Onderhandelen met
Noord-Korea
12
Kim Jong-un werkt Trump op z'n zenuwen met rakettest
De VS wordt stiknerveus van de laatste rakettest van
Kim Jong-un. Onderhandelen dan maar? Dat is een hele kunst,
maar het kan, zeggen Amerikanen die het probeerden.
Is Donald Trump
niet oppast, is Kim
Jong-un straks in
staat de Trump
Tower in New
York te raken met
keen kernraket,
waarschuwde wapenexpert Jeffrey
Lewis nadat Kim Jong-un deze week
een raket testte die vermoedelijk
Alaska had kunnen bereiken.
De Noord-Koreanen zijn ook ver
met de ontwikkeling van een kern
kop die op zo'n intercontinentale ra
ket past. Het zorgt voor akelige scena
rio's in de Amerikaanse media. Veel
opties om Kim onder de duim te krij
gen zijn er niet meer: een preventieve
aanval om zijn nucleaire arsenaal uit
te schakelen is niet ondenkbaar.
Het kan leiden tot 'de ergste ge
vechten in het leven van de meeste
mensen', waarschuwde minister van
Defensie, James Mattis, onlangs. „We
denken na over een paar nogal hef
tige dingen", antwoordde Trump gis
teren op de vraag of hij klaar is voor
militaire actie. Experts proberen hem
ervan te overtuigen dat de enige op
lossing een diplomatieke is. Stuur
een gezant naar Pyongyang, sugge
reerden voormalig ministers en nu
cleaire kenners per brief.
Een van de ondertekenaars, Robert
Galucci, weet dat het kan werken: hij
ging namens president Clinton in ge
sprek met de Noord-Koreanen.
Dankzij een zetje in de rug van oud
president Carter, die op eigen initia
tief op bezoek ging bij Kim Il-sung,
werd zo in de zomer van 1994 een
Noord-Koreanen zien
de wereld heel anders
dan wij, omdat ze zo
geïsoleerd zijn.
oorlog voorkomen. In het Pentagon
waren al heimelijk plannen gemaakt
voor een luchtaanval op een nucle
aire reactor. In de strijd die waar
schijnlijk zou volgen zouden, naar
schatting, een miljoen doden vallen.
Kim ging akkoord met een stop op
zijn kernwapenprogramma.
Het is niet makkelijk om met ver
tegenwoordigers van het Kim-re-
gime in gesprek te gaan, zegt Mitchell
Reiss. Geen Amerikaan bracht zoveel
tijd door met Noord-Koreaanse on
derhandelaars als hij. Vier jaar werkte
de diplomaat aan implementatie van
het akkoord van '94, onder meer met
Ri Yong-ho, nu minister van Buiten
landse Zaken. Soms in Pyongyang,
meestal in New York; op Noord-Ko
reaanse bodem werd je afgeluisterd.
„Het was meer symbolisch dat we
daar waren." In New York, waar
Noord-Korea vertegenwoordigers bij
de VN heeft gestationeerd, verliepen
de gesprekken langzaam, herinnert
Reiss zich. „Ze zien de wereld heel
anders, omdat ze zo geïsoleerd zijn.
Zelfs als je dezelfde woorden ge
bruikt, schrijven ze daar soms een
heel andere betekenis aan toe."
Je moet dus, als onderhandelaar,
eerst zorgen dat je het over dezelfde
concepten hebt. „En we hadden te
maken met een ander niveau van
ontwikkeling. We moesten veel uit
leggen. Over technische standaarden
voor reactoren, bijvoorbeeld. Dan
moesten we laten zien dat we ze er
niet in probeerden te luizen."
De Noord-Koreaanse onderhande
laars werden in de gaten gehouden
Omdat we
geen contact
met Noord-
Koreanen
hebben, is het
moeilijk om
elkaar te
begrijpen
door hun eigen veiligheidsdienst. Ze
moesten op hun tellen passen en
hadden weinig speelruimte.
Maar, benadrukt Reiss: „Ze zijn
slim. Noord-Koreanen zijn niet gek.
Er zit altijd logica in wat ze doen. Die
is misschien niet altijd even duidelijk
voor ons westerlingen - we denken al
snel dat ze irrationeel zijn. Maar als je
tijd met ze doorbrengt, leer je dat ze
een reden hebben die zinvol is in hun
perspectief."
Fatsoenlijk
Dat is geruststellend, zegt Reiss,
want het betekent dat je heus diplo
matiek zaken kunt doen. 'Fatsoen
lijke mensen', noemt hij zijn ge
sprekspartners, die pech hebben ge
had en in een kwaadaardig systeem
zijn beland. „Ze zitten in de val, heb
ben geen keus."
Rick Saccone, die een jaar in
Noord-Korea woonde om de onder
handelingen over de deal van '94 tot
een goed einde te brengen, ervoer
hetzelfde. „Eigenlijk hebben Noord-
Koreanen best veel gemeen met
Amerikanen. Ze zijn patriottistisch,
houden van hun familie. Omdat we
geen contact hebben, is het moeilijk
elkaar te begrijpen. Dat is gevaarlijk."
Er is een groot verschil met de ja
ren 90. Nu heeft Noord-Korea écht
kernwapens. En het is onwaarschijn
lijk dat Kim ze opgeeft: ze garande
ren dat geen land hem durft aan te
vallen. Saccone denkt dat de span
ning alleen afneemt door communi
catie, desnoods achter de schermen.
Trumps boze tweets (over Kim:
'Heeft die gast niets beters te doen?')
lijken niet de juiste vorm. „Noord-
Korea wil respect. Beschimpen, be
kritiseren - dat doet hen verstijven."
Reiss ziet nog mogelijkheden om
China meer druk uit te laten oefenen.
Zonder Chinese handel kan het re
gime niet voorbestaan, en moet het
wel concessies aan de kernambities
doen. „De Sovjet-Unie had 30.000
kernwapens en afschrikking heeft
gewerkt. Noord-Korea heeft er een
dozijn, en geen vrienden, plus een
economie die in puin ligt. Niet bang
worden."
vrijdag 7 juli 2017
Hóé dan?
Karlijn van Houwelingen
Washington
Mitchell Reiss
A Oud-president van
Amerika, Jimmy Car
ter, in gesprek met
Kim ll-sung, in 1994.
Foto's rechts (vanaf
boven): de Ameri
kaanse minister
James Mattis, de
Noord-Koreaanse lei
der Kim Jong-un en
de Amerikaanse presi
dent Donald Trump.
FOTO'S AP. REUTERS, EPA
—Rick Saccone
