Hoe de racefiets
Rwanda verovert en verbindt
12
Tien jaar geleden hadden veel Rwandezen nog nooit een
racefiets gezien. Nu trainen er Rwandese renners in teams in Europa
en winnen ze zelfs af en toe een medaille. Wielrennen groeit hard in het
kleine Centraal-Afrikaanse land. Jong talent droomt van een glansrijke
carrière aan de top. Met als ultiem doel: de Tour de France.
oen ik klein was
I rende ik iedere dag
I naar de grote weg in
I de hoop wielrenners
1 langs te zien zoeven",
vertelt de r6-jarige Jean-Eric Habi
mana. „Het leek alsof ze één waren
met hun fiets. Ik vond het prach
tig." In de eenvoudige woonkamer
van het lemen huis legt hij uit hoe
het allemaal begon. Het huis, waar
hij woont met zijn ouders, twee
broers en twee zussen, staat bo
venop een berg in het noorden van
Rwanda, niet ver van de Congo
lese grens.
Kippen
„Ik probeerde mijn ouders te over
tuigen om een transportfiets te
kopen, zodat ik onze kippen naar
de markt kon brengen." Zijn tac
tiek werkte. De zware stalen fiets
werd aangeschaft, Jean-Eric bracht
's ochtends de kippen naar de
markt en trainde na schooltijd.
Urenlang. Bergop. Bergaf.
Vorig jaar werd zijn inzet be
loond. In het dorp werd een grote
fietswedstrijd (voor gewone fiet
sen) georganiseerd. Jean-Eric won,
werd gescout door een lokale club
en kreeg zijn eerste racefiets.
„Eerst geloofde ik het niet. Ik had
zelfs nog nooit een echte racefiets
aangeraakt!" Zijn ogen glimmen
als hij erover praat. Zijn moeder,
die binnenkomt met een pan
dampende zoete aardappelen, legt
haar hand op zijn schouder. „We
zijn zo trots op hem."
Fietsen verbindt
De racefiets heeft Rwanda ver
overd. De carrières van landgeno
ten als Adrien Niyonshuti en Va-
lens Ndayisenga beginnen op een
soortgelijke manier. Niyonshuti
deed als eerste Rwandese renner
mee aan de Olympische Spelen en
Ndayisenga won twee keer de
Tour de Rwanda rijdt nu voor het
Oostenrijkse Tirol Cycling Team.
„Die jongens bouwen huizen voor
hun families, zorgen dat nichtjes
en neefjes naar school kunnen",
vertelt Richard Mutabazi, onder
directeur van het Africa Rising
Cycling Centre (ARCC), de thuis
basis van Rwanda's nationale
fietsteam. Hij zal directeur Jock
Boyer opvolgen, die het wielren
nen hier tien jaar geleden op de
kaart zette. De Amerikaanse prof
houdt vanuit zijn ranch in Wyo
ming 'n oogje in het zeil.
Volgens hem kennen mensen
Rwanda vooral als het land waar
in '94 ruim 800.000 Tutsi's en ge
matigde Hutu's werden vermoord.
„Nu zien ze dat Rwanda meer is
dan genocide." En fietsen ver
bindt, zegt hij. „Als Team Rwanda
rijdt, dan juicht het hele land."
Tourde France
Jean-Eric maakt zich klaar voor
zijn middagsessie. Hij heeft het
geschopt tot het jeugdteam van
Team Rwanda en neemt zijn trai
ning uiterst serieus. „Ik sta over
een paar jaar aan de start van de
Tour de France."
Als we over een hobbelig zandpad
lopen richting de asfaltweg, wordt
Jean-Eric gevolgd door tientallen
kinderen. Voorbijgangers staren.
Ezelkarren stoppen. Zijn flitsende
pak en glanzende fiets trekken be
kijks. Ondertussen vertelt over
zijn voorbeeld: de Spaanse Alberto
Contador. „Als hij valt, stapt-ie
meteen weer op."
Duizend heuvels
Perfecte asfaltwegen, relatief wei
nig verkeer en prachtige bergen.
