ZEELAND GEBOEKT
De droom
die blijft
Avond met Möring,
Verbeke en Boogers
Liverse presenteert
twee nieuwe boeken
22 ZEELANI
Jacoba van Velde publiceerde in 1961 haar roman 'Een blad in de wind'.
Zoekt hoofdpersoon Helena Berger haar toevlucht in Zeeland?
Jacoba van Velde:
et is dat de uitgever
het kennelijk zeker
weet. Achterop de
heruitgave van 'Een
blad in de wind' van
Jacoba van Velde (1903-1985) vat
hij de roman samen voor de
nieuwsgierige lezer: „Op een Pa-
rij se hotelkamer overziet Helena
Berger haar leven: haar zorgeloze
kinderjaren in een Zeeuws domi
neesgezin, haar aanleg voor ballet-
dansen, de verhuizing op haar ze
ventiende naar Parijs..."
Het woordje 'Zeeuws' intrigeert.
Heeft Jacoba van Velde haar hoofd
persoon een Zeeuwse achtergrond
gegeven? Het zou kunnen. Het zou
ook niet kunnen. Zee, strand, dui
nen, dorpen: zijn die specifiek
Zeeuws? Er valt in het boek ner
gens een plaats- of locatienaam te
lezen die zekerheid geeft.
Jacoba van Velde is schrijfster
van een klein oeuvre. Haar roman-
In het kader van de Four Free
doms organiseert Stichting
Literaire Activiteiten Zeeland
(SLAZ) op dinsdag 30 mei een li
teraire avond met schrijvers An-
nelies Verbeke, Alex Boogers en
Marcel Möring. Vanaf 19.30 uur
vertellen zij in de Kloveniersdoe
len in Middelburg over hun
werk.
De Vlaamse schrijfster Anne-
lies Verbeke (1976) debuteerde in
2003 met de roman 'Slaap!'. In
2015 verscheen haar vierde ro
man: 'Dertig dagen'. Voor dat
boek ontving ze de F. Bordewijk-
prijs. Dit jaar verscheen haar ver
halenbundel 'Halleluja'. Alex
Boogers (1970) is een Neder-
debuut 'De grote zaal' was in 1953
meteen een succes, het boek werd
in dertien talen vertaald. Het ver
haal over de bejaarde vrouw die in
een tehuis terecht komt op 'de
grote zaal', het domein van de ster
venden, was in 2010 het cadeau
boek van de campagne 'Nederland
leest'. Na haar debuut publiceerde
Van Velde nog maar één titel, in
1961: 'Een blad in de wind'.
Van dat laatste boek is recent een
zesde druk verschenen. We treffen
hoofdpersoon Helena Berger aan
op het Gare du Nord in Parijs. Ze
was er eerder: „Ik loop met de
stroom reizigers mee waarvan de
meesten met uitgestrekte hals naar
de uitgang kijken of er misschien
een familielid, een vriend, op hen
wacht. Op mij wacht niemand. Ik
ken hier niemand. Niet meer." In
die scène is er meteen sprake van
de kust: „Gisteren wist ik het. Ik
stond op het strand en plotseling
alsof er een sluier weggetrokken
werd die me verhinderd had te
zien wist ik wat ik doen moest:
niet langer wachten
Helena heeft een turbulent le
ven achter de rug. We lezen hoe ze
als meisje naar Parijs verhuisde
om te gaan dansen. Hoewel ze
kans maakt om professioneel bal
letdanseres te worden, bezwijkt ze
voor de verleiding van het variété.
Ze toert met een danspartner door
Europa, trekt volle zalen en wordt
ongelukkig. Ze heeft familie in Ne
derland, waar ze tot rust komt als
het leven van schitter en schijn
haar te veel wordt.
Die familie zou dus in Zeeland
kunnen wonen. Er zijn zat aanwij
zingen. Als kind zit Helena's zo
mers aan het eind van de pier, met
haar voeten in het water, algen
kronkelen onder de oppervlakte
Uitgeverij Liverse presen
teert zaterdag 27 mei twee
nieuwe uitgaven in boek
handel De Koperen Tuin in Goes.
Van de in Zierikzee woonachtige
dichter Thom Schrijer komt de
bundel 'Zonder huisraad deze
keer' beschikbaar. Hij debuteerde
in 2000 met 'Lege Schommels'.
Er volgden
meerdere poé-
(pag. 47). Tijdens haar retraite zit
ze met haar oom Edward op een
duin en kijkt uit over de spiegel
gladde zee (pag. 86), ze gaat naar
het strand en maakt lange wande
lingen (pag. 98). En ook: ze kon
wel juichen, de zee omarmen. Ze
trok haar schoenen uit, haar rok
uit. Tot haar knieën liep ze het wa
ter in dat ijskoud was maar bij het
naderen van een golf liep ze la
chend, struikelend, het strand op
waar ze begon te springen, zwe
vende, bevrijdende sprongen"
(pag. 128-129). Hoe Zeeuws is die
zee? Als ze bij haar familie rehabi
liteert wandelt Helena met haar
oom door het dorp: „Een dikke
vrouw met een heleboel rokken
aan, een rode halsketting om en
een grote witte kap op, bleef voor
hen staan..." (pag. 79).
