19
Nieuwe projecten overschrijden afspraken
l_
Kiezers VVD en
CDA willen meer
duurzame energie
2
Financiële denktank Carbon Trac
ker analyseerde de investeringen
van bijna 70 grote olie- en gasbe
drijven tot 2025. De conclusie: veel
projecten blijken onverenigbaar
met het doel de opwarming van de
aarde onder de 2 graden Celsius te
houden, zoals onder andere is afge
sproken in het klimaatverdrag van
Parijs. Het betreft 2,3 biljoen dollar
(2300 miljard) aan investeringen
die, als ze doorgaan, de opwarming
boven die grens brengen. Het gaat
om 60 miljard ton CO2 extra.
Die extra olie en gas zijn slecht
voor het klimaat én voor de olie
industrie zelf, stelt Carbon Tracker.
Want nu duurzaamheidseisen over
de hele wereld worden aange
scherpt en groene energie in prijs
daalt, riskeert de industrie een
enorme waardedaling.
Van de belangrijke spelers loopt
het Amerikaanse ExxonMobil de
grootste risico's: de helft van de uit
gaven aan exploratie van olie- en
gasvelden zal bij de huidige kli-
maateisen overbodig zijn. Voor
Shell en Chevron is dat 30 tot 40
procent en bij BP en GazProm 20 tot
30 procent.
Carbon Tracker voerde het on
derzoek uit in samenwerking met
vijf grote institutionele beleggers,
waaronder het Nederlandse PGGM
en Zweeds pensioenfonds AP7. Dat
is niet voor niets: steeds meer aan
deelhouders eisen dat de fossiele
bedrijven hun duurzaamheids
inspanningen opvoeren. Afgelopen
maand vroegen Exxon-aandeel-
houders de directie een gedetail
leerde analyse van hoe kooldioxide
limieten de waarde van de olievel
den beïnvloeden. Ook bij Shell
wordt de roep luider, al werd een
resolutie van groene aandeelhou
ders op de afgelopen aandeelhou
dersvergadering nog weggestemd.
Volgens Cees Withagen, hoog
leraar milieueconomie, legt het on
derzoek een fenomeen bloot dat
GROEN
bekendstaat als 'de groene paradox',
een term van de Duitse econoom
Hans-Werner Sinn. „Omdat olie
bedrijven zien dat de eisen in de
toekomst strenger worden, willen
ze in de tussentijd nog zoveel mo
gelijk fossiele brandstoffen oppom
pen en verkopen. Daardoor neemt
de uitstoot van CO2 én het broei
kaseffect juist toe."
Piek in vraag
Bedrijven doen dit, omdat analyses
voorspellen dat de mondiale olie-
vraag in de jaren na 2020 zal
pieken. Paradoxaal genoeg zijn de
prijzen momenteel juist in een
neerwaartse spiraal beland en zijn
de olievoorraden enorm. Het
zwarte goud is dit jaar een vijfde in
prijs gedaald en bevindt zich op het
laagste niveau sinds medio novem
ber vorig jaar. Een vat Amerikaanse
olie doet zo'n 43 dollar, Brent-olie
kost rond de 46 dollar.
„Zolang het pompen rendabel is,
blijven bedrijven dat doen", stelt
Withagen. De daling wordt mede
veroorzaakt doordat Amerikaanse
producenten hun schalieputten
weer hebben geopend en de OPEC
ondanks verwoede pogingen geen
vuist lijkt te kunnen maken om de
prijzen omhoog te krijgen.
De vraag is of de risico's voor
ExxonMobil inderdaad het grootst
zijn. Zeker nu de Amerikaanse pre
sident Trump heeft bekendge
maakt het klimaatverdrag van
Parijs op te zeggen. Withagen nu
anceert die stelling: „Het klopt dat
Exxon dan voor nu geen problemen
heeft in Amerika. Maar dat hebben
ze wel op de internationale markt.
