Stille
Sabine Engelen laat met haar boek een inktzwarte periode achter zich
12 ZE
De moeder van
Sabine Engelen
werd begin 1995
vermoord. Door
haar vader, denkt ze
zelf. Over de
jarenlange ellende
die volgde en de
verwerking ervan
schreef Sabine een
boek: En vandaag
lach ik.
Streektaal
Zuiderburen
Sabine Engelen lacht.
Ruim twintig jaar na
de moord op haar moe
der kan ze dat weer.
Dat op zich is al een
wonder. Lang was haar leven een
inktzwarte brij van gestrande rela
ties, diepe depressies en zelfde
structief gedrag. Ze weet het, de
gevarenzone was heel dichtbij:
„Voor hetzelfde geld was ik er niet
meer geweest. Maar ik heb het
kunnen omdraaien. Dat wil ik met
dit boek laten zien."
De titel: En vandaag lach ik. Het
boek begint met wat er op 28 fe
bruari 1995 gebeurde. In Heultje,
een dorp ruim veertig kilometer
ten zuidoosten van Antwerpen.
Het is de plek waar Sabine op
groeide en waar haar ouders een
boerderij runnen. Op die dag - Sa
bine is dan 25 jaar - wordt het li
chaam van haar moeder gevonden.
In een greppel. Vermoord. Vader
Felix Engelen wordt als eerste ver
dachte gehoord. Hij ontkent en er
is geen bewijs tegen hem. Net
voordat hij wordt vrijgelaten,
vindt de politie op de boerderij
een zak met bebloede handdoe
ken. Het voorarrest wordt ver
lengd. Een dag later verhangt boer
Engelen zich in zijn cel. Hij laat
een briefje achter: 'Ik heb het niet
gedaan'. Maar wie dan wel? De
zaak is nooit opgelost.
„Iedere dag was het op tv, iedere
dag op het nieuws", kijkt Sabine
nu, twee decennia later, terug. „Je
staat plots volop in de aandacht en
wordt bestempeld als 'de dochter
van'. En dat stempel draag je mee,
dat heb je. En het is lang blijven
kleven."
Voor Sabine staat allang vast wie
de dader is geweest: haar vader.
„Dat is een kwestie van intuïtie,
van aanvoelen", zegt ze. Met en
kele pennenstreken zet ze hem
neer in haar boek. Als een man die
hard werkte, maar geen liefde kon
tonen. Als een echtgenoot die
maanden niet tegen zijn vrouw
sprak, omdat ze een concert van
Will Tura had bezocht. Als een ge
mankeerd voorbeeld voor zijn
dochter. Een citaat uit het boek: 'Ik
heb mijn vader één keer fier op mij
gezien, dat was toen ik als kind
een vogeltje dat uit het nest was
gevallen, zijn nek omdraaide. Ik
zei, net zoals mijn vader altijd zei:
„Voila, gij moet er ook niet meer
zijn".'
En vandaag lach ik is geenszins
een ontrafeling van een mysteri
euze moordzaak of een analyse
van de beweegredenen van de da
der. Het is het verhaal van een
vrouw die getraumatiseerd raakt
door het gewelddadige verlies van
haar ouders, de destructieve ge
volgen daarvan en de moeizame
tocht terug naar boven. Het boek is
daarvan de finale afrekening: ze
wilde alles van zich af schrijven.
Nu het sinds kort in de winkel ligt,
stromen de reacties binnen. „Men
sen herkennen zich erin, want ie
dereen heeft wel iets meegemaakt
in het leven, 't Is niet omdat mijn
Ik ben geen
psycholoog, alleen
een
ervaringsdeskundige
van het leven
dikke teen gebroken is, dat jouw
kleine teen niet zeer mag doen,
hè? Pijn is pijn. Ik ben geen psy
choloog, alleen een ervaringsdes
kundige van het leven. En die er
varingen kan ik delen, dat is mijn
intentie geweest met dit boek.
Mensen kunnen leren van mijn
fouten."
Opvallend tot slot is de verge
vingsgezindheid die ze toont ten
opzichte van haar vader. „Ik vond
het erg om die dingen over hem te
schrijven. Maar het was zo. Ik keur
niet goed wat hij gedaan heeft,
maar ik veroordeel hem ook niet
meer. En ik voel sterk de trots van
mijn moeder voor wat ik nu ge
daan heb. Ze is keifier. Zo voelt
dat." Sabine Engelen lacht weer.
Ejulder nog 'n omroep-
hids? Wulder wé. Vee
maansen dat nie mi,
want 'r mot bezunigd 'ore in
je kan de prohramma's ok
uut de krante aele, ma wul
der toch nog zö'n gids.
