Weststrate krijgt nul op rekest
9
tijd na Middelburg de tweede stad van Zee
land. In grootte - vijf- tot zevenduizend inwo
ners - en belang te vergelijken met het toenma
lige 's-Hertogenbosch. De cultuurhistorica
deed uitgestrekt over een periode van tien jaar
onderzoek in het archief van de Zierikzeese
weeskamer. Bij het woord 'wees' denkt bijna
iedereen meteen aan arme, aan hun lot overge
laten kinderen. Echter: het begrip 'weeskamer'
heeft niks met armoede te maken: de weeska
mer was een instelling, die de zorg op zich nam
van ouderloos geraakte kinderen uit de betere
kringen. De 'weesmeesters' - zelf afkomstig uit
de elite - regelden het vermogensbeheer en de
voogdij.
Het archief van de weeskamer
Het boek 'Turbulente tijden' is gebaseerd op
het archief van de weeskamer in Zierikzee. Dat
hele archief wordt de komende jaren gedigitali
seerd in het kader van Metamorfoze, het natio
nale programma voor het behoud van het pa
pieren erfgoed, en kan straks door iedereen
thuis worden geraadpleegd. De meeste steden
in Nederland hadden een weeskamer, maar
nergens is het archief beter bewaard gebleven
dan in Zierikzee. Alleen het archief van het
weeshuis in Amsterdam is volgens Katie Hey-
ning qua omvang vergelijkbaar, maar daar gaat
het om een weeshuis, en dus juist wel om de
arme kinderen. Het Zierikzeese archief bevat
honderden boedelinventarissen, -afrekeningen
en -verdelingen, kwitanties, brieven en finan
ciële overzichten. De wetgeving was stringent:
overleed bijvoorbeeld de moeder, dan moest de
vader binnen zes weken de boedel laten inven
tariseren en de helft daarvan aan de kinderen
uitkeren. Had hij te weinig contanten, dan
werd een deel van de boedel verkocht. Op die
manier raakten schilderijen en luxe goederen
verspreid over minder draagkrachtige huishou
dens.
Zeeland loopt voor op Holland
Veel meer dan tot nu bekend was bleken de
Zeeuwen zich in deze periode op Vlaanderen
te richten. Boodschappen doen in Antwerpen,
een beroep doen op een advocaat in Brugge,
naar school in Gent: het was de gewoonste zaak
van de wereld. Omdat Vlaamse steden voorop
liepen als het ging om de nieuwste modes en
trends, werden die nieuwigheden ook in Zie
rikzee en de meeste andere Zeeuwse steden
snel opgepikt. Bijvoorbeeld: al ruim voor 1550
werden in Zierikzeese herenhuizen aparte wc's
- secreten - en studeerkamers ingericht. In
Holland gebeurde dat pas na 1600. In de 'Hol
landse' geschiedschrijving wordt vaak veron
achtzaamd hoezeer Zeeland in die tijd met
Vlaanderen was verknoopt.
Onderwijs, ook aan meisjes
Kinderen uit de betere kringen kregen goed on
derwijs. Vanaf hun tiende tot twaalfde werden
ze voor een periode van vier jaar naar 'buiten',
naar een Vlaamse stad gestuurd om daar Frans
te leren. Brugge, Rijssel, Mechelen, Antwerpen:
de meeste kinderen zaten er intern op een
school. Meisjes net zo goed als jongens. Bij de
heersende opvatting dat meisjes minder lang
en goed onderwijs kregen dan jongens, wordt
door Katie Heyning op basis van het Zierik
zeese weeskamerarchief een groot vraagteken
gezet. Relatief veel vrouwen speelden vaak een
belangrijke rol in de handel. Dat konden ze al
leen doen, als ze een gedegen opleiding hadden.
Zierikzee was een zorgzame
samenleving
Katie Heyning in 'Turbulente tijden': „Mensen
die hulp nodig hadden, kregen veel meer dan
bed, bad en brood." In het boek wordt de fami
lie van Pieter Cornelis als voorbeeld genoemd.
Toen Pieter zag, dat zijn nicht Kommerken de
zorg voor haar zieke moeder niet alleen aan
kon, sprong de hele familie bij en bood ook de
Zierikzeese kamer financiële hulp. Waar
schijnlijk was de zorg voor armen en gebrekki-
gen in het Zierikzee van 1517 anders maar niet
slechter georganiseerd dan in de verzorgings
staat anno 2017.
Volgens minister Plasterk is er niets
verkeerd gegaan bij de vorming van
de Reimerswaalse vertrouwens
commissie. De commissie is 'door
de raad uit zijn midden vastgesteld
en heeft geen wettelijke vereisten
ten aanzien van de afspiegeling van
de in de raad vertegenwoordigde
groeperingen', laat de minister aan
Marien Weststrate en de gemeen
teraad weten in een brief.
