'Twee dagen
lang heb ik
dozen vol
tissues weg
gehuild'
ik net zo goed meteen aan het gas kun
nen, het leven is geen sprookje.
Mijn betoog: met een beetje vinding
rijkheid valt er nog zoveel te halen. Maar
die instelling - dat het ook je eigen ver
antwoordelijkheid is iets van het leven te
maken - hebben we in Nederland nog
lang niet allemaal. We worden er ook niet
in onderwezen. Logisch: voorheen ging
iedereen jonger dood. Misschien is het
dus een kwestie van educatie."
„Zelfs dan. Ik geef lezingen aan demente
bejaarden. Pas nog in Groningen. Toen ik
aankwam, zaten er drie oudjes. Ik zei:
waar is de rest? In bed. Ik zei: ophalen die
anderen. Iedereen had vervolgens een
fantastisch gezellige middag en veel lol
samen. Ook die mevrouw die grotendeels
verlamd in haar stoel lag. Ze bewoog op
een gegeven moment haar vinger mee op
de maat van de muziek. Dat is wat mij be
treft de essentie van het bestaan: eruit
halen wat erin zit. En de sleutel daartoe is
verbetering van onze maffe ouderenzorg.
Die is nog steeds veel te veel gericht op de
buitenkant, terwijl het puur gaat om
aandacht. Kijk iemand in zijn ogen of
vraag op de man of vrouw af wat hij of
zij wil. Ga eens naast hem of haar zitten.
Hugo Borst snapt dat en hij is daar ook
goed mee bezig."
„Als ik goed ben in mijn kop wel, ja.
Lichamelijke achteruitgang is vervelend
en lastig, maar minder erg. Ik begin lang
zaam uit elkaar te vallen. Loop moeilijk.
In mijn schouder viel geen kraakbeen
meer te bekennen. Maar ik heb daar wel
Paspoort
Marie-Janne
van Baaren
Privé
wat aan laten doen. Ik heb - zoals mijn
chirurg zei - een mooi, nieuw schouder
tje gekregen.
Dat ging overigens niet zonder slag of
stoot. Jaren heb ik op paracetamol geleefd
omdat de slijtage in dat gewricht door
artrose en osteoporose toenam. Toen die
pijn werkelijk niet meer te harden was,
besloot ik dat ik een ingreep wilde. De
chirurg vroeg naar mijn leeftijd en zei
vervolgens: ik doe het niet. En: u bent te
oud, neem maar morfine. Ik was verbijs
terd, dacht: wat moet ik nu? Ik bleef die
chirurg maar voorhouden: ik werk volop,
sta middenin het leven. Hij zei: ik ga even
op uw website kijken. Dat trok hem over
de streep en toen mocht ik de operatie
ondergaan. Het had nut, zei hij.
Maar wat is zinvol en wat niet? En op
welke leeftijd? En wie bepaalt dat? Ik vind
het vreemd, oneerlijk en willekeurig dat
zo'n dergelijke selectie bestaat. Net als de
kreet 'voltooid leven'. Schandalig eigen
lijk. We hebben een maatschappij gecre-
eerd die zich ten doel heeft gesteld dat
iedereen zo oud mogelijk wordt. Nu ge
beurt dat en krijgen we en masse met
leeftijdsdiscriminatie en afwijzingen te
maken."
„Als je bedoelt of ik daar bang voor ben?
Nee. Ik ben heel nuchter: op een dag is
het afgelopen. Klaar. Ik ben van de relati
vering. Niet omdat ik de boel wil weg
lachen, het is gewoon mijn instelling.
En oké: ook een beetje een verdedigings
mechanisme. Mijn moeder deed er zes
jaar over om dood te gaan. Ze had bot-
kanker en leed helse pijnen. Ik was daar
getuige van tussen mijn 12de en mijn
18de. Dat was zwaar en ik moffelde het
verdriet erover weg. Pas twintig jaar later
heb ik bij een psychiater twee dagen lang
dozen vol tissues weg gehuild.
Toch blijf ik van de relativering. Af
en toe vind ik het best confronterend
om te bedenken wat ik straks niet meer
ga meemaken in het leven van de klein
kinderen. Maar als ik lelietjes-van-dalen
zie bloeien, ga ik er nog steeds vanuit dat
ik er ook een volgende keer bij ben."
„Nee, uiteraard niet. Maar ik kan straks
wel weer autorijden, pianospelen en
schrijven. En dat zonder pijn. Heel be
langrijk ook: ik kan dan redelijk onafhan
kelijk door het leven."
„Nu, tijdens het revalideren, blijkt hoe
cruciaal het is dat je een goed netwerk
hebt waarop je kunt terugvallen. Vrien
den, familie. Ik heb vijf kinderen, ze
komen me halen en brengen, soppen
mijn huis, doen boodschappen, verscho
nen mijn bed. Het is zoals het hoort, maar
ik voel me soms wel bezwaard omdat zij
drukke levens leiden.
Wat ik om te gieren vind: ze hebben
een moederapp aangemaakt waarin ze
mijn 'toestand' bespreken. Lees ik ineens:
ze had een slechte dag. Dan ga ik er tegenin:
0 dat wist ik niet, ik had helemaal geen
slechte dag. Vermakelijk. Maar ik ben na
tuurlijk niet voor niets in het Occohofje
komen wonen. Ik kan hier zorg inkopen,
tegelijkertijd woon ik zelfstandig en we
respecteren eikaars privacy. Daarnaast
gebeurt er van alles en heb ik aanspraak.
Laatst hadden we een gaslek omdat een
wegwerker te enthousiast een Amster
dammertje de grond in had geslagen.
Stonden we met z'n allen buiten op de
brug op onze sloffen. Met stokken, kruk
ken en rollators. Het leek wel een casting
voor Bertolt Brechts Moeder Courage.
We zijn daarna de schrik met witte wijn
gaan wegspoelen."#!
Is er ook nog veel te halen als
je fysiek en mentaal al veel hebt
moeten inleveren?
Zou jij 100 willen worden?
Geboren
11 juli 1932 in Zeist.
Opleiding
Wordt tijdens
opleiding tot
verpleegkundige
toegelaten tot de
toneelschool.
Carrière
Vele jaren was ze
werkzaam bij
cabaret (Lurelei),
toneel en televisie.
Columniste
Berk schreef zo'n
veertig romans en
verhalenbundels,
waaronder Nooit
meer slank, Liefde
en haat, De dag
dat de mayonaise
mislukte, Een
blonde rat en Bed
vrienden. Verder
schreef ze
scenario's voor
Vrouwenvleugel en
De winkel.
Single, moeder van
vijf kinderen.
Ben jij met de dood bezig?
Kun je nu met je nieuwe schouder
weer handstands doen en radslagen
maken?
Vind je het vervelend om hulp te
moeten inroepen?
ARjAN BERK
Flip verschijnt op
1 juni. (Uitgeverij
Atlas Contact, €15)
121 zaterdag 27 mei 2017
