■Kal
9
mm
'Ik begreep
soms niks van
die Stemwijzer'
'Even stemmen
werd een
hele discussie'
WÊ0M
■tylgU
VERKIEZINGEN TOEGANKELIJKHEID
Overheid en politieke partijen doen te weinig om
Nederlandse verkiezingen toegankelijk te maken
voor blinden en mensen met een verstandelijke
beperking. De helft van hen gaat niet stemmen.
Dat blijkt uit onderzoek in opdracht
van het College voor de Rechten van
de Mens, de toezichthouder op de na
leving van het VN-verdrag Rechten
van Personen met een Handicap. Dit
verdrag bepaalt dat mensen met een
beperking volwaardig aan de samen
leving moeten kunnen deelnemen en
dus ook zelfstandig moeten kunnen
stemmen.
Maar daar schort het nodige aan. Het
college kreeg bij de verkiezingen voor
de Tweede Kamer in maart zo'n t20
klachten binnen. Reden om de toe
gankelijkheid te onderzoeken.
Uit het onderzoek, dat werd uitge
voerd door het Trimbos-instituut en
het Nederlands instituut voor onder
zoek van de gezondheidszorg (Nivel),
Er wonen mensen in
een inrichting waar de
directie de stempassen
niet eens uitdeelt.
blijkt dat de helft van de mensen met
een verstandelijke beperking niet
stemt. Van de mensen met een ver
standelijke beperking die wel hebben
gestemd, ondervond 40 procent pro
blemen in het stemlokaal, met name
bij het lezen, begrijpen en invullen
van het stembiljet. Zij hadden graag
hulp gekregen in het stemhokje als
dat was toegestaan. Het overvolle
stembiljet is ook een probleem
voor blinden en slechtzien
den. 30 procent van degenen
die meededen aan het on
derzoek had er moeite mee.
Bovendien bleken niet alle
stembureaumedewer
kers ervan op de
hoogte dat blinden
en slechtzienden
wel iemand mee mogen nemen om te
helpen.
Maatregelen om mensen met een
handicap te helpen bij het uitbrengen
van hun stem zijn vooral gericht op
mensen in een rolstoel. Voor verstan
delijk gehandicapten is nauwelijks
aandacht. Verkiezingsprogramma's en
de taal van politici blijken voor men
sen met een verstandelijke beperking
vaak onbegrijpelijk. Een afgewogen
keuze maken is zo moeilijk. Ook de
stempas is voor veel mensen een on
duidelijke oproep.
Adriana van Dooijeweert, voorzitter
van het College voor de Rechten van
de Mens zegt dat de Nederlandse re
gering het VN-verdrag te beperkt uit
legt. Hulp bij het stemmen mag vol
gens de overheid alleen door mensen
het stemlokaal binnen te helpen. Al
leen blinden en slechtzienden mogen
iemand mee in het stemhokje nemen.
„Volgens ons moet ook iemand met
een verstandelijke handicap een hel
per mee het hokje in kunnen nemen.
We hebben signalen gekregen dat de
niet-stemmers de voorbereiding te
lastig vinden. Dat heeft te maken met
de begrijpelijkheid van de partijpro
gramma's. Er zijn mensen die in een
inrichting wonen waar de directie de
stempassen niet eens uitdeelt. Ze be
ginnen er niet aan omdat het te inge
wikkeld is."
Van Dooijeweert zegt dat stemmen
met de computer veel kan verbeteren.
„Dan kun je werken met logo's van
partijen, foto's, kleuren en braille voor
slechtzienden." In Nederland werd de
stemcomputer tien jaar gele
den in de ban gedaan,
nadat bleek dat de ma
chines op afstand uit
te lezen waren. Een
goed digitaal alter
natief is er nog
steeds niet.
Het College
vindt dat er snel
naar alternatie
ven zoals
stemmen per
post of via een
computer
moet worden
gekeken.
maandag 26 juni 2017
stemhokje
Ton Voermans
Utrecht
Adriana van Dooijeweert
Adriana van
Dooijeweert.
FOTOSHODYCAREMAN
Te weinig
hulp voor
blinde in 't
Caron Landzaat (35) uit Gouda
had moeite om zijn keuze te
maken. Hij heeft een aan au
tisme verwante stoornis. Grote
hoeveelheden nieuwe informa
tie verwerken gaat moeizaam.
k raadpleegde de Stemwijzer
om mijn keuze te maken,
maar sommige stellingen
moest ik wel vier keer lezen voor
ik ze een beetje begreep. En bij
drie of vier kwam ik er echt niet
uit, daar kon ik niks mee dus
klikte ik 'neutraal' aan. Uiteinde
lijk rolde er GroenLinks uit, daar
kon ik wel mee leven. Ik wil zelf
stemmen en niet iemand machti
gen. Als je zelf stemt dan voel je
dat je een beetje invloed hebt."
„Het taalgebruik moet veel sim
peler. Al die moeilijke woorden
hoeft niet. Ik kijk altijd naar het
Jeugdjournaal, daar lukt het ook
om informatie eenvoudig te ver
tellen. Het is kinderlijk, jip-en-jan-
neketaal, maar heel begrijpelijk.
Er komt zoveel informatie op je
af in de verkiezingstijd. Volgend
jaar zijn de gemeenteraadsver
kiezingen in Gouda. Geen idee
hoe ik dan informatie krijg die ik
begrijp. Gouda zal geen stemwij
zer op internet hebben. Die ver
kiezingsprogramma's met veel
tekst kan ik niet lezen. Door die
moeilijke woorden slaan politieke
partijen veel mensen over."
Suzanne van den Bereken (38)
uit Nieuwegein is volledig blind.
Ze kreeg op het stembureau te
horen dat haar man haar niet
mocht helpen.
I N at doet wat met je auto-
nomie. Ik had iemand
Ikunnen machtigen, maar
dat wilde ik niet. Het is mijn
stem." Ze ging met haar man
naar het stembureau. Hij zou
haar helpen. „Dat werd echt gê
nant. Eerst werd in het stembu
reau niet tegen mij maar tegen
mijn echtgenoot gepraat. Hij
kreeg mijn stempas. Dat noemen
wij altijd het 'wil-zij-een-kopje-
koffiesyndroom'. Op een gege
ven moment stond hij zijn stem
biljet in te vullen en daarna zou
hij die van mij doen. We stonden
samen in het stemhokje. Toen
kreeg ik te horen dat dat niet
mocht. Je kunt aan mijn ogen
zien dat ik blind ben én ik heb
een blindenstok. Ik zei: 'Nou me
neer, hij brengt mijn stem uit. Dat
is toegestaan.' Er ontstond een
hele discussie in het bijzijn van
wel achttien mensen. Ik moest
met mijn blindenstok in de hand
uitleggen dat ik blind ben. Uitein
delijk mocht het. Het liefst zou ik
zelfstandig met een computer
mijn stem uitbrengen. Dat heet
gelijke behandeling."
