1
4
Hoe kon het de inspectie, zelfs na een tip,
ontgaan dat één op de vijf eierboeren plots een
wondermiddel had tegen de onuitroeibaar gewaande
bloedluis? Onbegrijpelijk, vinden oud-inspecteurs.
1J
NVWA EIERSCHANDAAL
De inspecteurs
kwamen toen
veel vaker bij
boeren op het erf
chijnbaar ineens
dook het overal
op in eieren: de
verboden luizen
en vlooien-
verdelger fipro-
nil. Maar dikke
kans dat al meer dan een jaar
fipronileieren in de supermarkten
lagen. Zo lang spoten de bloedluis-
bestrijders van Chickfriend uit
Barneveld hun nieuwe wonder
middel waarschijnlijk al in kip-
penstallen. Dat had de toezicht
houder op de voedselveiligheid
kunnen weten. Al in november
kreeg de Nederlandse Voedsel- en
Warenautoriteit (NVWA) een
anonieme tip dat flpronil in stal
len werd gebruikt, bleek deze
week. Maar die tip werd niet nage
trokken. Want, zo stelde de hoog
ste baas van de NVWA: „Er was
geen enkele aanwijzing dat fipro-
nil ook in eieren zou kunnen zit
ten."
Gerard Sieswerda hoorde die
uitleg hoofdschuddend aan. „Als
je weet dat fipronil mogelijk in
stallen wordt gebruikt, weet je ook
dat het via de kip in het ei kan ko
men", zegt de voormalig regionaal
directeur van de Keuringsdienst
van Waren, de voorloper van de
NVWA. „Dat dit niet onderzocht
is, bevreemdt mij. Ik kan niet an
ders zeggen."
Blunder
Paul Peters, oud-hoofdinspecteur
Levensmiddelen bij de inspectie,
spreekt van 'een ongelooflijke
blunder'. „Dat fipronil slechts ma
tig giftig is, neemt niet weg dat je
na zo'n tip wel moet onderzoeken
of het in eieren zit. Het is immers
een bekend middel, dat al jaren
lang bij honden en katten wordt
gebruikt."
De NVWA krijgt er, zoals na elk
voedselschandaal, momenteel ste
vig van langs. Boeren, consumen
tenorganisaties en politici verwij
ten de inspectie slap optreden,
waardoor het fipronilschandaal
volledig uit de hand heeft kunnen
lopen. De schade voor de hele eier-
sector in Europa loopt inmiddels
in de honderden miljoenen
euro's. Pieter van Vollenhoven
uitte vorige week in deze krant
zijn zorgen over de voedselveilig
heid in Nederland. De voedsel-
waakhond maakt een potje van
het toezicht op ons eten, stelde de
praktijkhoogleraar risicomanage
ment aan de Universiteit Twente.
De NVWA had niet genoeg man
kracht om achter de fiproniltip aan
te gaan, schreef het kabinet deze
week aan de Tweede Kamer. Bij de
inspectie komen talloze tips bin
nen. Die allemaal natrekken zou
alleen kunnen met 'een veelvoud
van de huidige capaciteit'.
De NVWA is 'kapot bezuinigd',
concludeerde onderzoeksjourna
list Marcel van Silfhout in zijn
boek Uitgebeend. De NVWA is een
product van twintig jaar fusies van
verschillende inspecties en toe
zichthouders, waaronder de vroe
gere Keuringsdienst van Waren en
Rijksdienst voor de Keuring van
Vee en Vlees. Elke reorganisatie
ging gepaard met verlies van ba
nen. Het aantal inspecteurs is vol
gens Van Silfhout gedaald met
minstens 70 procent. Momenteel
werken er 2.600 mensen bij de
NVWA. Die zijn niet alleen belast
met het bewaken van de veiligheid
van ons voedsel, maar ook van alle
consumentenproducten, de ge
zondheid van dieren en planten,
het dierenwelzijn én de handha
ving van de natuurwetgeving. Ter
vergelijking: de Belastingdienst
heeft ruim tien keer zoveel mede
werkers.
Kennis
Behalve mankracht is er met alle
reorganisaties bij de geplaagde
toezichthouder ook veel kennis
verloren gegaan, stellen de oud
inspecteurs. Als in de pluimvee
sector ineens een nieuw wonder
middel opduikt tegen een onuit
roeibaar geachte plaag, moet de in
spectie dat volgens hen opmerken.
In zijn tijd zou dat wel gebeurd
zijn, vermoedt Peters. „De inspec
teurs kwamen toen veel vaker bij
boeren op het erf. Het waren echte
vakspecialisten, die wisten wat in
hun sector speelt."
Bij de voormalige Keurings
dienst van Waren werkten veel
'vakidioten', zegt Marcel Schutte
laar, adviseur van voedingsbedrij
ven. „Eigenwijze knarren. Bedrij
ven sidderden als ze zo'n inspec
teur met een koffertje binnen za
gen komen."
Dirk Meijer, die meer dan 30 jaar
bij de inspectie werkte, was zo'n
eigenwijze knar. „Ik kreeg van
mijn baas weieens te horen: Dirk,
jij bent zo verdomd eigenwijs,
maar daarom heb ik je ook aange
nomen. Een inspecteur moet voet
bij stuk houden. Ook als hij in een
lastige situatie komt. Die onafhan
kelijkheid is in het geding in de
manier waarop de NVWA nu ge
organiseerd is."
Viel de oude Keuringsdienst van
Waren onder het ministerie van
Volksgezondheid, nu is het minis
terie van Economische Zaken
hoofdverantwoordelijk voor de
NVWA. Dat leidt ertoe dat niet al
tijd de voedselveiligheid voorop
staat, volgens Van Vollenhoven,
maar geregeld de economische be
langen van de landbouw en voe
dingsindustrie. „Helaas is de in
spectie in de praktijk geen voed-
selwaakhond, maar een verleng
stuk van het economisch beleid."
Zo onthulde NRC onlangs dat kri
tische keurmeesters in slachthui
zen de mond wordt gesnoerd. Een
dierenarts in dienst van de NVWA
die aan de bel trok en misstanden
in het slachthuis filmde, werd
overgeplaatst. Het slachthuis bleef
ongemoeid.
Geitenboeren
De Qjkoortsepidemie is het meest
pijnlijke voorbeeld. Om hun pri
vacy te bewaken, werden de adres
sen van besmette geitenbedrijven
niet gepubliceerd. Het belang van
de geitenboeren woog zwaarder
dan het beschermen van de om
wonenden, concludeerde de com-
zaterdag 12 augustus 2017
GO
v
Niet alleen de veiligheid van eieren valt onder de verantwoor
delijkheid van de NVWA. De organisatie wordt ook geacht re
gelmatig te keuren in vishandels en restaurants, foto'sanp&hh
Een waakhond die maar
Annemieke van Dongen
Utrecht
—Paul Peters (ex-hoofdinspecteur)
y
f
a