Bovendien zijn er ook in de VS veel
ontwikkelingen en groeit duur
zaam hard."
donderdag 22 juni 2017
GO
naam
sk
omzet
Ijdatum
Ij
hj
hj datum
winst p/a
Aalberts
36,53
0,40 I
10832382
06-07-16
25,70
▼-
37,09
02-05-17
1,65
ABN AMR0
23,11
0,28 1
68552825
06-07-16
14,02
25,84
08-05-17
1,92
Aegon
4,44
-0,80
47986461
06-07-16
3,00
5,49
17-02-17
0,29
Ahold Delhaize
16,55
3,18
1223935023
21-06-17
15,84 w
22,20
07-09-16
0,81
Akzo Nobel
78,44
0,15 1
50072488
27-06-16
52,58
83,09
25-04-17
4,15
Altice
22,52
-0,35
44942429
08-07-16
12,20
23,43
09-05-17
-1,26
ArcelorMittal
18,21
2,07
154751462
27-06-16
11,49
26,52
23-02-17L2223.08
ASML
116,80
0,56
104676290
24-06-16
79,38
124,95
19-04-17
3,44
Boskalis
29,44
-0,29
11320446
09-11-16
27,89 w
35,51
14-02-17
-4,40
DSM
67,17
1 -0,12
35781739
24-06-16
48,16
▼-
68,43
20-06-17
3,55
Galapagos
69,151
-2,14
35369586
24-06-16
41,10
89,75
18-04-17
1,14
Gemalto
54,77
0,221
38392672
02-12-16
46,53
64,22
05-09-16
2,08
Heineken
87,88
-0,54
41307498
02-12-16
67,47
▼-
89,06
07-06-17
2,70
ING
15,07
1 -0,20
177491120
24-06-16
8,30
15,88
09-05-17
1,20
KPN
2,99
0,84
36653021
02-02-17
2,51
3,40
23-06-16
0,19
NN Group
32,06
1 -0,23
27756378
06-07-16
22,34
33,96
26-01-17
3,66
Philips Koninklijke
33,17
-0,76
114891421
27-06-16
20,90
34,34
20-06-17
1,56
Randstad
53,09
-0,45
18915031
06-07-16
31,75
58,41
14-02-17
3,20
RELX
18,78
-0,27
34646982
24-06-16
13,92
18,99
19-06-17
0,65
Royal Dutch Shell A
23,50
M -1,05
321783426
27-09-16
20,81
26,87
04-01-17
0,58
SBM Offshore
13,68
0,041
19299573
06-07-16
9,59
16,17
11-04-17
0,86
Unibail-Rodamco
231,80
1 -0,26
62555827
02-12-16 203,10
250,55
07-09-16
24,30
Unilever Cert.
50,10
1 -0,06
182338451
11-11-16
36,22
51,31
07-06-17
1,82
Vopak
42,83
-0,46
12962168
17-02-17
37,52
48,03
15-08-16
4,18
Wolters Kluwer
39,39
-0,44
20455016
14-11-16
30,65
40,16
17-05-17
1,66
naam
Air France-KLM
Aperam
Arcadis
ASMI
ASR Nederland
BAM
BESI
Corbion
Eurocomm. Prop.
Flow Traders
Fugro
GrandVision
IMCD
Intertrust
OCI
Philips Lighting
PostNL
Refresco Group
Sligro
TKH
TomTom
Vastned
WDP
Wereldhave
Wessanen
AEX
sk
11,02
39.78
15,87
52.79
29,85
4,93
47,85
26,33
36,61
26,38
12.80
24,22
47,47
18,05
19,54
34,69
4,15
17.60 I
40,89
50,73
8,86
36.61
92,73
43,50
14,611
omzet Ijdatum
0,96
1,07
4,93
0,82
I -C
0,22 I
0,45 1
0,081
0,08 I
1 -1,16
I -0,29
I -0,58
I -1,09
7 M
I -0,72
I -2,11
I -0,97
0,08 I
I -0,66
7 I
I -0,97
I -0,51
I -2,40
28920769
14528865
I 7878426
7723838
13385088
4018467
9663350
2486517
2628788
1928117
11223279
3016269
1382557
598767
12572139
10286094
7476886
2431492
792719
4881698
8398482
2382102
480275
6413305
5691246
10-10-16
27-06-16
09-11-16
06-07-16
14-07-16
06-07-16
24-06-16
11-11-16
15-03-17
18-05-17
