II
7
LIEDJES EN POLITIEK
Deelnemers: 'Geen commentaar!'
Rusland
heeft nooit
echt willen
meedoen,
het enige
doel was
een
schandaal
Politieke spelletjes
horen net zo bij het
Songfestival als
windmachines en
gedoe over kleding.
Toch is deze editie
anders. In Kiev is de
spanning voelbaar.
Niet eerder was een terrein
waar een Eurovisie Song
festival wordt gehouden
arena zo streng beveiligd
als het uit grauw beton op
getrokken Exhibition Centre in Kiev.
Wie er binnen wil moet zich langs
drie controlepunten werken. Bij het
middelste moeten tassen én journa
listen apart door de scanner. Laptops
en telefoons worden niet alleen beke
ken, maar ook aan- en uitgezet. Als ze
niet meteen werken, volgt nader on
derzoek. Net als op een vliegveld ver
dwijnen busjes deodorant en flacons
zonnebrandcrème direct de vuilnis
bak in. Te gevaarlijk in een land waar
in het oostelijk deel nog steeds ge
vechten tussen separatisten en het
regeringsleger plaatsvinden.
„Dit is", zegt de Russische journa
list Mikhail Kesarev, „het meest poli
tiek geladen Songfestival ooit. En ik
vrees dat die spanning de komende
jaren niet zal verdwijnen." Kesarev is
één van de slechts drie Russische
journalisten die het festival terplekke
verslaat. Vorig jaar, zo zegt hij, waren
er zo'n tachtig Russische collega's in
Stockholm. „Waarom die nu thuis
bleven? Sommigen zijn boos dat de
Russische inzending niet mag mee
doen en ze hebben een hekel aan Oe
kraïne. Anderen zijn juist bang dat
hen hier iets overkomt. Ze maakten
zich zorgen over hun veiligheid."
Winst Oekraïne
Dat het 62ste Eurovisie Songfestival
een beladen editie zou worden was
exact een jaar geleden al zeker. In mei
2016 won de Oekraïense Jamala het
festival met haar etnische hymne
1944, die ging over Stalins deportatie
van duizenden Krim-Tataren tijdens
de Tweede Wereldoorlog. Jamala, die
zich openlijk sterk maakte voor 'de
bevrijding van De Krim', troefde ver
rassend de Russische topfavoriet Ser
gey Lazarev af.
De nederlaag kwam in Rusland
hard aan en in tijden van conflict
wierp dat meteen zijn schaduw voor
uit. Want zou Rusland meedoen aan
een festival in het land waarvan het
de regering als onwettig beschouwt?
En zou Oekraïne een deelnemer toe
laten uit het land dat in 2014 een
compleet schiereiland annexeerde?
Het antwoord bleek in beide gevallen
'nee'. Maar niet voordat de twee lan
den een politieke show van het hoog
ste theatrale gehalte opvoerden.
Het begon met de bekendmaking
van de Russische deelneemster. Op
de laatste inschrijfdag werd Julia Sa-
moilova naar voren geschoven. De
zangeres zou, gezeten in een rolstoel,
de galmballade Flame is Burning ver
tolken. Een Oekraïense reactie liet
niet lang op zich wachten. Samoilova
werd de toegang tot Oekraïne ont
zegd, omdat zij in 2015 vanuit Rus
land over land - en daarmee illegaal,
aldus Oekraïne - naar De Krim was
gereisd voor een optreden.
Songfestivalorganisator European
Broadcast Union (EBU) poogde te be
middelen. Toen diplomatie geen uit-
komst bracht, mocht Rusland vanuit
eigen land via een satellietverbinding
meedoen. Die oplossing wees Rus
land van de hand. Het land trok Sa
moilova terug en schrapte de uitzen
ding van het festival in zijn geheel.
Een woordvoerder van de Russische
regering noemde de gang van zaken
'inhumaan en misdadig'.
Ruslandsdoel
Toch was dit precies het scenario dat
Rusland in zijn hoofd had, denkt
journalist Kesarev. „Ze wisten daar
dat dit zou gebeuren. Ze hebben
nooit echt willen meedoen. Zeker, ze
hebben het inschrijfgeld op tijd be
taald, maar het enige doel was het
veroorzaken van een schandaal. Ze
weten hoe gevoelig de situatie rond
De Krim ligt. En dan wachten ze tot
de laatste dag met het bekendmaken
van de deelnemer. Oekraïne kon
geen kant op."
Toch richt de woede van de organi
serende EBU zich juist op Oekraïne.
Officieel wil de Europese omroep
niet reageren, maar in een uitgelekte
brief aan de Oekraïense premier
Groysman waarschuwt voorzitter In-
grid Deltenre dat 'een organiserend
land nooit eerder in de geschiedenis
een deelnemer uitsloot': „Dit zal
grote gevolgen hebben voor Oe
kraïne."
Welke gevolgen is onduidelijk. Ge
sproken wordt over een uitsluiting
voor volgend jaar. „Dat soort verha
len gaat altijd", weet Kesarev, die
voor zijn website muzznews.com voor
de achtste keer het festival verslaat.
„Maar er gebeurt nooit iets. Volgend
jaar doen die twee landen allebei
weer mee."
Voor de zekerheid zou de Oekraï
ense vice-premier Kirilenko zich gis
teren in het Eurovisie-epicentrum
melden voor een gesprek met de in
ternationale pers. Op het laatste mo-
ment zegde hij het vermoedelijke
charmeoffensief echter af. Hij gaf
daarvoor geen reden.
Journalist Kesarev, die in Moskou
woont maar een Oekraïense moeder
heeft, denkt dat de Oekraïense auto
riteiten stiekem erg opgelucht zijn
over de absentie van Rusland. „Stel je
voor dat de hele delegatie hier was
geweest. Dat was een ongelooflijke
beveiligingsoperatie geworden. En
dan was elke kleine misstap door de
Russen aangegrepen om opnieuw in
de slachtofferrol te kruipen. Ze pro
voceren nu trouwens alsnog; ze laten
Samoilova op de dag van de halve fi
nale opnieuw op De Krim optreden."
Bang dat zijn uitlatingen hem bij
terugkomst in Rusland in de proble
men brengen is Kesarev niet. „Ik ben
maar een eenvoudige Songfestival
volger. Op onze site berichtten we
vooral over de muziek en de podium
acts. We zijn apolitiek. In Rusland
zijn er heel veel journalisten die de
regering veel gevaarlijker vindt."
zaterdag 6 mei 2017
GO
Meest geladen festival ooit
KIEV De Oekraïense
inzending van dit jaar,
de rockband O. Tor-
vald, hield zich giste
ren aan een traditio
nele Songfestival-wet:
nooit over beladen
kwesties praten. De
zanger hield het bij
een diplomatiek: „We
zijn muzikanten, geen
politici."
De Nederlandse orga
niserende omroep
AVROTROS liet weten
dat meidengroep
OG3NE, die donder
dag aantreedt in de
tweede halve finale,
zich ook niet wil men
gen in de politieke dis
cussie en dus geen
vragen over dit onder
werp beantwoordt.
De beveiliging van
het terrein waar het
Eurovisie Songfestival
wordt gehouden is
enorm, fotosergey
—Mikhail Kesarev,
journalist in Oekraïne
Stefan Raatgever
Kiev
Zanderes Samoilova mocht Oe
kraïne niet in, waarop Rusland zich
terugtrok, fotoepa
