Meer moorden op natuurbeschermers
10
FILIPIJNEN MOORD OP NATUURBESCHERMER
Natuurbeschermer
Willem Geertman
(67) werd vermoord
op de Filipijnen. Zijn
strijd tegen de
machtige mijnbouw-
industrie kostte hem
de kop. „Hij trapte
k- op rijke, lange
Z tenen."
Willem Geert
man had een
simpel touw
gespannen
voor de poort
naar zijn
veranda. Wie het terrein bij zijn
huis in de Filipijnse stad Angeles
wilde betreden, moest eerst het
touw omhoog doen. Er stond geen
hek, er was geen camera. Dat touw
was zijn 'beveiliging'.
De natuurbeschermer liet zich
niet bang maken, ook al liep hij ge
vaar. „Willem kreeg anonieme
waarschuwingen en moest altijd
om zich heen kijken", vertelt zijn
broer Herman Geertman (67).
„Maar hij daagde ook uit. Hij zei:
ze durven mij toch niet te ver
moorden. Ik ben veel te bekend."
Toch werd Willem vermoord.
Op 3 juli 2012 reed hij naar zijn
kantoor in een streng beveiligde
wijk in San Fernando. Hij belde
aan bij de poort en ging het terrein
op, toen twee mannen binnen
drongen en hem voor de ogen van
zijn collega's doodschoten, op de
piekwaar hij een maand eerder
zijn 67ste verjaardag vierde.
In de documentaire War on mi
nerals, die gisteravond in première
ging, doen ooggetuigen voor hoe
de daders Willem dwongen te
knielen, waarna eentje hem in de
rug schoot. Ze namen een tas met
duizenden euro's mee, en vlucht
ten met een derde man op een
motor.
De Filipijnse autoriteiten be
stempelden het lange tijd als een
'roofmoord'. Nabestaanden en na
tuurorganisaties spreken stellig
van een 'politieke moord'. Zijn
dood past in een wereldwijde
reeks van raadselachtige moorden
op milieuactivisten, die strijden
tegen de industrie van mijnbouw
en houtkap. „Het is niet zo dat zijn
tas werd afgepakt en dat daarbij
per ongeluk een pistool is afge
gaan", zegt Herman. „Hij is geëxe
cuteerd, omdat hij op rijke, lange
tenen heeft getrapt."
Intimidatie
Willem werkte al ruim 40 jaar op
de Filipijnen. Hij steunde het ver
zet tegen grote mijnbouwprojec-
ten, die desastreuze gevolgen heb
ben voor de natuur en de arme
boeren en inheemse bevolking.
Hij gaf training in veiligheid en
georganiseerd protest. „Willem
wilde mensen duidelijk maken
dat ze rechten hebben en dat ze
die kunnen claimen." In de docu
mentaire gaan Herman en zijn
vrouw Gerda na de moord naar de
Filipijnen. Ze spreken collega's,
bezoeken bedreigde gemeen
schappen en dubieuze projecten,
en worden zich bewust van de
context van de moord. Ze leerden
hoe bedrijven gedekt worden door
de politiek, van de senator tot
derde burgemeester. Hoe de indu
strie paramilitaire organisaties in
huurt om met geweld, bedreiging
en intimidatie de bevolking te ver
jagen van het land waar ze al gene
raties lang wonen.
Er zijn al 250 'politieke moorden'
gepleegd op de Filipijnen. Willem
was de honderdste. In zijn zaak is
drie jaar geleden een verdachte op
gepakt. Hij wil wel praten, maar
alleen in ruil voor immuniteit.
Daar ging de rechter niet mee ak
koord. Sindsdien kabbelt het pro
ces voort. Er worden nog steeds
getuigen gehoord, maar een ver
oordeling blijft uit.
De daders staan duidelijk op
camerabeelden. Daarop is ook te
zien dat na de moord een andere
auto nog even langsreed om te kij
ken of de klus geklaard was. Hoe
konden de daders ongestoord door
de controle van de beveiligde wijk
komen? En hoe kan de verdachte
zich een van de duurste advocaten
veroorloven? „Dat maakt ons ach
terdochtig. Het proces wordt ge-
Het is schandalig
dat Nederland de
zaak van Willem
zo laat gaan
traineerd", zegt Herman.
„De vrouw van Willem zit on
dergedoken vanwege bedreigin
gen. Op de dag van de moord
kreeg ze een sms'je: you're next.
Twee ooggetuigen zijn zo onder
druk gezet dat ze zich hebben te
ruggetrokken. Misschien wordt hij
veroordeeld, maar daarmee is het
probleem niet opgelost. De hogere
machten die verantwoordelijk
zijn, worden niet aangepakt.
Zolang geen enkele moord wordt
opgelost, is er geen barrière voor
de bedrijven om door te gaan."
Op 5 juni is een nieuwe zitting.
Buitenlandse Zaken in Nederland
kan vanwege de 'stille diplomatie'
niets zeggen, maar blijft zich wel
inzetten voor de zaak. Herman en
Gerda vinden de regering te pas
sief. Herman: „Ik snap niet dat Ne
derland zich niet publiekelijk uit
gesproken heeft over de moord.
Schandalig dat ze het zo laten
gaan. Er is iemand vermoord die
goed werk deed."
Dat maakt hen niet minder
strijdbaar. Ze blijven zich inzetten
om het onrecht rond de moord op
Willem aan de kaak te stellen.
Herman: „We hebben de erfenis
van Willem erbij gekregen. Hij
heeft veel mensen daar strijdbaar
gemaakt en hoop teruggebracht.
Hij zei ook: 'Ik zal niet meer leven
als de verbeteringen zichtbaar zijn.
Maar als we nu niet bezig blijven
dan duurt het alleen maar langer'."
MILIEU
zaterdag 20 mei 2017
ft
'Onze Willem is geëxecuteerd'
Tonny van der Mee
Amsterdam
- Herman Geertman
War on minerals van Jacco
Groen wordt de komende maan
den op verschillende plekken ver
toond, onder meer in Den Haag
en Utrecht. Zie: www.bescherm-
denatuurbeschermer.nl
Het aantal moorden op
natuurbeschermers
groeit. In 2015 werd
een recordaantal van
185 activisten in zes
tien landen gedood,
blijkt uit cijfers van
Global Witness.
„Dat is 60 procent meer
dan in het jaar ervoor",
zegt Femke Wijdekop
van natuurorganisatie
IUCN NL. „Gemiddeld
worden wekelijks drie
natuurbeschermers ver
moord." Waarschijnlijk
zijn er nog veel meer
slachtoffers, omdat in
Afrikaanse landen geen
betrouwbare statistie
ken zijn. Brazilië spande
de kroon met 50 moor
den, gevolgd door de Fi
lipijnen (33) en Colom
bia (26). Dat in de zaak
van Willem Geertman
nog steeds niemand
veroordeeld is, past in
de wereldwijde trend: de
meeste moordenaars
van natuurbeschermers
gaan vrijuit: maar 1 pro
cent wordt bestraft.
In de betreffende lan
den is veel corruptie,
worden mensenrechten
geschonden en milieu
wetten niet nageleefd.
„Het is lastig om de ver
antwoordelijken te pak
ken", zegt Wijdekop.
„Het zijn vaak buiten
landse bedrijven. Ze blij
ven buiten schot. Wie
moet je daarop aan
spreken?"
Landen praten over een
verdrag waarin bedrij
ven (juridisch) harder
aangepakt kunnen wor
den als ze het milieu
ontwrichten. Een com
missie onder de vlag
van de Verenigde Naties
moet daarop toezien.
