Europees geld voor
studie naar spoor
Toeristen besteedden
1,6 miljard in Zeeland
VOLGENS DE
CONSUMENTENBOND
HET MEEST
STABIELE NETWERK
VAN NEDERLAND!
10 ZE
DELTA
PIET MONDRIAAN TUSSEN DOMBURG EN STEINER
Piet Mondriaan zag het licht in
Zeeland. En werd geraakt door de
antroposofie. De jaren 1908 en later
kleuren de duinen blauw. Nu te zien in het
Gemeentemuseum Den Haag.
Met de driejarige studie is 1,3 mil
joen euro gemoeid. Zeeland Sea
ports, provincie Zeeland, de ge
meente Terneuzen, Havenbedrijf
Gent, de stad Gent en de provincie
Oost-Vlaanderen besloten eerder
samen de helft op te hoesten.
Spoorverbindingen in de Kanaal
zone zijn aan vernieuwing toe.
Vooral ontbreekt het aan een
spoorlijn tussen bedrijventerrein
Axelse Vlakte bij Westdorpe en
België. Treinen moeten omrijden
via de 'kwetsbare' brug bij Sluiskil.
De verwachting is dat de brug door
de groeiende zeevaart ook vaker en
langer open zal zijn.
Burgemeester Jan Lonink van de
Spoorverbindingen
in de Zeeuws-
Vlaamse en Gentse
Kanaalzone zijn aan
vernieuwing toe
gemeente Terneuzen hoopt dat het
onderzoek de landelijke overheden
in Nederland en België kan over
tuigen om geld vrij te maken voor
het doortrekken van de oostelijke
spoorlijn. Geschatte kosten daar
van: 50 a 80 miljoen euro.
Toeristen hebben vorig jaar 1,62
miljard euro besteed in Zeeland.
Daarvan kwam 30 procent, 486
miljoen, terecht bij de horeca. In de
detailhandel gaven toeristen 388
Voor Zeeuwse
winkels zijn toeristen
een belangrijk deel
van het
klantenbestand
miljoen euro uit en 372 miljoen
kwam terecht bij verblijfsaccom-
modaties. De overige 374 miljoen
werd aan andere zaken als vervoer,
attracties en cultuur besteed.
Dit heeft het Kenniscentrum
Kusttoerisme, dat verbonden is met
de HZ, berekend. De toegevoegde
waarde voor de Zeeuwse economie
is 551 miljoen euro. In totaal is de
toeristische sector goed voor 16.400
banen, wat neer komt op 9,4 pro
cent van de totale werkgelegenheid
in de provincie. Bijna één op de tien
Zeeuwen is voor zijn broodwin
ning afhankelijk van het toerisme.
Uit de cijfers blijkt dat ook de de
tailhandel wel vaart bij miljoenen
vakantiegangers en dagjesmensen
die Zeeland bezoeken. „Voor
Zeeuwse winkels zijn toeristen een
belangrijk deel van het klantenbe
stand. Toch bleek uit interviews
met winkeliers dat velen nog onvol
doende inspelen op deze belang
rijke doelgroep. Aan de kust worden
assortiment en aanbiedingen speci
aal gericht op toeristen, maar buiten
het kustgebied is dat nauwelijks aan
de orde, terwijl toeristen ook daar
hun geld uitgeven", aldus de onder
zoekers.
Supersnel en betrouwbaar.
Bestel op
DELTA.nl/betrouwbaar
Nederland gonst van
de Stijl. Zeker Den
Haag. Maar ook in
steden als Utrecht,
Leiden, Eindhoven,
Winterswijk, Leeuwarden wordt
de honderdste verjaardag van
misschien wel Nederlands meest
spraakmakende kunstbeweging
met exposities en manifestaties
gevierd. Heel Nederland gonst.
Behalve Zeeland.
Hoe anders was het in 1994,
toen de vijftigste sterfdag van Piet
Mondriaan (1872-1944) werd her
dacht. Dat jaar was Zeeland
spraakmakend met betoverende
presentaties van het werk van de
kunstenaar.
Nu is het dus stil in Middel
burg, Domburg en omstreken.
Het kan niet elke keer kaviaar
zijn. Om toch een vleug van de
Stijlfestiviteiten mee te krijgen,
gingen we naar het Gemeente
museum in Den Haag. Daar wor
den alle 300 schilderijen van
Mondriaan in één expositie ge
presenteerd. En we treffen er Jac
queline van Paaschen. Zij is
kunsthistorica, stond aan de wieg
van het Marie Tak van Poortvliet
Museum in Domburg, schreef de
biografie van Jacoba van Heems-
kerck (2005) en werkt aan een
proefschrift over de reeds ge
noemde Marie Tak van Poortvliet.
Onlangs publiceerde ze de studie
'Mondriaan en Steiner, wegen
naar nieuwe beelding'. Dat boek
ligt prominent op de leestafel in
het Haagse Gemeentemuseum.
Jacqueline van Paaschen (1953)
ziet 1908 als een belangrijk jaar in
de ontwikkeling van Mondriaan.
Hij kwam voor het eerst naar
Zeeland, naar Domburg, om daar
onder de indruk te raken van het
heldere licht en de verticale lij
nen aan de kust en in het land
schap. Ook in 1908 hoorde hij in
Amsterdam een voordracht van
de Oostenrijker Rudolf Steiner
(1861-1925), grondlegger van de
antroposofie, de leer die mens en
kosmos met elkaar verbindt.
Mondriaan kocht het bundeltje
met de transcripties van de lezin
gen van Steiner. „Zo kwam alles
bij elkaar", zegt Van Paaschen.
„Steiner verschafte Mondriaan als
het ware richtlijnen voor hoe hij
te werk moest gaan. In de sfeer
van: klaarheid van gedachten
moet samengaan met klaarheid
van techniek. Je kunt zeggen dat
Mondriaan in de jaren 1908-1921
werkte aan 'kunst voor de nabije
toekomst'. Hoe belangrijk Steiner
voor hem was blijkt wel uit het
feit, dat hij de bundel met lezin
gen in zijn koffer had toen hij la
ter naar New York verhuisde. In
Domburg stond hij op de Hoge
Hil. Hij schilderde het werk dat
we nu als 'Duin V' kennen. Het
hemelse blauw gaf volgens Mon
driaan veel beter
vrijdag 7 juli 2017
SD
De Europese Unie draagt
650.000 euro bij aan een onder
zoek naar verbetering van de
spoorverbindingen in de
Zeeuws-Vlaamse en Gentse Ka
naalzone. Naar goederen- én
personenverkeer zal worden ge
keken.
Harmen van der Werf
Terneuzen
Eén op tien Zeeuwen haalt zijn
inkomen uit het toerisme, stelt
het Kenniscentrum Kusttoe
risme.
Theo Giele
Vlissingen
-Kenniscentrum Kusttoerisme
In Domburg werd
Jan van Damme
Kunsthistorica
Jacqueline van
Paaschen voor
'Duin V' van Piet
Mondriaan.
FOTO JOS VAN LEEUWEN