Ook is volgens Plasterk in de veror
dening 'niets bepaald inzake de af
spiegeling van raadsfracties.'
Daarom hoeft dus niet elke fractie
vertegenwoordigd te zijn in de
commissie.
Weststrate had de minister om
vernietiging van de besluitvorming
rond de vorming van de vertrou
wenscommissie gevraagd. De frac
tieleidervan Leefbaar Reimerswaal
(LR) was verbolgen over het feit dat
zijn partij ontbreekt in de groep. De
coalitiepartijen wilden hem daar
niet in hebben, omdat hij al eens
eerder heeft gelekt uit zo'n com-
Die
verbeteringsagenda
heeft helemaal niets
opgeleverd
missie. LR-raadslid Joey Smet kon
wel in de vertrouwenscommissie
plaatsnemen, maar hij had daar
voor vooraf al bedankt.
Weststrate zegt het niet erg te
vinden dat hij niet in de commissie
zit. „Ik heb nu mijn handen vrij.
Maar wat wel frappant is, is dat die
verbeteringsagenda, die er van de
provincie moest komen, helemaal
niets heeft opgeleverd", stelt hij.
Vroom
„We hebben drie sessies gehad in
Ossendrecht en daar zat iedereen
heel vroom te wezen. We moesten
over onze schaduw heenstappen en
van dat soort dingen. En iedereen
had ervan geleerd, zeiden ze. Maar
zodra de commissaris van de ko
ning na de toespraak de deur uit
stapte, staken ze hem een mes in
z'n rug door toch weer op een ander
te stemmen. De SGP, CDA en WD
hebben er niks van geleerd."
PZC ONLINE
Je kunt het ook
positief ervaren zo
van 'he jij bent een
leukerd want
zwarte piet asso
cieer ie met leuk
gezellig grappig
enz.
dinsdag 13 juni 2017
PC
euwen geleden al modern
Katie Hey-
ning schildert
Zierikzee tus
sen 1500 en
1600 als een
moderne en
zorgzame
Stad. FOTO MARIEKE
MANDEMAKER
Van minister Ronald Plasterk
mag de vertrouwenscommissie
voor de nieuwe burgemeester in
Reimerswaal gewoon doorgaan.
Het verzoek van Marien West
strate van Leefbaar Reimers
waal (LR) om het besluit rond de
benoeming te vernietigen, is
door de minister van Binnen
landse Zaken en Koninkrijksre
laties afgewezen. De commissie
kan verder. Zonder Leefbaar
Reimerswaal.
Willem Adriaansens
Krabbendijke
-Marien Weststrate
WHATSAPP
De PZC is ook bereikbaar
via WhatsApp. Heeft u een
video of foto van een
nieuwsgebeurtenis die u
wilt delen met de rest van
Zeeland? Stuur hem ons
door via WhatsApp. Het
nummer van de PZC-re-
dactie is 06-20418849.
Voeg de redactie toe aan
uw contactenlijst in uw te
lefoon. Zo kunt u snel
nieuwstips, foto's of video's
aan de PZC doorsturen.
Vergeet daarbij niet uw
naam en woonplaats te
vermelden, zodat we die bij
de foto kunnen plaatsen.
Voor de ingezonden foto's
wordt geen financiële ver
goeding gegeven.
TWITTER
Herma
@omagaal
De Amsterdamse Chanel
Lodik werd dit weekend
'Zwarte Pief genoemd bij
een golfclub in Burgh-
Haamstede. Op Twitter
probeert Herma er een po
sitieve draai aan te geven.
Chanel reageerde: „Je legt
nu de schuld bij mij, in
plaats van bij degene die
iets zegt waarvan alge
meen bekend is dat het be
ledigend overkomt."
ONLINE TOP 5
Meest gelezen op pzc.nl
1. Zand in het Zwin maakt
gauw plaats voor water
2. Met een badkuip de
sloot in
3. Delta Ride for the Roses
brengt 150.808 euro op
4. Delta Netwerkgroep de
finitief verkocht
5. Hontenisse doet het in
de herkansing
Kijk op www.pzc.nl of
@pzcredactie
1 facebook.com/depzc
@pzcredactie
Katie Heyning: Turbu
lente tijden, zorg en
materiële cultuur in
Zierikzee in de zes
tiende eeuw - Uitgeve
rij Verloren, 318 pa
gina's, 35 euro. Presen
tatie: donderdag 15 juni
in het Stadhuismuseum
in Zierikzee, aanvang
16.00 uur.
