1
2
3
a
1
i
'Ik bleef kijken, Cees is mooi gebleven tot de crematie'
7
0® «0
uitvaartmarkt, balsemt jaarlijks circa
200 overledenen, meldt woordvoer
der Renate Oort. „De meesten bij
onze franchisenemers in het zuiden
van het land."
In de rest van het land lijkt de vraag
naar balsemen bescheidener. Direc
teur Siebrand: „Veel mensen kennen
het niet. Wij bieden het aan, maar
maken wel de inschatting of we er al
dan niet over beginnen. We vertellen
eerlijk wat er gebeurt. Soms haken
mensen dan alsnog af. Het is toch een
ingreep in het lichaam."
Balsemen heeft niets te maken met
de praktijken van de oude Egyptena-
ren, bezweert Martin Beek. „Dat is
een groot misverstand! Wij verwij
deren geen organen en laten het li
chaam volledig intact. Thanatopraxie
is een lichte vorm van balsemen die
een cosmetische functie heeft."
Vloeistof
Het lichaam tijdelijk conserveren,
werkt als volgt: in de halsslagader
van de overledene wordt via een
sneetje een buisje ingebracht. Via dat
buisje stroomt balsemvloeistof in de
aderen. In de rechter hartkamer
plaatsen thanatopracteurs, door de
borstkas, een holle pin zodat het
bloed uit het lichaam kan stromen.
Dat wordt opgevangen in speciale
containers die na verzegeling worden
verbrand met het ziekenhuisafval.
Door het lichaam van de overledene
te masseren, verdwijnen de laatste
restjes bloed uit de aderen en krijgt
het zijn soepelheid terug.
Beek: Afhankelijk van de toestand
van het lichaam voegen we kleurstof
fen en andere bestanddelen toe, die
eraan bijdragen dat de overledenen
er mooier uitzien. Je ziet de mensen
opknappen: ze krijgen hun kleur te
rug." Ook lijkvlekken of tekenen van
ziekte kunnen verdwijnen.
Akelig? Welnee, zegt Beek. „Het is
een rustig, zelfs sereen proces dat een
uur of drie duurt." Soms staat de fa
milie aan het bed. „Alleen het mo
ment dat we de pin aanbrengen, kan
een nare indruk geven. Daarom leid
ik de familie dan af', zegt Sonja."
Het belangrijkste bestanddeel van
de balsemvloeistof is formaldehyde,
THUIS BALSEMEN
dat zich met eiwit in weefsel ver
bindt en zo de structuur van cellen
fixeert. De giftige en kankerverwek
kende oplossing wordt momenteel
gedoogd door de betrokken toezicht
houders. Volgens Beek is de dosering
van gemiddeld 0,5 tot 2 procent te
laag om schade aan te kunnen rich
ten. Bovendien, als de stof zijn werk
in het lichaam heeft gedaan, is het
omgezet in onschuldig mierenzuur.
Koeling
Een voordeel van balsemen is dat een
overledene thuis kan blijven: de tha-
Het is een
rustig, zelfs
sereen proces
dat een uur of
drie duurt
natopracteur maakt opbaren zonder
koeling mogelijk. Balsemen voor
komt dat een lichaam koud aanvoelt.
Aan de andere kant: het kan ook
juist goed zijn dat het lichaam van
een dierbare verandert. Brenda Sie
brand: „Je reflex is dat je een geliefde
zo lang mogelijk bij je wilt houden.
Met balseming blijft de dode degene
die je hebt gekend, alsof die nog bij je
is. Maar je móet afscheid nemen.
Zonder balseming verandert een li
chaam subtiel en geleidelijk, waar
door je dat op een natuurlijke manier
begint te beseffen."
dinsdag 5 september 2017
GO
dmg van de
Overledene
■i de overledene leeeen
n de koeling voorzien
van naamkaartie
44
—Martin van Beek
Historicus Cees Witte-
veen (65) sterft op 28
mei 2017, om tien voor
half zes 's avonds. Hij
wacht er al drie
weken op, ver
zwakt door de
gevolgen van
longkanker.
Drie uur na
zijn dood
legt de tha-
natopracteur
zijn apparatuur
klaar in de huiska
mer van Cees en zijn
vrouw Loes Stam (57).
De advocate heeft een
beeld van wat er gaat ge
beuren. Ze heeft haar vra
gen eerder gesteld. Wat
doet u precies? Kan Cees
thuisblijven? Houdt het li
chaam zich goed bij
temperaturen
van 30 graden
Celsius? Als
Loes uit het
vertrek
stapt, 'ik laat
het nu gaan',
volgen haar
tweelingzus en
zwager geboeid
de balsemprocedure.
„Hij kan nog geen druppel
bloed zien, maar dit wel",
zegt Loes. „Iets na elf uur
hebben we Cees netjes in
de kist gelegd. Hij lag er
mooi bij. Cees was nog
steeds Cees. Ik ben zo blij
dat we hem niet op zo'n
vreselijke koelplaat heb
ben hoeven leggen, waar
op hij in- en inkoud zou
aanvoelen. De thanato-
practeur had zijn gezicht
extra goed gemasseerd,
zodat het vol en zonder
verkleuringen zou blijven.
Bij airco of koeling zou hij
blauw zijn geworden.
Ik weet uit mijn tijd als
wijkverpleegkundige nog
dat bij een sterfgeval alles
in de diepvriesstand
kwam te staan: zowel het
lichaam van de overle
dene als de kamer waarin
hij lag. Dat voelde als een
bruut einde aan je zorg
voor iemand.
Wij vonden balseming na
tuurlijker. We hebben een
trapje voor zijn bed ge
schoven zodat de klein
kinderen van 2,5 en 4 jaar
opa nog een kusje kon
den geven. Ik denk dat ze
dat niet hadden gedaan
als hij onnatuurlijk koud
had aangevoeld.
Je blijft naar je geliefde
kijken. Het is fascinerend
om de grens tussen leven
en dood te zien. Elke och
tend was ik bang dat hij
was veranderd. Maar nee.
Na twee dagen warm
weer lag hij er net zo bij
als in het begin. De thana-
topracteur hoefde niets
bij te werken. Weet je dat
ze kleur kunnen geven
aan dat spul dat het bloed
vervangt? Dat hoefde bij
hem niet.
Ik wil dit ook. Mijn zus,
zwager, de hele familie
kiest voor lichte balse
ming. Zelfs mensen die
afscheid kwamen nemen.
Cees is mooi gebleven tot
aan zijn crematie."