12
Als hulpverleners falen, kan een zelfgekozen mentor uitkomst bieden
Jongeren die zelf een vriend
of familielid aanwijzen als mentor,
worden minder vaak uit huis
geplaatst, of blijven langer op school.
Een veelbelovende aanpak, menen
experts.
-'v;
Voor de grap noemt de 19-jarige
Kamran uit Amsterdam zijn
vriend Jamil (ook 19) soms zoon.
Terwijl hij zelf nota bene drie
maanden jonger is. Het komt door
dat hij Jamil als mentor de afgelo
pen zeven maanden bij de hand
heeft genomen om zijn leven weer
op de rit te krijgen.
Hoe hij dat deed? Een voorbeeld.
Jamil moest meer structuur krij
gen en niet de hele dag op de bank
hangen of chillen met vrienden.
Dus stelde Kamran een chillver-
bod in: na schooltijd meteen naar
huis. Hij gaf alle vrienden instruc
ties: stuur Jamil naar huis als hij
opduikt. „En het werkte", vertelt
Kamran lachend.Als ouders niet
meer weten wat ze met hun zoon
of dochter aan moeten en geen
hulpverlener meer tot ze door
dringt, worden ze vaak uit huis ge
plaatst. De hoop is dat een time
out in een jeugdinstelling beter
schap biedt. Sinds de gemeenten
verantwoordelijk zijn voor jeugd
zorg gebeurt het vaker dat kinde
ren bij hun ouders weg moeten.
„Zodra er een onveilige situatie
bestaat, kijken we naar een uit
huisplaatsing. Terwijl de veilig
heid dan ook niet altijd is gegaran
deerd en de situatie thuis niet ver
andert", stelt Levi van Dam, ortho
pedagoog bij Spirit en onderzoeker
bij het Kenniscentrum Kinder- en
Jeugdpsychiatrie. Een zelfgekozen
mentor biedt uitkomst. In 90 pro
cent van de gevallen kon het kind
thuisblijven. Dat blijkt uit onder
zoek van de universiteiten van
Amsterdam en Utrecht en de Rad
boud Universiteit. JIM's (Jouw In
gebrachte Mentor) hebben hon
derden keren voorkomen dat jon
geren tussen 12 en 23 jaar hun ou
derlijk huis moesten verlaten. „Na
alle hulpverlening hebben ze ein
delijk het gevoel dat er iemand aan
hun kant staat. Dat ze worden ge
hoord", verklaart Van Dam.
Spiegel
In allerlei steden, waaronder Am
sterdam, Utrecht, Rotterdam,
Breda en Zwolle werken hulpver
leners met zelfgekozen mentoren.
De JIM's bieden vooral een luiste
rend oor en houden de jongeren
waar nodig een spiegel voor. Ook
kunnen ze bij hun mentor aan
kloppen voor advies. De hulpverle
ners houden steeds contact met de
JIM en ondersteunen diegene.
Voor Kamran was het geen ver
rassing dat zijn vriend hem koos
als mentor. „Ik heb invloed op
hem. Als ik vind dat hij iets anders
had moeten doen, zeg ik dat."
Kamran moest zijn vriend ervan
overtuigen dat een diploma be
langrijk is voor de toekomst. De
twee voerden wekelijks lange ge
sprekken, soms met hulpverleners
erbij. Jamil vroeg hem raad over
Na alle
hulpverlening
hebben ze
eindelijk het
idee dat er
iemand aan hun
kant staat
beslissingen die hij moest nemen.
Het Nederlands Jeugdinstituut
(NJi) noemt het een veelbelovende
aanpak. „Het is een heel duurzame
methode. Een hulpverlener gaat op
een gegeven moment uit zo'n ge
zin, maar zo'n mentor blijft er al
tijd onderdeel van", verklaart advi
seur en onderzoeker Lianne Lek-
kerkerker.
Zeker in gezinnen met grote
problemen kan een zelfgekozen
mentor uitkomst bieden. Lekker-
kerker: „Deze gezinnen hebben
veelal negatieve ervaringen met
hulpverleners. Dan nemen jonge
ren eerder iets aan van iemand die
ze zelf hebben gekozen."
In navolging hiervan gaan zes
Amsterdamse middelbare scholen
het project inzetten om schooluit
val tegen te gaan. „Leerlingen
moeten weten dat ze nodig zijn op
school. Die groepsband moeten we
in de klas en in hun eigen omge
ving creëren, zodat ze sneller naar
school blijven komen, ook bij pro
blemen", legt Ariëlle de Ruijter
uit, directeur van het Samenwer
kingsverband Voortgezet Onder
wijs Amsterdam-Diemen.
Bij Jamil is de missie tot dusverre
geslaagd. Hij doet weer een studie.
Kamran: „Als je ziet dat hij van
slecht naar beter gaat, word je wel
blij. Ik hoop echt dat hij op de rit
blijft."
vrijdag 18 augustus 2017
Kamran (r) helpt
Jamil zijn leven op
de rit te krijgen, foto
MAARTEN BRANTE
Jongere in nood is beter af
met een vriend als coach
Ellen van Gaaien
Amsterdam
—Levi van Dam
