ZEELAND GEBOEKT
Lezing Kristien Hemmerechts in Sluis
Een trein met
1020 Joden
Nieuwe roman
van Jan Lauret
ZEELAND 25
Pastoor Omer Gielliet uit Breskens is er niet meer. Zijn boek 'Waterdrager' is
een laatste groet van een markant mens.
Omer Gielliet
(teksten):
Waterdrager
Het afscheid begint te wennen.
Omer Gielliet was de eerste om
het aardse leven te relativeren.
Hij overleed op 7 mei van dit
jaar, een week voor zijn 92ste
verjaardag. Priester, beeldhouwer, steun en
toeverlaat van vluchtelingen en iedereen die
hulp nodig had. Gelokaliseerd in en naast de
Sint Barbarakerk in Breskens. Zijn uitstraling
was wereldwijd.
Net voor zijn overlijden werkte hij nog aan
een laatste boek, 'Waterdrager'. Samen met
Ton Bakker, die in 2015 al een monumentale
uitgave aan de priester-beeldhouwer had ge
wijd. Gielliet heeft dat laatste boek niet meer
gezien, maar op zijn uitdrukkelijk verzoek
werden de drukproeven meegegeven in zijn
kist. Daarmee gaf hij er blijk van, dat 'Water
drager' hem aan het hart ging.
In het boek gaan de houten beelden en de
teksten van Gielliet samen op. 'De beste wer
ken, zowel sculpturaal als literair', schrijft sa
mensteller Bakker in het voorwoord. Con
creet houdt dat in: foto's van beelden, die in
heel Zeeland maar ook in steden als Brugge,
Rotterdam en Brussel zijn geplaatst. Daarbij
gedichten, zoals: Ik zal toch 'n keertje moeten
sterven Dan doe ik mijn oude kleren uit.
Er is iets nieuws begonnen Zie je dat niet -
En teksten, zoals: „Beeldspraak. Een stom
stuk hout. Veelzeggend reeds met zijn
brandwonden en gaten en naden en slijk. Je
neemt het mee en duizend keer bekijk je het.
Tot eindelijk alles verdwijnt en verstilt en je
'houwend en auwend' de dingen vindt,
waarvan je het gevoel hebt, dat ze tijdloos
zijn en toch bij de tijd, brokstukken van het
leven die toch heel het leven doortrekken."
Het boek 'Waterdrager' is een afscheids
groet van een man, die met zijn beelden, pa
rabels en gedichten kan blijven inspireren.
In het kader van het project
'Schrijvers in Sluis' houdt
Kristien Hemmerechts
woensdag 21 juni om 20.00 uur
een lezing in de raadszaal van het
Belfort in Sluis.
Kristien Hemmerechts: (1955)
is een Vlaams schrijfster. Ze stu
deerde Germaanse filologie aan
de Katholieke Universiteit Leu
ven. In haar lezing gaat ze in op
vragen als: 'Schrijven, waarom
doe je dat? Schrijven is heerlijk,
voor lezer én voor schrijver, maar
het vergt ook een prijs, precies zo
als professioneel tennissen of
hardlopen of viool spelen een
prijs vergen. Waarom kan een
schrijver het niet laten? Wat krijgt
hij, krijgt zij ervoor terug? Wat is
het dat de schrijver zoekt?'
De schrijfster maakte naast
haar vele romans en verhalen
bundels ook naam met haar auto
biografische essays. 'Taal zonder
mij' (1997) is daarvan de bekend
ste bundel. Bij Uitgeverij De Geus
verschenen tot dusver 'De dood
heeft mij een aanzoek gedaan'
(2010) en de romans 'Gitte' (2011),
'Haar bloed' (2012) en een heruit
gave van 'Ann'. In 2012 volgde
'Kronkelpaden van het geheugen',
waarin ze de werking van het ge
heugen onderzoekt. In 2014 ver
scheen 'De vrouw die de honden
eten gaf, over Michelle Martin, de
ex van Mare Dutroux.
Het project 'Schrijvers in Sluis'
nodigt schrijvers, taalkundigen
en dichters uit om in de ge
meente te verblijven. Zo waren
bijvoorbeeld Franca Treur,
Menno Wigman, Bart van Loo,
Rob Ruggenberg en Anne Pro
voost afgelopen jaren al te gast.