Natuurlijk is de vraag 'wel of
niet Zeeuws' van weinig belang.
Misschien maakt een Zeeuwse
setting de melancholie in het
boek een stuk invoelbaarder.
raad deze keer' heeft hij 59 ge
dichten opgenomen. Mario Mo-
legraaf typeerde hem: „Het won
der van het waarnemen, de kunst
van het kijken, dat is Thom
Schrijers specialiteit."
De Zeeuwse schrijver en dich
ter Theo Raats debuteerde twee
jaar geleden met 'De onvermij
delijkheid der dingen', een bun
del met korte verhalen. Nu komt
hij met een tweede bundeling:
'Celeste zaligheden'. Zijn echtge
note Saar den Hollander illu
streerde een aantal verhalen.
De presentatie begint om 15.00
uur. Directeur Manda Heddema
van De Koperen Tuin interviewt
de auteurs.
Zeeuwse schrijvers
De lezer zal in dit boekje
niets nieuws vinden om
trent de mens en dichter,
die de naam Marsman draagt', be
gon Roel Houwink (1899-1987)
een boekje over zijn beroemde li
teraire collega. Waarop de lezer
zich natuurlijk meteen afvraagt
waarom het werk dan toch moest
gedrukt. Een vraag die je over on
geveer het complete oeuvre van
Houwink kunt stellen, een eeu
wige weifelaar, eerst bekeerd tot
het christendom, later in de ban
van oosterse religies. Tijdens de
bezettingsjaren koos hij opportu
nistisch de verkeerde kant.
Een aangename uitzondering in
zijn werk vormt de dichtbundel
'Middelburgs dagboek' (1976). Een
deel van zijn
jeugd bracht
hij namelijk
in de
Zeeuwse
hoofdstad
door. Vader
Houwink
werd daar
kort na de
geboorte van
zijn zoon be
noemd op
het plaatse
lijke post
kantoor. In
1910 volgde een promotie naar
Groningen, en kleine Roel ver
huisde mee.
Al in zijn eerste boek, de in 1924
in eigen beheer uitgegeven 'Novel
len', gaan we naar Walcheren. De
hoofdpersoon reist er 'voor zijn
genoegen' heen en raakt in de ban
van een vrouw, 'donker, slank en
vermetel'. De twee nemen vanuit
Middelburg de tram naar Vlissin-
gen, 'om hun verliefde hoofden
zong driest een zilte bries'. Al snel
komt de ontnuchtering, 'dreu
nend vielen de slagen van het ca
rillon'. Maar Zeeland en dan vooral
Middelburg worden het nadruk-
kelijkst vereerd in 'Middelburgs
dagboek'.
Houwink keert terug naar de
stad van zijn kinderjaren, met
grijze haren maar 'met hetzelfde
kinderhart'. Die houding geeft de
gedichten, eenvoudig maar eerlijk,
glans en gloed: 'Ook als ik dood
ben/ zal ik hier nog/ lopen en de
vlinders/ tellen.' Hij herinnert
zich het kanaal en de paardentram,
bekijkt het Abdijplein en beluis
tert het klokkenspel van de Lange
Jan. Terug naar Middelburg, terug
naar het huis van weleer, de zolder
waar hij uren zat. Ach, we hebben
ons bijna allemaal wel eens aan
zo'n sentimentele expeditie ge
waagd. 'Ook ik hoorde hier/ een
maal thuis', overweegt hij. In de
verleden tijd, want hij voelt zich
een vreemde in eigen stad, 'en
toch/ de droom die blijft/ achter
de hoge ramen/ van het oude
huis'.
landse romanschrijver. Zijn ze
vende titel, 'Alleen met de go
den', kwam op de shortlist van
de Libris Literatuurprijs 2016 te
staan en won de Nederlandse
Boekhandelsprijs. Marcel Möring
(1957) won in 1990 met zijn de
buut 'Mendels erfenis' de Geert-
jan Lubberhuizenprijs. 'Het grote
verlangen' werd in 1992 be
kroond met de AKO Literatuur
prijs. In 1998 kreeg hij voor 'In
Babyion' de Gouden Uil. De ro
man 'Dis' was goed voor de F.
Bordewijkprijs. 'Eden' (2016) is
zijn laatste roman.
De schrijvers worden geïnter
viewd, na de pauze volgt een
rondetafelgesprek.
maandag 22 mei 2017
zv
Wekelijkse rubriek met boeken over Zeeland
en boeken van Zeeuwse schrijvers
Jan van Damme
Een blad in de wind - Uitgeverij
Oevers, 158 pagina's, 15,95 euro.
Zonder t
huisraad ziebundels en
kunstboeken.
'Een feest van
afzien' was in
2015 zijn laat
ste titel. Tot
nu toe dan. In
'Zonder huis-
Mario Molegraaf
H
Roel Houwink
(1899-1987)
Helena kon
de zee
Jacoba van Velde en haar broer, kunstschilder Bram van Velde, in Versailles, 1932.
