19
Wereldprimeur voor bedrijf in Ede
r
A AEX
W
Een wereldprimeur
bij de vestiging van
multinational ABB in
Ede. Daar staan sinds
gisteren drie robots aan
de lopende band die
samen één product
maken.
Tweearmige robots die
samenwerken en
elkaar seintjes geven
aan de lopende band.
Dat is wereldwijd nog
nooit vertoond, aldus directrice
Hielkje Reindersma. Voor de ze
kerheid hadden ze het nog even
nagekeken. ABB, een Zweeds-
Zwitserse multinational met ruim
130.000 werknemers over heel de
wereld, heeft in Ede een vestiging
waar onder meer hollewanddozen
gemaakt worden. Dit zijn de
dozen die achter een stopcontact
verstopt zitten in de wand.
Bij de oude werkwijze stond er
één robot bij elke productielijn.
Die robot verrichtte een hande
ling, waarna het product op de
andere lijn werd gezet voor een
nieuwe bewerking. In totaal ging
het product over drie lijnen voor
het gereed was. „Dat moet anders
kunnen, dachten we. Want we
hadden verschillende productielij
nen en die moesten allemaal mee
in het tempo van de langzaamste",
zegt René Wienholts, project
engineer bij ABB.
Veilig
Dat is anders bij de drie twee
armige robots die nu naast elkaar
de hollewanddozen fabriceren.
Wienholts: „Ieder heeft zijn eigen
taak, je ziet hoe ze de dozen om
draaien en bewerken en aan elkaar
doorgeven. Ze geven elkaar ook
een seintje wanneer de volgende
robot verder kan met de taak." Op
die manier vinden er meerdere
handelingen tegelijk op de
lopende band plaats in plaats van
één. Dat is winst, in tijd en geld.
De robots zijn gemakkelijk te
programmeren en ook gemaakt
om met mensen samen te werken.
„Ze zijn veilig, vormen geen ge
vaar voor de medewerkers. Je kunt
ze ook aanraken", aldus Wien
holts. Overigens kun je de robot-
W Robot geeft seintje
aan andere robot
wanneer die het werk
kan overnemen
armen niet zomaar de hand
schudden. „We hebben een
onzichtbare lichtwand. Wanneer
je daar doorheen gaat, stopt alles."
In een hoek van de fabriekshal
staat een manshoge robot half ver
scholen achter hekken. „Dat is de
oude manier. Je kunt er minder
makkelijk bij. Bij deze robots heb
je geen hekken nodig. Nu kan een
werknemer veel makkelijker bij
de band om in te grijpen als het
nodig is."
Robotisering, niet iedereen wordt
er even blij van. Dat weet ook Doe-
kle Terpstra, voorzitter van onder
nemersorganisatie Uneto VNI
voor de installatiebranche en tech
nische detailhandel. Hij zette gis
teren de drie robots met een druk
op de knop aan het werk. Terpstra
haalde minister Lodewijk Asscher
(Sociale Zaken) aan. „Die vreesde
dat er werk zou verdwijnen door
de robotisering. Maar ik deel die
somberheid volstrekt niet. Het is
niet een bedreiging, maar een
wenkend perspectief. Op een aan
tal plaatsen zullen banen verdwij
nen, maar daar kan ander werk
voor terugkomen."
Saai
In het verleden was er volgens
hem ook veel meer terughou
dendheid. „Stonden we er met de
rug naar toe", aldus Terpstra, die
voorzitter was van werk
nemersorganisatie CNV. „Door
het toenemend gebruik van robots
zal de focus van werknemers ver
schuiven van saaie, repetitieve
werkzaamheden naar meer vol
doening gevende, beter beloonde
en hoger geschoolde posities."
Inflatie daalde door
goedkoper vliegen
Passoa-deal geeft Bols
een duwtje in de rug
Meer passende nieuwe
kantoren hard nodig
vrijdag 9 juni 2017
Aalberts
ABN AMRO
Aegon
Ahold Delhaize
Akzo Nobel
Altice
ArcelorMittal
ASML
Boskalis
DSM
Galapagos
Gemalto
Heineken
ING
KPN
NN Group
Philips Koninklijke
Randstad
RELX
Royal Dutch Shell A
SBM Offshore
Unibail-Rodamco
Unilever Cert.