Kaarten voor de lezing van
Kristien Hemmerechts kosten
vijf euro en zijn verkrijgbaar bij
VW inspiratiepunt Sluis.
Jan Lauret (1939) heeft een
nieuwe roman gepubli
ceerd: 'Krom liggen - Van
schooljongen tot schoolmeester'.
De hoofdpersoon is Daan
Vroege, een jongen uit een arbei
dersmilieu die schoolmeester wil
worden. Een opleiding die vijf
jaar lang geld kost, de jongen die
van zijn oude wereld vervreemdt
en faalangst heeft in zijn nieuwe
wereld - die onderwerpen ko
men voorbij.
Eerder bundelde Jan Lauret co-
lums, die in het dialect van zijn
geboorteplaats Hoek waren ge
schreven.
Twee jaar geleden presenteerde
hij zich voor het eerst als roman
schrijver met 'Muralt'.
Zeeuwse schrijvers
Iijn hemel, gaan die deuren
werkelijk allemaal dicht?'
zo vraagt Etty Hillesum
zich afin kamp Westerbork. Het
zijn de deuren van vol mensen ge
perste goederenwagons. Dan
klinkt een fluit, 'een trein met
1.020 Joden verlaat Holland. De eis
was dit keer niet eens groot: dui
zend Joden maar, die twintig zijn
reserve voor onderweg', vervolgt
de schrijfster. Ze zou zelf, in sep
tember 1943, ook in zo'n trein
worden geduwd. Een paar maan
den later stierf ze in Auschwitz, de
precieze datum is niet bekend.
We weten wél exact wanneer ze
werd geboren, Etty Hillesum, van
wege haar dagboek en haar brie
ven tegenwoordig wereldbe
roemd. Zo lezen we in 'Etty Hille
sum. A Life Transformed' van Pa-
Etty
Hillesum
trick Woodhouse onder de kop
'Some Significant Dates': '15th Ja
nuary 1914. Etty Hillesum is bom
in Middelburg, Holland.' Het was
om vier uur in de middag, Molen
water 77. Haar toekomstige vader
was eind 1911 te Middelburg be
noemd als docent klassieke talen,
zijn eerste baan als leraar. Al in au
gustus 1914 vertrokken hij en zijn
gezin naar Hilversum.
Waarmee Etty Hillesum hoe
dan ook een Zeeuwse schrijfster is,
en wat voor een schrijfster. Vooral
indruk maakt hoe zij in de meest
brute realiteit een tere, zo niet
zweverige filosofie overeind
houdt. Ze is zelfs tot vergeving ge
neigd, terwijl geen vergeving mo
gelijk is, wat mij betreft ook niet
voor hedendaags antisemitisme,
gehuld in een ogenschijnlijk pro
gressief mensenrechtenjasje.
Etty Hillesum hoorde alles, zag
alles, wist alles: 'Men moet de
dood accepteren als bij het leven
behorende, ook de vreselijkste
dood.' Ze begon haar dagboek op
zondag 9 maart 1941 met een wel
gemeend: 'Vooruit dan maar! Dit
wordt een pijnlijk en haast on
overkomelijk moment voor mij:
het geremde gemoed prijs geven
aan een onnozel stuk lijntjespa
pier.' Ze liet snel alle remmingen
varen, maar de persoonlijke besog
nes wijken onvermijdelijk voor de
algemene verschrikking. Een oude
vrouw vraagt haar: 'Zou u me kun
nen uitleggen waarom wij Joden
zoveel lijden moeten?' Etty Hille
sum kan het 'niet helemaal pre
cies' uitleggen. De Duitsers doen
de deuren dicht, zoveel miljoen
maal.
maandag 19 juni 2017
PC
Wekelijkse rubriek met boeken over Zeeland
en boeken van Zeeuwse schrijvers
'Houwend en auwend'
Jan van Damme
-Foto's en samenstelling Ton
Bakker, Uitgeverij Durenkamp,
128 pagina's, 17,50 euro.
Boven: illustratie Omer Gielliet, 2016
Midden: Doortocht Rode Zee, Brugge, 1985
Onder: Wanhoop, Sluiskil, 1960
Omer Gielliet. archieffotomechteldjansen
s
Kristien Hemmerechts.
FOTO MIKE NICOLAASSEN
Mario Molegraaf
-1914 -
eind 1943
I K A A S I C) R M I. I)
