8
ÊIÊlÊi
Jéê
'Dit zijn wij' is een zomerserie over zes generaties Nederlanders.
Deze week de Stille generatie,mensen geboren tussen 1930 en 1945.
De onafhankelijkheid van Indonesië zorgde voor de
komst van ruim 300.000 Indische Nederlanders. Ze
verrijkten de samenleving met hun keuken, leefstijl en muziek,
maar verlangen nog altijd naar het oude Indië. Tempo doeloe met
'Blue Diamond' Riem de Wolff en Tante Lien' Wieteke van Dort.
Waar we om lachten? Nou, om deze cartoon bijvoorbeeld.
De Tong Tong Fair vertelt het verhaal
van ruim 300.000 Indische Nederlanders
die de geliefde archipel - vaak voorgoed -
moesten verlaten vanwege de politieke situa
tie in Indonesië. Na de Japanse capitulatie op
15 augustus 1945 riepen nationalisten onder lei
ding van Soekarno de onafhankelijkheid uit. Ne
derland stuurde troepen om het gezag te herstel
len, maar na een bloedige oorlog werd op 27 de
cember 1949 de soevereiniteit overgedragen aan de
Republiek Indonesië.
Ondertussen waren de Indische Nederlanders
en Molukkers - die in het KNIL aan Nederlandse
zijde vochten - hun leven niet meer zeker. Ze wer
den slachtoffer van geweld en moordpartijen door
Indonesische vrijheidsstrijders (Bersiap). De vader
van Wieteke werd tijdens zijn werk bij een suiker
fabriek opgepakt en doodgeschoten.
Klapperbomen
De Indo's werden met scheepstransporten naar
Nederland gehaald. Ze vonden stilletjes hun weg
in de samenleving, maar bleven altijd verlangen
naar het Indië van vroeger (tempo doeloe). Naar de
grond waar hun placenta na de geboorte volgens
goed Indisch gebruik is begraven, als symbool van
eeuwige verbondenheid. Naar de geur van de tro
pen, de vriendelijkheid van de mensen, de klap
perbomen en de groene rijstvelden.
Het gezin van Riem kwam in 1949 met de
Willem Ruys naar Nederland. „Het deed mijn ou
ders pijn dat ze Indonesië moesten verlaten. Twee
jaar lang hebben ze hun hutkoffer niet uitgepakt,
omdat ze dachten dat we terug zouden gaan."
Haar dochter heet Ramona. Ver
noemd naar zijn hit, zegt de moeder.
Of de man die de naam wereldbe
roemd maakte met zijn zoetsappige
evergreen uit i960, met haar Ra
mona op de foto wil. Daar zegt Riem
de Wolff (74) van The Blue Diamonds natuurlijk
geen nee tegen.
Als Riem over de Tong Tong Fair in Den Haag
wandelt, 's wereld grootste Indische festival, wordt
hij volop aangesproken. Hij schudt handen, luis
tert naar verhalen, poseert voor foto's en zingt
spontaan een liedje, tokkelend op een ukelele. Al
tijd vriendelijk en bescheiden lachend. Op z'n In
disch. „Dit verveelt nooit. Ik heb er altijd van geno
ten en dat doe ik nog steeds."
De ene helft van The Blue Diamonds - zijn broer
Ruud overleed in 2000 - treedt nog steeds op. De
fans willen vaak maar één liedje horen: Ramona.
Riem teert bijna zes decennia op het succes van dat
ene nummer. „We hebben toen iets neergezet
waarvan ik me afVraag waarom het nog steeds zo
leeft."
Riem is een boegbeeld van de Indische gemeen
schap. Net als Wieteke van Dort (74), actrice, zan
geres en theatermaakster, die later arriveert. Elk
jaar staat Wieteke met een liedjesshow op het fes
tival als haar alter ego 'Tante Lien'. „Ik voel hier een
verbondenheid. Het eten, de geur, de mensen.
Dat verbindt iedereen met een tropisch verle
den, ook Surinamers en Antillianen." De twee
voelen zich senang op de Tong Tong Fair
(voorheen Pasar Malam Besar), de Indische
tentenstad op het Malieveld. Tienduizen
den bezoekers genieten van de kleurrijke
kraampjes vol Indische kledij, kunst en
prullaria, de geur van wierook en eten, de
oosterse muziek. „Het is gezellig en de saam
horigheid is groot", zegt Riem. „Mijn broer had
er niet zoveel mee. Hij vond het gek dat Indo's
opeens met een overdreven Indisch accent gingen
praten zodra ze hier binnenkwamen."
dinsdag 15 augustus 2017
GO
Het verlangen
naar 't vroegere
Indië blijft altijd
Markies Carabas (1942). Toonder Compagny BV, Stichting het Toonder Auteursrecht
Tom Poes ging dus op weg. hij liep en hij liep. maar er was in geen
velden of wegen een paleis te zien. Gelukkig zag hij onderweg een
boertje opeen steen zitten, die een pijpje rookteen daar ging hij op af.
'Kunt u me ook zeggen waar de koning woont?' vroeg hij. 'Ik moet
hem spreken, ziet u.'
'De koning?' vroeg het boertje. 'Ik weet niet of u hem kent, jongmens,
maar ik zou maar voorzichtig zijn. als ik jou wasDe koning iseen raar
heerschap! Hoge belastingen, kleine lonen, en weinig etenEn als je
wat zegt ga je de gevangenis inNee, het is niks gedaan tegenwoordig
Dat was in mijn vaders tijd anders! Toen was hier een markies van
Carabas koning, en dat was een goeieMaar die is toen afgezeten zijn
minister is toen koning geworden en deze is daar een kleinzoon van.
Maar er leeft nog een echte markies van Carabas, zeggen ze, en
misschien...'
'Juist,' zei Tom Poes, 'die leeft nog en als u me nu zegt, waar ik het
paleis van den koning kan vinden, zal ik zorgen, dat die weer koning
wordt!'
'Dat's mooi,' zei het boertje, 'loop dan maar rechtdoor deze weg af,
dan zie je het vanzelf!'
Dat deed Tom Poes dus.
Riem de Wolff is
een boegbeeld
van de Indische
gemeenschap. Op
de Tong Tong Fair
in Den Haag wordt
hij volop aange
sproken. Wieteke
van Dort staat elk
jaar met een lied
jesshow op het
festival als haar
alter ego 'Tante
Lien'.
FOTO'S ARIE KIEVIT
Tonny van der Mee