21-06-17
02-12-16
28-06-16
11-11-16
09-11-16
24-06-16
18-07-16
22-07-16
29-11-16
06-07-16
06-07-16
28-02-17
18-11-16
14-11-16
24-06-16
4.61 -
28.77 -
10,10 -
32,21 -
17,00 -
2,94 -
22,73
19.78 -
32,77 -
25,24 -
12,65
18,73 -
33,00 -
15,36 -
10,85 -
19,41
3,20 -
12,87 -
31.80 -
28,45 -
6,01 -
32,71 -
76.81 -
38,14 -
8.62 -
hj hj datum winst p/a
2.64
2,74
0,76
2,21
4,39
0,17
1,73
1,77
4,35
2,02
-3,65
0,92
1,39
0,58
0,80
1,26
0,63
1,00
1.65
2,04
0,05
1,39
6,86
2,50
0,30
11,44
51,43
16,40
57,18
30,23
5,50
49,98
29,46
41,50
35,22
16,90
26,25
53,00
21,88
22,17
36,07
5,13
18,49
41,76
51,94
9,74
38,66
94,96
45,82
15,46
14-06-17
13-02-17
27-04-17
17-05-17
20-06-17
10-05-17
09-06-17
28-04-17
07-09-16
15-02-17
25-10-16
18-08-16
11-05-17
08-08-16
29-05-17
09-06-17
07-11-16
20-06-17
09-06-17
14-06-17
10-05-17
08-09-16
19-06-17
27-09-16
05-06-17
DAX30
520,48 -0,40 (-0,08%)
12774,26
-40,53 (-0,32%)
540,0
13.500
510,0
.12-750
480,0
12.000
450,0
dec jan feb mrt apr mei jun
11.250
dec jan
feb mrt apr mei jun
W DOW JONES
W CAC40
21422,15 -44,99 (-0,21%)
5274,26
-19,39 (-0,37%)
21.750
5.600
21.000
5.200
20.250 y
4.800
19.500
dec jan feb mrt apr mei jun
4.400
dec jan
feb mrt apr mei jun
W EURO/US DOLLAR
OLIE
1,11 0,00 (-0,08%)
44,67
-1,35 (-2,93%)
1,150
1,100
1,050
1,000
60,00
52,50
45,00
37,50
jan feb mrt apr mei jun
dec jan feb mrt apr mei
AANDELEN TOP-IO
Grootste stijgers
Grootste dalers
Meest verhandelde
naam
sk
+/-
naam
sk +/-
naam
sk
omzet
Docdata
0,68
0,03
4,97
Phelix NV
2,80 -0,41-12,66
Royal Dutch Shell
23,50
321783426
TMG
6,40
0,27
4,35
Brunei
12,30 -0,92 -6,92
Ahold Delhaize
16,55
223935023
Ahold Delhaize
16,55
0,51
3,18
Nedsense
0,14 -0,01 -6,67
KPN
2,99
36653021
Esperite
0,60
0,02
3,08
VE0N
3,40 -0,19 -5,27
ING
15,07
177491120
Ctac
3,70
0,10
2,78
Kiadis Pharma
5,83 -0,17 -2,85
Aegon
4,44
47986461
Lavide Holding
1,13
0,03
2,73
Kardan
0,11 0,00 -2,63
ArcelorMittal
18,21
154751462
Takeaway.com
37,18
0,94
2,59
Heijmans
7,29 -0,17 -2,31
Unilever Cert.
50,10
182338451
ArcelorMittal
18,21
0,37
2,07
Galapagos
69,15 -1,51 -2,14 Philips Koninklijke
33,17
114891421
KasBank
9,97
0,09
0,94
Avantium
10,65 -0,23 -2,07
ABNAMR0
23,11
68552825
TIE Kinetix
9,90
0,09
0,92
Beter Bed
15,84 -0,31 -1,92
Altice
22,52
44942429
EUROTOP
naam
sk
+/-
naam
sk +/-
naam
sk
+/-
ABB
24,61
0,12
0,49
Deutsche Bank
15,20 -0,02 -0,13
Orange
14,51
0,10 0,66
AB InBev
102,30
-0,50
-0,49
Deutsche Post
32,51 -0,17 -0,52
RDS'A'
2064,50-
-26,00 -1,24
Air Liquide
112,60
-0,15
-0,13
Deutsche Telekom
16,78 -0,01 -0,06
Rio Tinto
3020,00
20,00 0,67
ALLIANZ SE NA 0.
175,05
-0,80
-0,45
Diageo Plc
2374,50-15,50 -0,65
Royal Bank of
246,80
-1,50 -0,60
Anglo American
975,70
16,30
1,70
E.0N SE NA O.N.
