dÉL
Informateur(s) gezocht
1
12
de formatie
i TT
Alexander Pechtold en Gert-
Jan Segers verzoenden zich
boven een rijsttafel. In de politiek
komen er vaak etentjes aan te pas
om plooien glad te strijken.
'I
Deborah Jongejan
Den Haag
et mag dan veer
tig jaar geleden
zijn, Dries van
Agt weet nog pre
cies wat hij gege
ten heeft toen hij
met VVD'er Hans
Wiegel in het
Haagse etablissement Le Bistro
quet belandde. Fazant met zuur
kool. Met een bijpassende fles rode
wijn op tafel. „Ja ja, fazant met
zuurkool. Daar komen kabinetten
uit! En de wijn hielp natuurlijk
ook", gniffelt de voormalige CDA-
premier.
Na het etentje stond het eerste
kabinet-Van Agt rap op het bordes.
Dat voelde Van Agt al aankomen
voordat de dis werd opgediend.
„Door de ambiance. Er was cama
raderie vanaf de allereerste minuut.
Dat was vooral de verdienste van
Wiegel. Hij zei vanaf begin: we
gaan het elkaar niet te moeilijk ma
ken. Hij liet blijken weinig wensen
te hebben, hij wilde vooral tot re
sultaten komen."
Samen tafelen blijkt nogal eens
cruciaal in Den Haag. De liberalen
Frits Bolkestein en Wiegel dronken
in 1993 samen een glas, ook al in Le
Bistroquet, om een sluimerende
machtsstrijd te bezweren. Na af
loop liet Wiegel zijn ambities voor
het lijsttrekkerschap varen ten
gunste van Bolkestein.
Recenter betrokken Mark Rutte,
Halbe Zijlstra, Diederik Samsom
en Lodewijk Asscher een kamertje
in de Haagse Bistrot de la Place als
informeel crisiscentrum. Hier
voorkwamen ze de val van het ka
binet over de bed, bad en broodop-
vang voor illegale asielzoekers. Het
goedmaaketentje van Pechtold en
Segers afgelopen woensdag, omdat
de leider van de Christenunie zich
geschoffeerd voelde door de D66-
voorman, past in het rijtje.
„Een goede sfeer is noodzakelijk
als je samenwerking zoekt, een
etentje kan daarbij helpen", zegt
onderhandeldeskundige George
van Houtem. „Als er onderling ver
trouwen is, ben je eerder bereid om
concessies te doen. Geïrriteerde
mensen gedragen zich irrationeler:
dan gunnen ze elkaar niets meer.
De sfeer onthoud je vaak beter dan
het inhoudelijke resultaat."
Jaja, fazant met
zuurkool. Daar komen
kabinetten uit! De
wijn hielp natuurlijk
Deals worden zelfs eerder beklon
ken tussen de soep en de aardappe
len dan in een vergaderzaal, is de
ervaring van voormalig minister
van Buitenlandse Zaken Ben Bot.
De sfeer is dan losser, zonder amb
tenaren erbij die elk woord notule
ren. „Tijdens de lunch of het diner
kunnen politiek leiders openlijk
met elkaar praten en tegen elkaar
schelden als ze willen."
Alle grote beslissingen in Brussel
worden op die manier tijdens het
eten 'voorgekookt', zegt Bot. Boven
de spijzen kunnen politiek leiders
hun hart luchten en vertellen hoe
ver ze kunnen gaan van hun parle
ment thuis. Zo wordt een compro
mis geboren. Bot: „Eenmaal terug
in de vergaderzaal doe je net alsof
je opnieuw begint. Maar je weet
dan hoe je eruit kunt komen."
Het politieke etentje heeft vaak
nog een belangrijke functie: een
boodschap uitdragen aan het volk.
Wiegel seinde op eigen houtje een
fotograaf in om zijn tête-a-tête met
Van Agt vast te leggen, tot schrik
van de CDA-leider. Achterafis Van
Agt er blij mee. „Een militant deel
van de CDA-fractie wilde niet met
de VVD samenwerken. Die foto
was een belangrijke boodschap
voor hen: maak je borst maar nat,
wij gaan het samen doen."
Datzelfde geldt voor het verzoe
ningsetentje van Pechtold en Se
gers, vastgelegd door een tiental ca
meramensen en fotografen. Hier
mee liet Pechtold zien dat hij het
toch wel wil proberen met de
Christenunie. Segers heeft ook be
lang bij het plaatje: hij krijgt daar
mee de openbare genoegdoening
die hij wenste van de D66-leider.
Met een volle maag en een schone
lei kunnen ze nu onderhandelen.
Na too dagen formeren
zonder resultaat gingen
partijleiders Mark
Rutte (WD), Sybrand
Buma (CDA) en
Alexander Pechtold
(D66) gisteren voor het
eerst om de tafel met
Gert-Jan Segers van de
Christenunie. Dit ge
sprek was nog onder
leiding van Tjeenk Wil
link, die dinsdag zijn
eindverslag inlevert.
Daarin moet ook ko
men te staan wie straks
de echte onderhande
lingen gaat leiden.
Woensdag is hierover
een debat.
CDA en D66 zouden
graag verder gaan met
Tjeenk Willink, maar
die houdt naar verluidt
vooralsnog vast aan zijn
eerdere standpunt dat
hij is aangesteld voor de
tussenfase die een
nieuwe formatiepoging
mogelijk moest maken.
Nu dat is gelukt, zou hij
het stokje over willen
geven.
In dat geval kijken
CDA en D66 al gauw
weer naar de VVD, die
met Edith Schippers de
eerste informateur le
verde. Maar de liberalen
staan bepaald niet te
springen om opnieuw
iemand uit eigen gele
dingen naar voren te
schuiven, nadat Schip
pers' inspanningen
vruchteloos bleken.
Ook een comeback van
Henk Kamp - die met
PvdA'er Wouter Bos
het vorige kabinet
smeedde - wordt on
waarschijnlijk geacht.
Intussen wordt ook
geopperd dat CDA en
D66 zelf een informa
teur naar voren zouden
kunnen schuiven. De
naam van oud-SER-
voorzitter en tegen
woordig D66-senator
Alexander Rinnooy
Kan doemt in dit ver
band op.
Tegelijkertijd heeft de
Christenunie zo haar
eigen wensen: als
'groentje' tijdens deze
formatie - de partij zat
nog niet eerder aan de
onderhandelingstafel -
heeft Segers behoefte
aan een informateur die
zich net als zij nog moet
inlezen, om zo 'op ge
lijke vlieghoogte te ko
men' met de rest. De
partijkleur is daarbij
van ondergeschikt be
lang.
zaterdag 24 juni 2017
Na de dis naar het bordes
GO
W
Dries van Agt (links) en Hans Wiegel in Le Bistroquet, 1977 fotohh/spaarnestad
Oud-premier Dries van Agt
De VVD staat niet te
springen om weer
een nieuwe informa
teur te leveren en CDA
en D66 zien liever
Herman Tjeenk Willink
het karwei afmaken,
maar de vraag is of hij
zelf wel wil. En de
Christenunie wenst
ten minste één infor
mateur die zich net als
zij nog moet inwerken.
Hanneke Keultjes
Laurens Kok
Den Haag
De formatie dag 100, voor het eerst met Gert-Jan Segers. fotoanp