Vroeher êêtte dat radiobode,
ma 't stik vö de radio stae noe
mit kleine lettertjes van ach
ter in 't blad. 't Beeld ei 't
woord vervange, a zou je dat
nie zaahe, want 'r 'oor wat
of ekaekeld op de tillevisie.
In mekaore uut laete praete is
t'r nie mï bie, ze doe niks as
dü mekaore schreêuwe. 't Za
wè komme omda'k ouwer
'ore, ik vinde dat êêl ver
moeiend. julder dat nie? Ze
gae ok aolsma vluhher
praete, ik kan 't nie aoltied
mï volhe. 't Liekent wè of
aole jonge maansen ADHD-
kinders bin. Ze kunne nie mï
stille weze. Ok as ze allêênig
bin motte ze praete in 'n "so-
ciaol medium", 't Liekent wè
sociaol, ma as ik naer zö'n
kroot je jonge maansen kieke
zitte ze eihenlijk aomè vö d'r
eihe op 'n smartphone te
wrieven in somtieds laete ze
wat an mekaore zie. Ik dienke
dat 't asociaole media bin.
Jao, in noe mö'k eerlijk
zaahe: 't is nie enkelt de
jeugd die dat doet, Ofhelo-
ape zaeterdag è'k daevan
kunne geniete in de trein.
Eêle interessante tillefoonhe-
sprekken: Jao, ik bin noe on-
derwegt, moe. Is de katte a
'n bitje beterder? In laahe de
kippen nog wè goed? In meer
van zukken belangrieke
praet.
't Is nie enkelt dat ze zö
druk bin, ze leve ok anders.
Vö de jeugd schient d'n dag
pas goed te behinnen om aalf
ure saeves. Ik wone op Re-
nisse, ik wete d'r aoles van. In
jao, ik bin nog van d'n tied,
dat de dag netjes g'opend
wier dü d'n doomnie, die a
om tiene voör achte de dag-
openienge op de radio dee
verzurhe. Ik 'oör'n nog mit
plechtihe stemme zaahe: "En
nu zingen wij samen
Scheepken onder Jezus'
hoede." Saeves om twaolf ure
wier d'n dag of eslote mit 't
Wilhelmus in wat eerder kö
je op de tillevisie pater Leo
pold Verhagen zie zitte vö de
dagslutieng van de KRO.
Kiek, daer zat orde in, d'r was
'n behin in 'n aende. In de-
zaalfde tied ao je in Den
Bosch bisschop Bekkers, die
medèrner was as de aore bis
schoppen in diengen zei die
vee van onze katholieke
mede-burhers te varre vonde
gae.Dat is over. M'n gin tied
mï. Me bin aomè zö druk mit
waarken, mit geld verdiene,
achter aoles anloape, oe
zouwe m'n nog tied om
naer 'n doomnie te luusteren
om acht ure soches? In saeves
om aalf ure kieke m'n vee lie
ver nae maansen die meka
ore vliehen of wille vange in
't nie mï mekaore seêns bin.
Meschien zou 't goed weze
om de t.v. wat eerder uut te
zetten in gewoon even stille
te zitten in te dienken. Ik
dienke dat je dan beter kan
slaepe.
Mien durp was de ofhelo-
ape weken net zö druk as in
de zomer dü de meivekansie.
Meêstentieds is 't in meie dü
de weke eêl rustig in bin vee
wienkels zaalfs nog dicht.
Dat de eihenaers noödig as
voörbereidieng op de drukke
zomer.
Stilte kan goed waarke vö
'n maans, enkelt nie vö de
ekenemie.
dinsdag 9 mei 2017
Ik veroordeel mijn vader niet meer
Sabine Engelen: „Ik wil mijn ervaringen delen, dat is de intentie van dit boek. Mensen kunnen leren van mijn fouten." fotoboaztimmermans
Peter van den Assem
-Sabine Engelen
'En vandaag lach ik' (uitgeverij
Het Punt, 112 bladzijden) kost 19
euro en is onder meer te koop bij
bol.com.
In deze rubriek
belichten we
wekelijks een
Zeeuws dialect.
Deze keer een
verhaal van
Henk Blom in het
Schouws.
Beluister de ge
sproken rubriek op
pzc.nl/streektaal.
In de rubriek Zuiderburen
werpen we wekelijks
een blik over de Belgische
grens. Deze week: Sabine
Engelen schrijft het geweld
dadige verlies van haar ou
ders van zich af.
EN VANDAAG IACH IK
