De harde wereld van de visserij
FILM BY THE SEA
Het leven is
vurrukkulluk
Wonderen
Roelofs over
films Georgië
Mariken van
Nieumeghen
van de zee
Het festival biedt zondag 10 september maar liefst drie premières van films over bekende
Nederlandse schrijvers. Joke van Leeuwen, Alexander Münninghoff en Thomas Verbogt
worden op uiteenlopende wijzen geportretteerd. De auteurs zijn in Vlissingen aanwezig.
JOKE VAN LEEUWEN ALEXANDER MÜNNINGHOFF THOMAS VERBOGT
Een wereld tussen twee oren, zo heet de do
cumentaire die Heddy Honigmann over Joke
van Leeuwen heeft gemaakt. Beiden kennen
Film by the Sea goed. Honigmann zat in 2014
in de vakjury van het festival, Van Leeuwen een
jaar later.
Van Leeuwen wordt 'een van de grote raadsels
van de Nederlandse literatuur' genoemd. Ze
heeft een grote staat van dienst als schrijver,
dichter, illustrator en performer, maar is niet
zo bekend bij het grote publiek. Dankzij Ho
nigmann leert de kijker haar beter kennen. Van
Leeuwen blijkt een gedreven kunstenaar, oor
spronkelijk, die haar eigen weg kiest. Er komen
ook anderen in de documentaire aan het
woord, zoals theatermaakster Marijs Boulogne.
„Wat anderen hebben met Beyoncé, had ik met
Joke van Leeuwen. Ze was voor mij een super
ster."
Van Leeuwen schrijft voor zowel kinderen als
volwassenen: „Iep wordt bijvoorbeeld ook door
volwassenen gelezen. Dat wil ik ook. Een goed
kinderboek moet over leeftijden heen gaan."
Zijn boek De stamhouder (2014) is uitgegroeid
tot een bestseller. Dat is niet verwonderlijk,
want Alexander Münninghoff beschrijft op
aangrijpende wijze de roerige en pijnlijke
geschiedenis van zijn familie. In de gelijkna
mige documentaire volgt Ger Poppelaars de
auteur op zijn tocht langs plekken die een be
langrijke rol spelen in de familiekroniek.
De grootvader van Münninghoff trouwde een
Russische gravin en maakte fortuin in Letland.
Tegelijkertijd kende hij een sterk Hollands pa
triottisme. Hij stond lijnrecht tegenover zoon
Frans (de vader van Alexander), die niets van
Nederland moest hebben. Nadat de familie in
1939 Letland moest ontvluchten, nam Frans
dienst bij de Waffen-SS. Alexander werd in
1944 geboren, maar zijn ouders scheidden na
de oorlog. In opdracht van de familie van zijn
vader werd hij in 1951 bij zijn moeder wegge
haald. Hij zag haar achttien jaar lang niet.
In de documentaire zet Münninghoff helder
uiteen wat er is gebeurd en wat dat voor hem
zelf en andere betrokkenen heeft betekend.
Ik begon te schrijven toen ik drie was van Dit-
teke Mensink is de meest poëtische van de
drie schrijversportretten. Gefilmde scènes,
gecombineerd met animaties, maken gelei
delijk duidelijk hoe bij Thomas Verbogt een
literair personage tot leven komt, hoe een
roman ontstaat, maar vooral ook wat hem
drijft en beweegt als schrijver.
De 65-jarige Verbogt debuteerde begin jaren
tachtig en bouwt sindsdien aan een inmid
dels omvangrijk oeuvre. In de documentaire
beschrijft hij de kiem van zijn schrijver
schap. Op zijn derde werd hij getroffen door
hersenvliesontsteking en kinderverlam
ming. Die periode werd bepalend voor zijn
leven. „Ik ben anders dan andere jongens",
zegt Verbogt in de film. „Ik ben een jongen
geworden die net zo goed dood had kunnen
zijn." Zijn angsten bezweert hij met de ver
beelding. „Ik wil alleen maar alles verzinnen,
anders raak ik in paniek." Geleidelijk word je
als kijker in zijn leven, in zijn verhaal getrok
ken.
Dat twee havensteden de primeur hebben, is
zeker geen toeval. Cargo, opgenomen in Oos
tende, gaat over de zee, over de visserij. Cen
traal staat de vissersfamilie Broucke. Bij een
incident valt Leon (Roland Van Campenhout)
voor de ogen van Jean (Sam Louwyck) in het
ijskoude water van de Noordzee. Na het onge
val komen allerlei conflicten tussen Jean en
zijn broers Francis (Wim Willaert) en Wil
liam (Sebastien Dewaele) aan de oppervlakte.
De ontwikkelingen drijven de familie naar de
rand van de afgrond.
Gilles Coulier vertelt met zijn eerste lange
speelfilm een indringend en levensecht ver
haal, met personages die je lang bijblij
ven. Hij strikte acteurs die een
nauwe band hebben met Oos
tende en dus de sfeer van
Cargo kennen. „Ik wilde
met karakterkoppen wer
ken die zouden passen in
de harde wereld van de visserij", heeft hij
daarover gezegd.
Joke van Leeuwen.
Alexander Münninghoff. A Thomas Verbogt.
In een talkshow zijn de eerste
beelden te zien van Het leven
is vurrukkullukde verfilming
van het boek (1961) van
Remco Campert. Regisseur
Frans Weisz, producent Mat-
thijs van Heijningen en scena
rioschrijver Theo Nijland zijn
hierbij aanwezig.
Sandra Roelofs, de Zeeuwse
ex-first lady van Georgië,
neemt deelt aan een talkshow,
samen met Roelof Jan Minne-
boo. Hij schreef het scenario
voor Corn Island en Khlbula,
die allebei in Georgië zijn op
genomen. Peter de Jonge
leidt het gesprek.
Za 16/9,18.45 uur Khibula
zaal 7
Met de 3D-natuurfilm Won
ders of the sea, te zien in het
slotweekend, neemt Arnold
Schwarzenegger stelling
tegen het klimaatbeleid van
president Trump. De film
draait in het maritieme pro
gramma, samen met Cargo,
Passage - a boat movie en de
Zeeuwse films BR-43 en Cor
Henk.
Oud-jurylid Sonia Herman
Dolz maakte een boeiende
documentaire over de opera
Mariken in de Tuin der Lusten,
naar het klassieke verhaal
Mariken van Nieumeghen. De
film is voor het eerst op het
grote doek te zien. Na afloop
praat Helge Prinsen met
Sonia Herman Dolz.
Zo 10/9 14.00 uur, zaal 6
Zo. 10/9,12.00 uur, zaal 3. Gevolgd door ge
sprek met Honigmann en Van Leeuwen.
Zo. 10/9,14.00 uur, zaal 1. Na afloop gesprek
met Münninghoff.
Zo. 10/9,16.00 uur, zaal 1. Na afloop
gesprek met Verbogt en Mensink.
Als op 8 september de 19e editie van Film
by the Sea wordt ingeluid, begint hemels
breed 50 kilometer verderop nóg een film
festival: dat van Oostende. Het wordt ge
opend met de première van de Vlaamse
film Cargo, in het bijzijn van cast en crew.
De volgende dag verplaatst het gezelschap
zich naar Vlissingen, voor de Nederlandse
première.
ROLF BOSBOOM
A Sam Louwyck als Jean in Cargo.
