te
Korte appjes van jongeren kunnen heel direct en onbeleefd overkomen
12
Bellen - jongeren doen het niet meer, merkt ook journalist
Marjolijn de Cocq. De communicatie bestaat uit een spervuur van
appjes. „Wij denken: wat oppervlakkig.maar die berichtjes hebben
een enorm bindend effect."
Kunnen we pizza
eten en als je ze
zelf gaat maken,
neem blauwe kaas
mee'; 'Hey hebben
we een map waar
A4 in kan weet je
wel en zo niet kan je die dan kopen';
'Yoghurt jam rijstwafels'.
Zomaar wat appjes van mijn 13-
jarige dochter aan haar moeder. Niks
'lieve mam, mag ik', niks 'lieve mam,
wil je'. Dit is hoe zij communiceert.
Met een spervuur aan korte medede
lingen, zonder aanhef of interpunc
tie. Als ze al belt, doet ze dat ook via
Whatsapp, want dat heeft een gratis
belfunctie - de boodschappen even
bondig of kortaf.
Telefoneren, het is voor de mobiele
generatie van nu de minst gebruikte
functie op hun smartphone. En tele-
foonetiquette, iets waar bedrijfsma
tig nog cursussen voor blijken te
worden gegeven, is voor de appertjes
de minste zorg. 'Hey ik hier', is mijn
dochters introductie bij de dagelijkse
Facetimesessies met haar beste
vriendin. Als er al een introductie is.
Zoals de vader van een leeftijdge
nootje reageert: „Mijn zoon is zo on
beleefd aan de telefoon dat ik denk
dat het maar beter is dat hij helemaal
niet meer belt totdat hij op inburge-
ringscursus is geweest."
Uit de Monitor Jeugd en Media van
stichting Kennisnet, gespecialiseerd
in iet en onderwijs, blijkt dat 68 pro
cent van de jongeren het liefst in be-
richtvorm communiceert - tegen
over 18 procent die belt. Van alle apps
die ze gebruiken, geven jongeren aan
vooral Whatsapp niet te kunnen
missen als functie op hun mobiel.
Maar help, hoe moet dat dan met de
omgangsvormen? Wat komt er zo
terecht van die dochter van mij, als ze
niet eens een beleefd telefoongesprek
kan voeren?
Patti Valkenburg, hoogleraar
media, jeugd en samenleving aan de
Universiteit van Amsterdam, relati
veert. „We bellen allemaal minder",
constateert ze. Kijk hoe het interview
met haar tot stand kwam: eerst een
mailt je, pas daarna een belafspraak.
En die 'onbeleefdheid', als je het zo
wilt noemen, kun je volgens Valken
burg, auteur van het boek Scherm-
gaande jeugd, breder trekken. „De
huidige jongere generaties hebben
meer zelfvertrouwen. Ze zijn asser-
tiever en, als uiterste, narcistischer.
De jonge moderne mens is veel min
der bescheiden in het benaderen van
anderen. De omgangsvormen zijn
sowieso enorm gedemocratiseerd en
informeel geworden. Dat proces is al
in de jaren 60 ingezet."
Daarnaast, zegt Valkenburg, heb
ben de sociale media een ontrem-
mend effect. „Dat je je eerder, direc
ter uit, is op sociale media bijna de
norm geworden. Meer directe con
tacten, meer directe vragen, meer di
recte positieve of negatieve reacties.
Dat leidt uiteraard tot een veran
derde communicatie."
De eindeloze salvo's korte berich
ten die pubers elkaar sturen, Valken
burg vindt ze zelfs mooi. „Allemaal
van die kreten zo heel kort achter el
kaar, als wij dat zien, denken we: wat
oppervlakkig. Maar als je het echt
goed bekijkt, zie je dat ze enorm bin
dend werken.
„Wat ze willen weten, is dat de an
der er is. De eigen taal van pubers
hebben ze ook met die sociale media
vormgegeven. En al die kleine bood
schappen betekenen samen wat, al is
dat voor ons moeilijk te begrijpen. Je
moet het zien als een pointillistisch
schilderij: al die kleine puntjes vor
men samen een groter geheel."
Verjaardagsfeestje van een 14-ja-
rige, geschetst door haar moeder
Hanne van der Kolk. Groep meiden
in een kringetje op de grond. Met
hun telefoon. „En maar Whatsappen
en Snapchatten, terwijl ze dus naast
elkaar zitten. Hun sociale leven gaat
constant door op hun telefoon en als
je even niet meedoet, heb je gelijk
iets gemist."
Omgangsvormen
Jongeren moeten hun identiteit nog
ontwikkelen, zegt etiquettedeskun-
dige Gonnie Klein Rouweler van
Image Consultancy, en stemmen
hun taal af op het taalgebruik binnen
hun (Whatsapp)groep. „Maar dat
zullen ze naarmate ze ouder worden
vanzelf ook weer corrigeren. Je moet
ze die ruimte geven. Daarnaast moet
je ze als ouder wel de normen en
waarden bijbrengen en zelf het goede
voorbeeld geven. Zodat ze wel mee
krijgen wanneer ze met twee woor
den moeten spreken. In hun commu
nicatie is alles korter en sneller, ze
schrijven woorden niet meer voluit.
Hun sociale
leven gaat
constant door
op de telefoon
en als je even
niet meedoet,
heb je gelijk
iets gemist
Maar als ze later gaan solliciteren,
moeten ze wel duidelijk kunnen
communiceren en formuleren."
We moeten wat omgangsvormen
betreft in dat snelle berichtjesverkeer
nog onze weg vinden, zegt Klein
Rouweler. Maar etiquette is iets wat
meegaat met de tijd, dus ook daar
zullen zich duidelijker regels ont
wikkelen.
Lief en behulpzaam
De telefoon, zegt Remco Pijpers van
Kennisnet en Mijn Kind Online, is
als minicomputer voor jongeren een
heel ander medium geworden. „En
nee, dat vind ik niet jammer. Uit on
derzoek van onder meer de Universi
teit van Amsterdam blijkt dat ze er
veel profijt van hebben, dat ze die be
richtjes, 'texting', ervaren als een vei
lige manier om met elkaar te com
municeren."
De dochter van Hanne van der
Kolk belt nog wel - soms. „Naar mij
toe altijd heel kort: 'ja hoi, goed, ik
app je.' Maar ik denk echt dat kinde
ren best kunnen aanvoelen wanneer
ze beleefd moeten zijn, al is dat mis
schien een aanname."
Mijn dochter trekt zich het liefst
terug op de wc als ze haar zeldzame
telefoongesprekjes voert - niet van
wege telefoonangst, maar uit pri-
vacyoverwegingen. Die telefoontjes
zijn met mijn Whatsapp- en Snap-
chatvrije moeder, dus ze zal wel
moeten. „Hoi oma", meer mag ik
niet horen. Maar volgens mijn moe
der is ze dan best gezellig en mede
deelzaam. Oef. Het kan dus wel.
Ach, dat kortaffe, zeg Pijpers, dat
hoort ook bij de leeftijd. „Ik denk dat
jongeren echt wel weten hoe het
hoort en niet hoort, en dat het hele
maal goed zit met deze generatie. Ze
zijn vaak ook heel lief en behulpzaam
naar elkaar toe en ja, dat uiten deze
generaties met appjes, foto's en emo-
ticons."
woensdag 28 juni 2017
PC
1
Marjolijn de Cocq
Amsterdam
Jongeren sturen el
kaar eindeloze salvo's
korte berichtjes, foto
HOLLANDSE HOOGTE/ROGER
DOHMEN FOTOGRAFIE
—Hanne van der Kolk
