'Wereld moet laten zien dat
het zonder Amerika kan'
Zal Trump koers nog bijstellen?
II
9
SCHIJNBEWEGING
het aanpakken van de klimaatverande
ring."
Sterker nog, misschien gaan sommige
landen nu juist wel een stap harder lopen,
zegt de Wageningse hoogleraar klimaat
verandering Eddy Moors. „Europa voelt
zich aangespoord om méér te gaan doen,
en mogelijk zien we dat ook van China. De
Chinezen kunnen nu laten zien dat ze ook
zonder de Amerikanen een succes kunnen
maken van het klimaatakkoord."
Gerlagh: „China beseft eens te meer dat
de rest van de wereld niet meer zonder hen
kan. De Chinezen wilden tot nu toe nooit
meer doen aan het milieu dan de Ameri
kanen, maar dit zorgt mogelijk voor een
ommekeer. Zij hebben tegenwoordig een
veel betere langetermijnvisie dan de Ame
rikanen."
Eigen plan
En Europa? Dat moet meer dan ooit besef
fen dat het niet meer kan rekenen op de
VS, zegt Gerlagh. „We moeten ons afvra
gen hoe we de C02-uitstoot zo laag moge
lijk houden zonder dat onze economie lijdt
onder concurrentievervalsing. Dan
moeten we het hebben over stap
pen die tot nu toe taboe waren.
Zoals importheffing op goe
deren uit de VS waarvoor veel
CO2 is uitgestoten. Dat lijkt
de enige manier om te voor
komen dat klimaat én econo
mie lijden onder dit besluit."
Van Vuuren stelt dat het besluit
van Trump voor een deel achterhaald is:
de opmars van nieuwe energie gaat in de
VS al zo snel dat het ook zonder actief po
litiek beleid een steeds grotere rol gaat spe
len in de Amerikaanse economie. „Trump
sprak over een terugkeer naar kolen, maar
dat gaat niet gebeuren. Het is simpelweg te
duur geworden. Een deel van de Ameri
kaanse energietransitie gaat gewoon door,
ook zonder Trump."
„Deze berichten hebben in elk geval één
belangrijk voordeel", zegt Reyer Gerlagh,
hoogleraar milieueconomie aan de Tilburg
University. „We weten nu zeker dat de
Amerikanen niet meedoen. Ze houden de
schijn niet langer op. Soms is het beter om
maar gewoon te weten hoe het zit."
Amerika is verantwoordelijk voor zo'n 15
procent van de wereldwijde CO2-
uitstoot. „Dit is dus een klap", zegt hoog
leraar mondiale milieuproblematiek Det-
lef van Vuuren. „We hebben het over een
reëel opwarmingsprobleem waar we al
leen gezamenlijk een antwoord op kunnen
geven. Trump werpt ons in dat opzicht een
aantal jaren terug in de tijd, en die
luxe hebben we niet meer."
Het goede nieuws is dat veel andere landen
zich wél aan de afspraken van Parijs zullen
houden, benadrukt Van Vuuren. „Belang
rijke spelers als China, India en Europa
gaan door met de uitvoering van Parijs.
Zelfs meerdere staten binnen de VS heb
ben al aangekondigd dat ze doorgaan met
Terugkeer naar
kolen gaat niet
gebeuren, dat is
simpelweg te duur
donderdag 1 juni 2017
GO
staan, ook zonder VS
Doet-ie het, of doet-ie het
niet? President Trump
komt wel vaker terug op
iets wat volgens zijn mede
werkers al besloten was,
dus over het klimaatak
koord van Parijs is niets
zeker zolang het Witte
Huis het niet zwart op wit
heeft laten zetten. Goed in
gevoerde bronnen vertel
den Amerikaanse media
dat Trump een knoop heeft
doorgehakt, maar ambte
naren waarschuwen tege
lijkertijd dat het niet defini
tief is. Ook de formulering
ligt niet vast - Trump zou
mogelijk kanttekeningen
maken in zijn verklaring. Hij
leek zelf ook nog niet klaar
voor een keuze. Op Twitter
zei hij: „Ik maak mijn besluit
over het akkoord van Parijs
bekend in de komende
dagen. MAKE AMERICA
GREAT AFGAIN!"
Eerder deze maand werd
aangekondigd dat een be
sluit over de klimaatdeal
zou vallen vóórdat de pre
sident voor zijn reis naar
het Midden-Oosten en Eu
ropa vloog. Maar Trump
wilde meer tijd.
Het zou niet de eerste keer
zijn dat hij op het laatste
moment zijn koers bijstelt.
Om een paar voorbeelden
te noemen: hij zwabberde
tijdens de besluitvorming
rond het handelsverdrag
Nafta, en tijdens zijn be
zoek aan de NAVO in Brus
sel. Ook aan de benoeming
van de nieuwe FBI-direc-
teur gingen schijnbewegin
gen vooraf. Trump staat
erom bekend advies in te
winnen van een grote
groep mensen binnen en
buiten het Witte Huis en
vatbaar te zijn voor de opi
nie die hij het laatst
hoorde. „Zijn standpunten
evolueren", zegt zijn eco
nomisch adviseur Gary
Cohn. „Hij kwam hier om te
leren. Hij kwam hier om
slimmer te worden."
Het (vermoedelijke) besluit van presi
dent Trump om het klimaatakkoord op
te zeggen is volgens milieudeskundi
gen niet uitsluitend slecht nieuws voor
het klimaat. Want andere grote landen
gaan hierdoor misschien juist wel een
stap harder lopen.
Peter Groenendijk
Rotterdam
Detlef van Vuuren, hoogleraar