Vopak
Wolters Kluwer
sk
35,48
22,80
4,39
19,13
75,75
22.96
18,80
119,60
29,35
64,79
69,70
51,93
87,32 I
15,27
3,02
31,22
31,93
51,90
18,46
23,77
13,57
232,25
50,211
40.97
38,43
mam -o,89
0,48
1,50
M -0,67
0,09 I
2,36
1,90
mm -1,01
-0,31
H -0,73
-1,22
1,53
-0,23
0,081
1,72
1,09 M
M -0,65
I -0,15
0,07 I
M -0,66
-1,32
0,06 I
aam -o,84
omzet Ijdatum
hj hj datum winst p/a
12011855
58753605
39387905
83270880
58901924
I 53505927
164871794
87339122
26705475
34005314
34158452
27149559
59303003
287306712
33616098
27205800
129504060
25745190
37751212
208316230
14006267
64560717
167393001
12305591
23771796
06-07-
06-07-
06-07-
02-12-
27-06-
08-07-
27-06-
24-06-
09-11-
24-06-
24-06-
02-12-
02-12-
24-06-
02-02-
06-07-
27-06-
06-07-
24-06-
27-09-
06-07-
02-12-
11-11-
17-02-
14-11-
'-16
16 25,70 -
16 14,02 -
3,00 -
16 17,89 -
16 52,58 -
16 12,20 -
16 11,49 -
16 79,38 -
16 27,89 -
16 48,16 -
16 41,10
16 46,53 -
16 67,47 -
16 8,30 -
17 2,51 -
16 22,34 -
16 20,90
16 31,75 -
16 13,92 -
16 20,81 -
16 9,59 -
16 203,10 -
16 36,22
17 37,52
16 30,65 -
37,09
25,84
5,49
22,20
83,09
23,43
26,52
124,95
35,51
68,22
89,75
64,22
89,06
15,88
3,55
33,96
33,34
58,41
18,65
26,87
16,17
250,55
51,31
48,94
40,16
02-05-
08-05-
17-02-
07-09-
25-04-
09-05-
23-02-
19-04-
14-02-
15-05-
18-04-
05-09-
07-06-
09-05-
09-06-
26-01-
12-05-
14-02-
01-06-
04-01-
11-04-
07-09-
07-06-
09-06-
17-05-
1,65
1,92
0,29
0,81
4,15
-1,26
17L2223.08
•17 3,44
17 -4,40
17 3,55
1,14
2,08
2,70
1,20
0,19
3,66
1,56
3,20
0,65
0,58
0,86
16 24,30
17 1,82
4,18
1,66
naam
sk
omzet
Ijdatum
lj
hj
hj datum
winst p/a
Air France-KLM
10,98
1,57 m^m
35459753
10-10-16
4,61
11,00
08-06-17
2,64
Aperam
43,44
0,28
18233631
27-06-16
28,77
51,43
13-02-17
2,74
Arcadis
15,16
-0,88
4429917
09-11-16
10,10
y
16,40
27-04-17
0,76
ASMI
56,06
1 -0,14
11137536
06-07-16
32,21
57,18
17-05-17
2,21
ASR Nederland
28,92
0,87 ^m
7729014
14-07-16
17,00
29,35
06-06-17
4,39
BAM
4,69
0,51
5214647
06-07-16
2,94
5,50
10-05-17
0,17
BESI
47,95
0,52
7004661
24-06-16
22,73
49,43
02-06-17
1,73
Corbion
27,04 -1,37
6321758
11-11-16
19,78
29,46
28-04-17
1,77
Eurocomm. Prop.
