusachtige cactusdahlia's.
Wie de wilde dahlia's weieens met simpele
sterretjes heeft zien bloeien, staat verbaasd
over wat de kwekers in drie eeuwen hebben
bereikt. Het doet mij altijd denken aan de
diversiteit van de hondenwereld: van chihuahua
tot Ierse wolfshond. Niet alleen in de tuin is de
dahlia-in-pot een uitkomst, ook terrassen en bal
kons kun je ermee opvrolijken. Wat is er fijner
dan op koele herfstavonden naast je terraskachel
te zitten en het gloeiende rood van een dahlia
herhaald te zien in nagloeiende as? Je kunt het
feest ook naar een vaas in de huiskamer verplaat
sen, want hoe meer je van de dahlia plukt, hoe
uitbundiger hij gaat bloeien. De meeste dahlia's
zijn geen vlinderplanten; door de ingewikkelde
constructie van de bloemen is de nectar voor in
secten niet te bereiken. Maar ze bieden een fan
tastische schuilplaats aan oorwurmen.
Zo heeft alles een doel.
BOEKEN
OVER HUIS,
TUINEN
KEUKEN
D *EiV
r t a>
Z A-<M^
L 'A
S* rr
'Ti
In rustige pas komt Riek de
Jong (99) haar huiskamer
binnenlopen. Ze draagt een
prachtige, door haarzelf
gemaakte zijden jurk. Op het
dienblad van haar rollator
staan kopjes koffie te rinkelen.
Ooit woonde ze hier met haar man
en vijf kinderen, nu is ze de enige
bewoner van het Jan de Jonghuis in
Schaijk, Noord-Brabant. Jan de Jong
(1917-2001) ontwierp het huis met
kantoor in 1962. Het wordt be
schouwd als een van de hoogtepun
ten van de Bossche School: een tradi
tionalistische, wat strenge architec
tuurstroming uit de tweede helft van
de twintigste eeuw.
Jan de Jong ontwierp ook de in
richting: de meubels, de keukenin
richting, de verlichtingsarmaturen,
haarden, de deurklinken. „De wc-pot
is het enige dat hij niet ontwierp",
vertelt Daan Peters van de Jan de
longstichting, die zich bezighoudt
met het beheer van De Jongs nalaten-
In onze
slaapkamers
zat geen deur.
De kinderen
vonden dat
niets, dus er
kwamen
gordijnen
schap. „Hij bouwde dit huis voor
zichzelf en zijn familie, maar ook als
showcase voor toekomstige klanten.
Hij had een domein voor zijn familie
voor ogen. Geënt op het Italiaanse
familieleven, compleet met een zelf-
voorzienende moestuin."
Muziekstuk
Het huis voelt aan als een museum.
Modern, maar ook Spartaans. Geen
zachte meubels, maar stevige houten
banken en stoelen. Op de bovenver
dieping was De Jongs werkkamer, als
deel van de kantoorvleugel. Ook te
kende hij boven de slaapkamers, zon
der deur. „Daar waren onze puber
kinderen niet zo blij mee, dus hingen
we grote dikke gordijnen voor ze op",
vertelt Riek de Jong met een glim
lach.
Ze geeft toe: oud zijn vindt ze las
tig. De geest wil wel, maar het lijf
doet niet altijd meer mee. Haar dagen
zijn rustig: ze leest de krant, appt met
haar kleinkinderen, omdat door de
doofheid bellen lastig is en zo af en
toe komt er een groep bewonderaars
4VRAGEN
TIPS NIEUWS
O. e 1
,V
vrijdag 8 september 2017
GO
Reageren? r.vandekaa@persgroep.nl
A A
AV8"
Tussen jou en mij
is een schrijfboek
voor kinderen
(8-14 jaar) én hun
ouders. (Lannoo,
14,99)
Smaak tech
niek onthult
de eenvoudige
technieken van
chef-koks (Spec
trum, 39,99).
Alles over een
bijzondere 18de
eeuwse kast uit
het Rijksmuseum
lees je in Dever-
zamelaarskast
(naiOIO, 40).
3
o
ac
Babette Rijkhoff
44
Riek de Jong
Wanneer kan een
gebouw een monu
ment worden?
Anita Blom van de
Rijksdienst voor het
Cultureel Erfgoed: „Als
het cultuurhistorische
of wetenschappelijke
waarde heeft. Er zijn
rijksmonumenten, pro
vinciale en gemeente
lijke monumenten en
beschermde stads- of
dorpsgezichten."
Hoeveel monumen
ten hebben we?
„Bijna 62.000 rijksmo
numenten, waarvan
200 uit de wederop
bouw. De rijksdienst
wijst ze aan."
Wat kenmerkt die
architectuur?
„Beton, kunststeen en
voorgeproduceerde
materialen. Tijd en
geld voor bewerkelijke
panden was er niet."
Moeten bewoners
zich aan strenge
regels houden?
„Je mag een spijker in
de muur slaan, maar
als je een authentieke
Bruynzeelkeuken wil
slopen, zoeken we
daar graag een nieuwe
bestemming voor."
Oma gebruikte ze
vroeger om jam of
bonen in te bewaren,
maar deze weckpot-
ten bewaren nu de
zon voor je.
Zet de Sun Jar (te
koop vanaf 24,95
euro) buiten of in de
vensterbank, zodat hij
overdag het zonlicht
kan opslaan en
's avonds een lampje
wordt. Als de Sun
Jar dankzij zijn
sensor ziet dat het
donker is geworden,
zal hij zichzelf inscha
kelen.
De Sun Jar is water
dicht; dat komt
tijdens deze wissel
vallige weken goed
uit. Meer weten?
Kijk ook eens op
coolgift.com.
.1
Romke van de Kaa
over de kunst van
het tuinieren
