IK HAD DOOR MOETEN
VRAGEN. WAAROM
VROEG IK NIET: 'ZOU
JE ZELF JE LEVEN
WILLEN BEËINDIGEN?'
King Charles Cavelier. Jody ondergaat
het ritueeltje. Waarom ma en ik op de
foto in de lach zijn geschoten, ik heb
werkelijk geen idee. Ze kon toen alles
nog. Koffiezetten, boeken lezen, haar
huis schoonhouden, de hond uitlaten.
Ze kookte toen ook elke dag voor haar
zus Leny, die twee verdiepingen lager
woonde. Mijn tante was dement en stond
op het punt uit huis geplaatst te worden.
Dat moest met een rechterlijk bevel, een
pijnlijk moment. Ma's zus Leny was een
gevaar voor zichzelf en haar omgeving.
Ze kwam in het Verpleeghuis terecht
waar ze, na daar voortreffelijk te zijn
verzorgd, in 2013 overleed.
Nog even terug naar 2009. Ma liet ons
wel de boodschappen doen. Dat kon ze
best zelf, maar ja, Henk, meer dan zestig
jaar in haar leven, had haar verwend. Mijn
vader deed het zonder tegenzin. Na zijn
dood deden wij het dus. Toen begon,
voorzichtigjes, het mantelzorgen.
Het is juni 2017. Samen met Margi Geer
links bekijk ik haar foto's van ma door de
jaren heen. Het is een enerverende reis
door de tijd die we aan Margi's werktafel
maken. Door de chronologie wordt het
verval zichtbaar. We kiezen vier foto's uit
voor deze pagina's.
Op de tweede foto zitten mijn broer
Laurens en ik naast ma. Het is voorjaar
2013. Ma lacht - nou, dat is in die periode
geen vanzelfsprekendheid. Ze is niet
vrolijk. Het leven zonder man sucks. De
discussie over voltooid leven die tegen
woordig veel wordt gevoerd.Ik neem
me nu soms kwalijk dat ik toen niet heb
doorgevraagd. Ma zei zo vaak dat ze het
leven niet meer leuk vond. Ja, we hadden
het over de dood. Dan zei ze dat ze het
niet erg zou vinden als ze de volgende
dag niet wakker zou worden. Waarom
vroeg ik niet: 'Zou je je leven zelf willen
beëindigen, ma?' Als ze ja had gezegd,
was ze meneer Alzheimer te slim af
geweest.
Wat toen had kunnen verlichten: anti
depressiva. Daar had ik het wel over. Haar
huisarts opperde het ook. Ma wees dat af.
Hier op de foto, tussen haar zoons,
herhaalde ze zich al vaak zonder dat ze
het door had. Omdat ze andere fysieke
klachten had, slaagden we er met grote
moeite in om ma naar een geriater te
laten gaan. De huisarts (ik ging met ma
mee, dat vond ze fijn, want anders kon
ze niet onthouden wat er allemaal
gezegd was) gaf het laatste zetje.
Een halfjaar later stelde de geriater de
diagnose: beginnende alzheimer in
combinatie met vasculaire dementie.
Ma heeft nog ruim een jaar thuis ge
woond. Hoe het haar in het Verpleeg
huis vergaat vind je in Ma en Ach,
moedertje en wekelijks blijf ik van haar
wel en wee verslag doen in dit maga
zine. Maar de komende weken moet u
me excuseren. Ik ga even aan de laad-
paal. Het is tijd voor vakantie. Er ligt
een stapel boeken klaar. Ik moet voor
twee lezen, want ma lukt het immers
niet meer.
Beste lezer, ik wens u een fijne vakan
tie. Tot zaterdag 26 augustus. 41
magazine 27
4 maart 2017
Steeds vaker ligt ma ook overdag in bed.
15 juni 2017
Anderhalve week geleden, op mijn verjaardag.