36,85
M -0,69
1842146
15-03-17
32,77 T-
42,26
09-06-16
4,35
Flow Traders
25,62
1 -0,16
2432129
18-05-17
25,24 w
35,22
15-02-17
2,02
Fugro
13,22
0,30
6893404
04-08-16
12,72
17,62
09-06-16
-3,65
GrandVision
23,65
0,00 1
1429170
02-12-16
18,73
26,25
18-08-16
0,92
IMCD
48,65
M -U,5/
2151380
28-06-16
33,00
53,00
11-05-17
1,39
Intertrust
18,07
-0,44
3543388
11-11-16
15,36 w
21,88
08-08-16
0,58
0CI
20,14
0,35
15781587
09-11-16
10,85
y
22,17
29-05-17
0,80
Philips Lighting
35,94
1,24
16433099
24-06-16
19,41
35,94
08-06-17
1,26
PostNL
4,18
0,00 1
9299059
18-07-16
3,20
5,13
07-11-16
0,63
Refresco Group
17,48
1 -0,03
1631477
22-07-16
12,87
y
18,15
18-04-17
1,00
Sligro
41,62
1,33
2087683
29-11-16
31,80
41,69
08-06-17
1,65
TKH
46,54
1,08
4985780
06-07-16
28,45
46,90
08-06-17
2,04
TomTom
9,21 -1,34
10618837
06-07-16
6,01
y
9,74
10-05-17
0,05
Vastned
35,94
-0,98
1571849
28-02-17
32,71
39,61
09-06-16
1,39
WDP
93,00
-o,9i
1118817
18-11-16
76,81
94,15
08-06-17
6,86
Wereldhave
43,72
M -0,67
8594348
14-11-16
38,14
46,09
09-06-16
2,50
DAX30
523,55
0,45 (0,09%) 12713,58
41,09 (0,32%)
540,0
14.000
510,0
13.000
480,0
12.000
450,0
11.000 -J
dec
jan feb
mrt apr
mei jun
dec jan
feb
mrt
apr mei
jun
A DOW JONES
CAC 40
21196,57
22,88 (0,11%) 5264,24
-1,29 (-0,02%)
21.750
5.600
21.000
5.200
20.250
4,800
19.500 >*"V
4.400
dec
jan feb
mrt apr
mei jun
dec jan
feb
mrt
apr mei
jun
A EURO /US DOLLAR
OLIE
1,12
0,00 (0,11%) 48,12
0,06 (0,12%)
1.100
1.050
1,000
60,00
55,00
50,00
45,00
jan feb mrt apr mei jun
dec jan feb mrt apr mei jun
AANDELEN TOP-IO
Grootste stijgers
Grootste dalers
A/Ieesf verhandelde
naam
sk
+/-
naam
sk +/-
naam
sk
omzet
Bever
3,80
0,55
16,92
Esperite
0,66 -0,03 -4,48
ING
15,27
287306712
RoodMicrotec
0,24
0,03
15,24
Kardan
0,12 0,00 -2,42
KPN
3,02
33616098
E.0N SE
8,78
0,27
3,17
ICT Group
12,56 -0,20 -1,53
Aegon
4,39
39387905
Curetis
5,05
0,15
2,96
Heineken Hld.
82,15 -1,25 -1,50
ArcelorMittal
18,80
164871794
HeadFirst Source
2,40
0,06
2,56
Unilever Cert.
50,21 -0,67 -1,32
Royal Dutch Shell
23,77
208316230
Altice
22,96
0,53
2,36
Heineken
87,32 -1,08 -1,22
Ahold Delhaize
19,13
83270880
Altice B
22,96
0,53
2,34
Wessanen
15,00 -0,19 -1,22
Philips Koninklijke
31,93
129504060
AMG
27,15
0,60
2,24
Brunei
13,40 -0,17 -1,22
Unilever Cert.
50,21
167393001
Batenburg
27,40
0,59
2,20 Takeaway.com
36,24 -0,42 -1,15
RoodMicrotec
0,24
689693
Acomo
27,39
0,58
2,16
Boskalis
29,35 -0,30 -1,01
ABN AMRO
22,80
58753605
EUROTOP
naam
sk
+/-
naam
sk
+/-
naam
sk
+/-
ABB
24,47
0,09
0,37
Deutsche Bank
15,63
0,14
0,90
Orange
15,25
-0,07
-0,46
AB InBev
101,65
-2,40
-2,31
Deutsche Post
31,95
-0,14
O
RDS'A'
2058,50-
-11,00
-0,53
Air Liquide
108,35
-0,20
-0,18
Deutsche Telekom
17,10
-0,21
-1,21
Rio Tinto
3224,00
57,50
1,82
ALLIANZ SE NA 0.
172,05
1,50
0,88
Diageo Plc
2285,00
-45,00
-1,93
Royal Bank of
257,20
2,10
0,82
Anglo American
1062,50
12,50
1,19
E.0N SE NA O.N.
