10
Vluchtelingencrisis: het wordt steeds grimmiger op de Middellandse Zee
De sfeer op de Middellandse Zee wordt
grimmiger. Deze week ramde de Libische
kustwacht bijna een onder Nederlandse vlag
varend reddingsschip. Hebben deze schepen
aantrekkingskracht op migranten?
„Het is waanzin, een schending van
het internationale recht", stelt Rei-
nier Boere, de Nederlandse missie
leider van het reddingsschip Sea
Watch 2. Woensdag was dat schip
voor de Libische kust op weg naar
een houten boot volgepakt met een
paar honderd migranten. Tot het
bijna werd geramd door de Libische
kustwacht.
Vanaf de Sea Watch, die onder
Nederlandse vlag vaart, vertelt hij:
„Wij hielden ons aan onze orders
van het Internationale Coördinatie
centrum in Rome, maar opeens
komt er een schip van de Libische
kustwacht vlak voor onze boeg
langs gevaren. Zonder dat ze con
tact met ons hadden opgenomen.
Ze wilden gewoon laten zien wie
de baas was!" Ze brachten daarmee
het schip en de crew van Sea Watch
in gevaar, stelt de hulporganisatie.
Saillant detail: de Libische kust
wacht wordt onder meer getraind
door de Nederlandse overheid.
Na de manoeuvre voeren de Li-
biërs naar de migrantenboot toe,
namen een deel van de mensen aan
boord en namen het houten schip
mee terug naar de Libische haven
Sabratha. Tegen internationaal
recht in, zegt Boere, want de mi
grantenboot was inmiddels buiten
de Libische territoriale wateren. Sea
Watch wilde de migranten juist de
andere kant op helpen: naar Europa.
In Libië lopen de migranten gevaar
opgesloten en gemarteld te worden,
stelt de organisatie. De Libiërs zijn
ook boos: „Sea Watch hinderde ons.
Ze wilden de migranten meene
men, omdat ze vinden dat Libië
niet veilig voor hen is." Op de boot
zaten, volgens de woordvoerder van
de Kustwacht, onder meer 300 Ma
rokkanen, 145 Bengalen en 23 Tune-
siërs.
Het incident laat zien dat de sfeer
op zee nog grimmiger wordt. Het
was al een treurige boel voor de Li
bische kust waar vorig jaar zeker
4.000 en dit jaar al 1.000 migranten
verdronken, maar nu vliegen ook
kustwacht, ngo's en politici elkaar
steeds vaker in de haren. De vraag
waar het om draait: zorgen al die
reddingsschepen zo dichtbij de
kust ervoor dat meer migranten de
oversteek wagen? Is het een 'veer
dienst naar Europa'? Dit jaar wer
den er in het gebied bijna 45.000
migranten van zee geplukt. Vorig
jaar waren dat er 181.000, waarvan
sommigen ook op eigen kracht Ita
lië bereikten.
Uitgelekt
Belgische, Italiaanse en Oostenrijke
ministers beschuldigen kleine, par
ticuliere ngo's als Sea Watch en Ju-
gend Rettet van 'mensensmokkel'.
De ngo's zouden contact hebben
met smokkelaars en als een mag
neet werken. Een uitgelekte notitie
van de EU-grensbewakingsorgani-
satie Frontex stelt dat 'migranten al
voor hun vertrek duidelijke in
structies krijgen welke richting ze
moeten volgen om de boot van de
ngo te bereiken'. De organisatie
stelt ook dat sommige schepen 's
nachts 'hun lichten als een baken
voor de migranten gebruiken'.
Smokkelorganisaties zouden zelfs
een keer de migranten direct heb
ben afgezet op een ngo-schip'.
Smokkelaars zien hun kans
schoon: ze gebruiken nog gamme
lere boten dan ze al deden en stou
wen die nog voller. De boot hoeft
het verre Italië niet te halen, red
ding wacht al op een paar kilome
ter, lijkt de gedachte.
Kleine ngo's als Sea Watch varen
tot 12 mijl (de grens van de territo
riale wateren) van de Libische kust.
Grotere organisaties als Artsen zon
der Grenzen en Save the Children,
die ook schepen in de buurt heb
ben, blijven op 25 zeemijl en komen
alleen dichterbij als er daadwerke
lijk een schip in nood is. De elf ma
rineschepen van de grote EU-mis-
sie Triton II blijven nog verder uit
de kust.
De Nederlander Rob Gruijters,
onderzoeker aan de Universiteit
van Oxford, berekende dat de aan
wezigheid van al die reddings- en
marineschepen weinig verschil
maakt. Sinds 2013 kwamen er in de
periodes dat er weinig reddings
schepen aanwezig waren niet
opeens veel minder migranten over
zee.
Een 'aanzuigende werking' von
den hij en collega-onderzoeker
Elias Steinhilper niet. „Het wijst
vooral op het voortdurende falen
van de Europese autoriteiten om
een goed antwoord te hebben op de
humanitaire crisis."
Crisis
Artsen zonder Grenzen stelt: „Mis
schien profiteren smokkelaars van
onze aanwezigheid, want smokke
laars proberen altijd overal van te
profiteren." De organisatie zegt
geen contact met hen te hebben. De
ngo's zijn er simpelweg om men
senlevens te redden, vinden ze, er is
immers een humanitaire crisis aan
de gang. „De enige oplossing daar
voor is een veilige, legale route naar
Europa."
vrijdag 12 mei 2017
De Libische kustwacht en reddingsschip Sea Watch trachten beide deze vluchtelingen aan boord te krijgen. Uiteindelijk moesten de meesten terug naar Libië, fotoap
Elke dag ruzie op zee: wie
neemt migrant aan boord?
Cyril Rosman
Rotterdam
A Het schip van de kustwacht ramde bijna de onder Nederlandse vlag varende Sea Watch, fotoap
ITALIË
Lampedusa
Bijna-aanvaring
12 mijl
zone
Sabratha"