Rwanda, niet voor niets ook 'Land
van duizend heuvels' genoemd, is
een fietsland bij uitstek. „Fietsen
hoort bij de cultuur", voegt Muta
bazi toe. „Al zo lang wordt de fiets
FEITEN
gebruikt om groente, fruit en an
dere producten naar de markt te
brengen." Volgens Boyer hebben
ze ook fysiek een streepje voor.
„Rwandezen zijn licht gebouwd,
herstellen stel, kunnen extreem
hard trainen en zijn klimmers."
Ondertussen pakt het land de
sport steeds professioneler aan. Er
zijn acht lokale clubs, die renners
leveren voor het nationale team.
En het Ministerie van Sport
maakte van wielrennen toppriori
teit.
Zo financierde de president het
nieuwe terrein van het ARCC.
Ook is de importbelasting van
fietsen verlaagd van 100 procent
naar o. Mutabazi: „Het is nu goed
koper om alles te importeren."
Schaduw van vulkanen
De ochtend na de ontmoeting met
Jean-Eric, moet hij zich melden bij
het ARCC voor een trainings
kamp. Na een stevig ontbijt van
pannenkoeken en gekookte eieren
beginnen Jean-Eric en zijn team
genoten aan een lange tocht.
Het peloton racet door het schit
terende landschap, in de schaduw
van de grote vulkanen van het Vi-
runga gebergte.
Jean-Eric neemt de kop over.
Ondanks de kou gutst het zweet
van zijn voorhoofd. „Een paar
maanden terug reed hij in Zuid-
Afrika zijn eerste internationale
wedstrijd. Hij won drie medail
les", vertelt assistent-coach Na
than Byukusenge. „Nu kent ieder
een hem, dat geeft hem nóg meer
motivatie. Hij is jong, de wereld
ligt aan z'n voeten."
Alles is mogelijk
De bergen, de politiek, fysieke
kenmerken en een 'alles is moge-
lijk'-mentaliteit. Niets lijkt de
Rwandese renners in de weg te
staan. „Natuurlijk zijn er uitdagin
gen", relativeert Boyer.
Het blijft een nieuwe sport. Ren
ners vinden het moeilijk om hun
energie te sparen. Niet meteen vo
luit gaan, op tijd eten, genoeg drin
ken. „Het zijn korte- in plaats van
langetermijndenkers. Daarmee zijn
ze ook opgegroeid. Leven met de
dag. Het kost tijd om dat te veran
deren."
's Avonds, na de spaghetti en yo-
gales, kijken de jongens filmpjes
van de Tour. „Ik probeer ervan te
leren", legt Jean-Eric uit. „Zie je
hoe ze samenwerken als team? En
hoe ze elkaar uit de wind houden?
Dat is hoe ze winnen!"
Boyer: „Tien jaar geleden begon
nen we compleet/rom scratch. Kijk
waar we nu zijn." Hij en zijn team
hopen dat steeds meer Rwandese
renners contracten krijgen bij Eu
ropese teams. En om de interna
tionale kansen voor Afrikaanse
renners te vergroten, willen ze in
de toekomst een continentaal
team oprichten. „Met de beste ren
ners uit Eritrea, Zuid-Afrika,
Rwanda en Nigeria. We heten niet
voor niets Africa Rising."
Boyer is van één ding in ieder
geval zeker: „In de komende tien
jaar gaat de Gele Trui naar een
Rwandese renner."
vrijdag 14 juli 2017
Jean-Eric Habimana woont in Rwanda en werkt
hard aan zijn wielrencarrière.
Hij traint veel met zijn fiets in het 'Land van dui
zend heuvels'.
T ledereen in het Rwandese dorp staart de wiel
renner aan, met zijn flitsende fiets en pak.
FOTO'S EVA DE VRIES
Wielrenmania
Eva de Vries
Hoofdstad: Kigali
Oppervlakte: 26.338 m2
(Nederland is 41.542 m2)
Inwonersaantal: 13 miljoen
President: Paul Kagame
Taal: Kinyarwanda, Frans en
Engels