8,83
0,36
4,20
RWE
19,99
0,45
2,28
AstraZeneca
607,00
3,00
0,50
EDF
9,63
0,11
1,15
Saint-Gobain
49,27
0,06
0,11
AXA
23,76
0,23
0,98
Engie
13,99
0,26
1,86
Sanofi
85,98
-0,10
-0,12
Banco Bilb.Viz.-
7,44
0,11
1,54
ENI
13,89
0,10
0,73
SAP
95,81
0,55
0,58
Banco Santander
6,05
0,30
5,24
Ericsson B
63,70
0,75
1,19
Siemens
127,95
1,05
0,83
Barclays
205,40
-2,75
-1,32
Generali
13,97
0,24
1,75
Telecom Italia
0,83
0,00
0,24
BASF
84,26
0,36
0,43
GlaxoSmithKline
1681,00
-7,50
-0,44
Telefonica
10,08
0,06
0,55
BAYER AG NA O.N. 118,75
1,00
0,85
HSBC Holdings
684,90
3,00
0,44
Tesco
179,95
1,55
0,87
BMW
84,11
-0,49
-0,58
L"0REAL
188,30
-1,95
-1,02
Total
45,54
0,21
0,46
BNP Paribas
63,72
0,24
0,38
Lloyds Banking
70,72
0,64
0,91
UBS Group AG
15,34
-0,12
-0,78
BP
456,35
-0,45
O
i
O
LVMH
227,00
-1,05
-0,46
UniCredit
16,03
0,50
3,22
BT Group
301,20
-1,70
-0,56
Munich Re
175,85
1,85
1,06
Vivendi
20,10
-0,22
-1,08
Carrefour
23,18
0,01
0,02
Nestlé N
80,95
-1,85
-2,23
Vodafone
218,00-
-11,00
-4,80
Credit Suisse
13,21
-0,04
-0,30
Nokia Oyj
5,80
-0,02
-0,26
Volkswagen
137,75
-0,15
-0,11
Daimler
65,16
-0,01
O
O
Novartis N
78,50
-0,05
O
Zurich Insurance
282,90
0,10
0,04
Danone
66,64
-0,59
-0,88
Novo Nordisk B
282,40
0,50
0,18
VALUTA
VERKLARING
GRONDSTOFFEN
naam
aankoop
verkoop
Amerikaanse
1,25
1,04
Australische
1,64
1,31
Canadese dollar
1,67
1,33
Engelse pond
0,96
0,80
Israëlische Shekel
4,42
3,38
Japanse Yen
136,44
108,48
Turkse lira
4,41
3,41
Zwitserse frank
1,19
1,01
Ij laagste koers afgelopen 12 mnd,
Ij datum datum laagste koers afgel. 12 mnd,
Bron koersen en grafieken: vwdgroup:
Dutch Natural Gas
Dutch Power
LME Copper Cash
London Brent Oil
London Gold 15.00
19:31 uur +/-
16,10 0,04 0,27
36,50 0,19 0,52
5647,50 72,00 1,29
48,12 0,06 0,12
1273,10-17,90-1,39
Platina - le maand
Sugar - ICE US Roll
Zilv. $-c./ons Lond.
946,40-15,70-1,63
14,34 0,20 1,41
17,60 0,00 0,00
Robots werken als
collega's samen aan
de lopende band
Jaap Rademaker
Ede
De samenwerkende robots bij ABB. foto anp/piroschka van de wouw
DEN HAAG
De inflatie daalde in mei van
1,6 naar 1,1 procent. Dat kwam
vooral door goedkopere vlieg
tickets en vakanties op bunga
lowparken. De maand ervoor
piekten de prijzen van deze dien
sten door de schoolvakanties. In
mei nam de vraag naar vakanties
weer af, meldt het CBS. Ook
autobrandstoffen werden in mei
goedkoper.
AMSTERDAM
Fabrikant van likeuren en sterke
dranken Lucas Bols heeft in het
afgelopen boekjaar hogere
resultaten in de boeken gezet.
De omzet steeg met bijna 11 pro
cent tot 80,5 miljoen euro. Door
een samenwerking met Rémy
Cointreau zijn alle activiteiten
van Passoa bij Bols onderge
bracht. Passoa droeg 5 miljoen
euro bij aan de omzet van Bols.
NIEUWEGEIN
Bedrijven zijn druk op zoek naar
nieuwe kantoren, meldt make
laarsvereniging NVM na onder
zoek. Veel panden voldoen niet
aan de huidige eisen voor duur
zaamheid, vloeroppervlakte en
open ruimtes. Ook is de locatie
vaak niet goed. Vooral in stads
centra en bij stations ontbreekt
het volgens de NVM aan pas
sende kantoren.
