9
Maastricht University, juicht het
toe dat leraren van de klassieke be
oordeling met cijfers af willen.
„Cijfers geven is de poverste vorm
van feedback geven. Toetsing moet
in dienst staan van het bevorderen
van beter leren. Door alleen cijfers
te geven, raakt dat uitgehold."
Hij zag het zelf gebeuren toen
zijn zoon thuiskwam met een 7
voor een opdracht. „Ik heb een
punt te hard gewerkt", zei zijn
zoon. Zelf was hij niet anders, zegt
Van der Vleuten. „Ik deed niks. Ik
feestte, stelde uit en bereidde een
minimum voor. Meestal slaagde ik
en als ik een tentamen had ge
haald, veegde ik mijn harde schijf
weer uit. Die leerhouding zie je
veel in het onderwijs. Niet alleen
in Nederland, maar overal."
Dat we toch stug toetsen en ten
tamens blijven afnemen en die
met een cijfer beoordelen om het
leerproces af te ronden, is een tra
ditie die er maar moeilijk uit te
krijgen is, zegt Van der Vleuten.
„We doen het, omdat we het al
eeuwen zo doen. Cijfers zouden
objectief zijn, maar we vragen
complexe vaardigheden en dat is
meer dan alleen kennis pompen."
Leerlingen en studenten moe
ten kunnen communiceren, sa
menwerken, analyseren en schrij
ven, om maar wat te noemen.
Op het Cartesius 2 in Amsterdam
vindt schoolleider Martijn Meer
hoff het daarom genoeg geweest
met de cijfers. Toen hij de kans
kreeg een nieuwe schoollocatie
voor havo/vwo te beginnen, wilde
hij het radicaal anders doen. Leer
lingen hebben twee lange lessen
per dag in groepen van vijftig leer
lingen waarbij twee docenten aan
wezig zijn. Ze krijgen geen vak-
Cijfers zouden
objectief zijn, maar
we vragen meer dan
alleen kennis pompen
ken, maar volgen modules met een
centraal thema. Blijven zitten kan
niet en cijfers kennen de leerlin
gen niet.
„Dat vraagt veel van docenten.
Ze geven bijvoorbeeld niet langer
les op één vakgebied. In de module
'Amsterdam' komt geschiedenis,
kunstgeschiedenis, Engels en filo
sofie voorbij. Ook moeten leraren
tijdens de module de ontwikke
ling van de leerlingen in de gaten
houden, continu feedback geven
en per scholier bedenken wat de
beste strategie is om hem zich ver
der te laten ontwikkelen. „Het
scherpt de docenten en de leerlin
gen. We willen dat leerlingen au
tonoom worden en beter leren. Ze
mogen zelf hun strategie bepalen
en falen is geen ramp, maar een
moment om te reflecteren."
Telt dit mee?
Dit is het eerste schooljaar waarin
Meerhoff zo werkt en hij ziet dat
het effect heeft. „We horen min
der vaak: 'Telt dit mee?' en leerlin
gen kunnen beter dan andere 12-
jarigen hun functioneren beoor
delen." Van ouders hoort hij dat de
gesprekken aan tafel veranderen.
De kinderen praten mee over ver
kiezingen en wat in de krant staat.
De school van Van Remoortere
is nog niet om. In de toetsweek
hadden leerlingen wiskunde niet
erg goed gemaakt, omdat ze zich
op de vakken hadden geconcen
treerd waarvoor ze wel een cijfer
kregen. „De oudere stof was blij
ven hangen, maar de nieuwe stof
was niet voldoende herhaald."
Toch weet hij dat hij de juiste weg
is ingeslagen. „Het mooist vind ik
dat ouders opmerken dat hun leer
lingen weer nieuwsgierig worden
van de lessen."
Wat vinden de leerlingen
van het Cartesius 2 van een school
zonder cijfers?
maandag 22 mei 2017
GO
Schoolleider Martijn Meerhoff van het Cartesius 2 in Amsterdam, waar geen cijfers worden uitgedeeld.
„Het scherpt de docenten en de leerlingen." fotosmarcookhuizen
met cijfers geven!
Cees van der Vleuten, hoogleraar
onderwijskunde
ISABEL KRIJNEN (13), LANDSMEER
IMR AN ALAZ (12), AMSTERDAM
RIEMER KERKSTRA (12), AMSTERDAM
Facebookgroep 'Ac
tief leren zonder cij
fers' van wiskundedo
cent Jörgen van Re
moortere heeft inmid
dels 3.600 leden.
HUUBVELTMAN (12), LANDSMEER
„Je weet hier wat je moet doen om
een goede beoordeling te krijgen
en als je goed werkt, heb je geen
huiswerk. In de lesbrief die we elke
les krijgen, staat wat we moeten
doen en dat kun je tijdens de les
ook af hebben. Voor mij is dit een
fijne school, omdat we elke dag
een vast rooster hebben van
negen uur 's morgens tot drie uur
's middags. Daardoor kan ik veel
sporten, omdat ik dat goed kan in
plannen."
„Het is leuk dat je hier de vrijheid
krijgt om je werk te maken. We
krijgen meestal eerst een halfuur
tje uitleg en daarna kun je je werk
maken. Dat hoeft niet in de klas,
we hebben hier ook een lokaal met
banken waar je mag gaan zitten.
Ik vind het ook een voordeel dat
we niet zo veel boeken hoeven
mee te nemen, want alles is digi
taal en staat op de laptop. Het na
deel van werken op de laptop is
dat je niet goed leert spellen, want
de autocorrectie verbetert je fouten van
zelf."
„We hebben hier blokuren van
2,5 uur en we krijgen geen huis
werk mee. We moeten de opdrach
ten binnen de uren op school
doen. Dat motiveert, want als je
het goed doet in de zelfstudie
uren, mag je naar huis. Ik vind het
goed dat we geen cijfers krijgen,
want niet iedereen begrijpt dat een
7 een ruim voldoende is. Bij ons
krijg je ook geen 3, maar 'niet vol
daan' en dan mag je de opdracht
gewoon inhalen. Je moet voor elke
opdracht een voldoende halen."
„We hebben hier geen echte vak
ken, maar modules waarin je op
drachten maakt. Elk jaar heeft vier
periodes en per periode hebben
we zeven of acht modules, zoals
'Amsterdam'. Daarin zit dan ge
schiedenis en kunstgeschiedenis
en er horen opdrachten bij waar
mee je bijvoorbeeld grammatica
oefent. We doen leuke dingen. We
moesten bijvoorbeeld een keer
een eigen taal bedenken. Voor de
opdrachten krijgen we een 'vol
doende', 'goed', 'excellent' of 'niet vol
daan'. Ik probeer altijd een 'excellent' te
halen. Ik doe daarom thuis ook wel eens
wat voor school."