9,05 -0,01 -0,14
RWE
19,69
-0,17 -0,83
AstraZeneca
607,50
-2,50
-0,41
EDF
10,03 0,02 0,20
Saint-Gobain
48,37
0,03 0,05
AXA
24,05
-0,23
-0,93
Engie
13,82 -0,10 -0,72
Sanofi
86,56
-0,26 -0,30
Banco Bilb.Viz.-
7,34
0,00
-0,04
ENI
13,70 0,07 0,51
SAP
95,20
0,35 0,37
Banco Santander
5,85
-0,01
-0,12
Ericsson B
62,80 0,70 1,13
Siemens
124,45
-0,70 -0,56
Barclays
200,15
-2,65
-1,31
Generali
14,69 0,25 1,73
Telecom Italia
0,83
0,00 0,36
BASF
85,89
-0,66
-0,76
GlaxoSmithKline
1683,00-10,00 -0,59
Telefonica
9,53
-0,06 -0,57
BAYER AG NA O.N. 121,80
0,00
0,00
HSBC Holdings
687,40 -0,90 -0,13
Tesco
167,90
-0,20 -0,12
BMW
83,60
-0,05
-0,06
L"0REAL
190,00 -1,25 -0,65
Total
44,40
-0,16 -0,35
BNP Paribas
62,14
-0,41
-0,66
Lloyds Banking
67,17 0,16 0,24
UBS Group AG
15,74
0,06 0,38
BP
456,70
-3,55
-0,77
LVMH
231,90 -0,50 -0,22
UniCredit
16,17
0,56 3,59
BT Group
283,20
-3,10
-1,08
Munich Re
178,15 -0,60 -0,34
Vivendi
20,57
-0,10 -0,46
Carrefour
21,86
-0,74
-3,27
Nestlé N
82,80 -1,20 -1,43
Vodafone
222,80
0,45 0,20
Credit Suisse
13,50
0,04
0,30
Nokia Oyj
5,75 -0,04 -0,69
Volkswagen
135,90
-0,15 -0,11
Daimler
65,45
-0,12
-0,18
Novartis N
79,85 0,05 0,06
Zurich Insurance
289,20
-3,30 -1,13
Danone
68,31
-0,23
-0,34
Novo Nordisk B
290,40 -0,10 -0,03
VALUTA
VERKLARING
GRONDSTOFFEN
naam
aankoop
verkoop
Amerikaanse
1,23
1,03
Australische
1,62
1,29
Canadese dollar
1,63
1,30
Engelse pond
0,97
0,81
Israëlische Shekel
4,38
3,35
Japanse Yen
136,88
108,82
Turkse lira
4,36
3,37
Zwitserse frank
1,19
1,01
Ij laagste koers afgelopen 12 mnd,
Ij datum datum laagste koers afgel. 12 mnd,
Bron koersen en grafieken: vwdgroup:
naam
Dutch Natural Gas
Dutch Power
LME Copper Cash
London Brent Oil
London Gold 15.00
19:31 uur +/-
15,88 0,00 0,00
36,50 -2,73 -6,96
5650,00-23,50 -0,41
44,67 -1,35 -2,93
1242,50 0,30 0,02
Platina - 1e maand 920,60 -5,40 -0,58
Sugar - ICE US Roll 13,26 -0,56 -4,05
Zilv. $-c./ons Lond. 16,51 -0,08 -0,48
Oliebedrijven
zoeken te
hard naar olie
Shell, ExxonMobil, BP en andere
oliebedrijven hebben te veel
nieuwe projecten in de pijplijn.
Een fors deel van hun miljarden
investeringen dreigt met de
doorbraak van duurzame ener
gie waardeloos te worden, aldus
onderzoek van Carbon Tracker.
David Bremmer
Rotterdam
Niet alleen de achterban van
GroenLinks en D66 willen dat
de energievoorziening snel
groener moet. Van de VVD-
kiezers wil 83 procent dit, bij
het CDA 80 procent. De aan
hang van de Christenunie is
met 86 procent zelfs nog
groener dan D66 (83 pro
cent). Dat blijkt uit onderzoek
van Natuur Milieu, uitge
voerd door Motivaction onder
ruim 800 Nederlanders.
Zelfs PVV-kiezers maken zich
zorgen om het klimaat: 46
procent. Een zelfde percen
tage vindt dat de overheid te
traag is met maatregelen.
Tweederde wil meer gebruik
maken van duurzame energie.
Buschauffeurs in Franse stad Nantes verzetten zich tegen het verbod van hun baas om bij
tropische temperaturen een korte broek te dragen. En het wordt dezer dagen ondraaglijk achter
de voorruit van de bus. In de kledingvoorschriften van de busmaatschappij staat niets over het
dragen van een rokje, en zo is het de komende week elke dag rokjesdag. fotocfdt
