Enorme verschillen
in eigen bijdrage
voor 2 boortoestellen
€490
€180
li
'Ik eet nu meer biologisch'
'Ik koop nooit
een kiloknaller'
'Ik koop gewoon
waar ik zin in heb'
E 17
minimaal
De Italiaan was daarbij niet te
zuinig. Hij kocht en kocht en
kocht, een tijdlang voor liefst
8o miljard euro per maand, nu
voor 6o miljard. De balansen van
de centrale banken in de euro
zone hebben bij elkaar opgeteld
inmiddels een omvang van ruim
4.000 miljard euro, ongeveer drie
keer zo veel als voor de crisis.
4.000.000.000.000
euro. Een vier met
twaalf nullen.
Het is niet alleen een enorm be
drag. Het is langzaam maar zeker
ook een molensteen om Draghi's
nek. „De ECB heeft twee instru
menten: de rente en de balans",
zegt Bert Smid van het Centraal
Planbureau. „De rente is zo laag
dat hij daar niet meer aan kan
sleutelen."
En dat tweede instrument, de
balans van de banken? Die is zo
omvangrijk dat het de vraag is
hoeveel er nog bij kan. De noor
delijke lidstaten moesten al tan
denknarsend toezien hoe Draghi
steeds meer leningen opkocht.
Het draagvlak om nog eens een
paar duizend miljard euro in de
markt te pompen is er niet. Bo
vendien: ooit moet het ook weer
verkocht worden, en het wordt al
een hele krachtproef om de hui
dige balans leeg te laten lopen.
In een gisteren verschenen rap
port laat het CPB zien hoe dat zou
kunnen gaan. Het is sowieso on
bekend terrein, met tal van
potentiële landmijnen. Wat in
feite gebeurt, als Draghi eenmaal
besluit dat het genoeg geweest is,
is dat de ECB geld uit de econo
mie gaat pompen. Precies het
omgekeerde van wat de centrale
bank de afgelopen jaren deed.
De ECB zal geen obligaties
meer bijkopen, en daarna
bestaande obligatieleningen laten
aflopen. De overheid of het
bedrijf dat de obligatie uitgaf,
moet Draghi het aankoopbedrag
dan teruggeven. Dat geld ver
dwijnt dus uit de economie. Het
gaat zoals gezegd om enorme
bedragen. Het balanstotaal van
4.000 miljard euro staat gelijk aan
40 procent van de economie van
de eurozone.
Stel nou eens dat de ECB de
helft van dat bedrag uit de markt
gaat halen - niet zo'n heel gekke
inschatting, aldus Smid. Dan ver
dwijnt er dus een bedrag ter
waarde van zo'n 20 procent van
de economie. De ECB zal uitge-
Alsde Europese
Centrale Bank geen
staatsobligaties
meer koopt, gaat de
rente omhoog
breid de tijd nemen voor zo'n
operatie, maar het afbouwen van
de portefeuille kan niettemin
schokken veroorzaken. Monetaire
krapte, in jargon, drukt de econo
mische groei.
Hogere rente
De overheid is een van de par
tijen die dat op moet vangen.
Smid: „Als de groei lager is, zijn
ook de belastinginkomsten lager.
Daarnaast zal de overheid meer
rentelasten hebben. Als de ECB
geen staatsobligaties meer koopt
is daar namelijk minder belang
stelling voor en wordt de rente
hoger." Al met al zal het begro
tingstekort dus toenemen.
Normale Nederlanders zullen
het ook merken, verwacht Smid,
omdat de rente vermoedelijk zal
stijgen als Frankfurt de teugels
aantrekt. Hypotheken worden
dus duurder, aan de andere kant
renderen pensioenen en spaar
rekeningen beter.
Ooit. Want vooralsnog gaat
Draghi door op het oude pad. De
economie draait weliswaar beter
dan hij in lange tijd deed, maar de
inflatie doet nog steeds niet wat
hij moet doen. De voorspellingen
voor de komende tijd gingen zelfs
weer iets omlaag. En dus blijft
Draghi minstens tot het einde
van het jaar voor 60 miljard euro
aan obligaties per maand kopen.
De grote hoop wordt nog wat
groter.
Bijvoorbeeld bij een Menzis basisverzekering
hoortoestel categorie 3:
Beter Horen Schoonenberg Specsavers
Benieuwd hoeveel u kunt besparen?
Kijk en vergelijk op specsavers.nl/vergelijker
vrijdag 9 juni 2017
Barbera Miedema (59)
graait in haar tas. „Kijk, dit
heeft een Beter Leven
keurmerk. Ik heb daar be
wust voor gekozen. Je weet
dat het gezonder is voor jou
en vooral beter voor het
dier. Dat vind ik belangrijk.
We hebben een lange peri
ode van massaproductie
gehad, dus het lijkt me ver
standig om dat te minderen.
Om eerlijk te zijn let ik er
niet altijd op dat het biolo
gisch is: soms heb ik haast
en kijk ik niet naar keurmer
ken. Maar ik ben de laatste
jaren wel een stuk meer
biologisch eten gaan
kopen. Vaker groente en
fruit en soms ook groente
burgers in plaats van nor
maal vlees. En ik koop altijd
scharreleieren."
maar nu nog
even niet
-Bert Smid (CPB)
€0
Specsavers vergoedt uw (resterende) eigen bijdrage t/m 31 augustus.
Zie voorwaarden en meer informatie op specsavers.nl/vergelijker.
Specsavers 2017. Specsavers en het Specsavers logo zijn merken
van Specsavers.
„Deze gehaktballetjes zijn biolo
gisch." Annelies Kruik (49) wijst
naar het vlees dat ze heeft ge
kocht. „Ik kies bewust voor bio
logisch vlees. Over het alge
meen is het lekkerder van
smaak en ook beter voor het
dier. Althans, daar ga ik van uit.
De smaak vind ik het belang
rijkst. Ik zal nooit een
kiloknaller kopen,
daar zit veel water
in en het smaakt
helemaal niet lek
ker. Ik eet een
stuk minder vlees dan
voorheen. Maar als ik vlees
eet, dan vaak biologisch. Dat
ben ik steeds meer gaan
doen. Het aanbod van biolo
gisch vlees is enorm uitge
breid, dus er is keuze genoeg."
Niet iedereen gaat mee met de biologi
sche trend. Sec Yong (30) heeft
worsten gehaald bij Albert Heijn.
„Niet biologisch, volgens mij. Er
staat alleen een barbecuekeur
merk op. Als er iets in de aanbie
ding is, koop ik wel biologisch
voedsel. Maar verder ben ik er
niet erg bewust mee bezig. Ik
koop gewoon wat er op dat
moment is en waar ik zin in
heb. Om mij heen merk ik
wel dat veel mensen
bewust eten kopen. Het
lijkt erop dat er vaker
voor biologisch vlees
wordt gekozen. Je kunt
er in de schappen van
de supermarkt ook
nauwelijks meer
omheen, er ligt steeds
meer biologisch."
