S 14 WEE PORTRET FRANCISCA VAN VLOTEN Het zijn de schermutselingen vooraf. Leeftijd? „Alsjeblieft niet." Getrouwd, kinderen: ook allemaal privé. „Ik ben niet zo belangrijk", zegt Francisca van Vloten. We nestelen ons op de bank van haar olijfgroene houten huis aan de rand van Domburg. Het museum, schrijven, haar roots, Toorop en Mondriaan, daarover mag het wel gaan. Francisca van Vloten is sinds een jaar of tien de vaste conser vator van het Marie Tak van Poortvliet Museum (MTVP) in Domburg. In feite is ze al vanaf de voor bereiding en de opening begin jaren negentig van de vorige eeuw bij het kunstgebouwtje betrokken. Exposities samen stellen, daarover publiceren: ze is er intensief mee bezig ge weest. En nog steeds. Dat de Hongaarse schilder Krisztian Horvath nu exposeert, is haar verdienste. Ze stelde een oeuvrecatalogus samen met daarin zijn levensverhaal on der de titel De schoonheid van alles. Nu is ze bezig met de ex positie die voor later dit jaar op de rol staat: een selectie uit de collecties van de gemeente Veere en het museum en uit haar eigen verzameling. Druk? „Tja, ik ben volop in bedrijf. Met pensioen? Nou ja, wat de betrokkenheid betreft, natuur lijk never." Echtgenoot Arnold van Houtum verzorgt de thee. We hebben uitzicht op een kamer die langzamerhand volge bouwd raakt met boeken. Boe ken, schilderijen. Als de in richting de bewoonster weer spiegelt, dan moeten we bij li teratuur en kunst uitkomen. Francisca van Vloten schreef zelf onder meer een reeks boe ken en artikelen over het Zeeuwse licht en de kunste naars die zich erdoor lieten in spireren. Jan Toorop en Piet Mondriaan. We gaan het ge sprek niet volstoppen met na men van schilders. Maar deze twee moeten in elk geval wor den genoemd, omdat ze Dom burg begin 20ste eeuw wereld faam bezorgden. Daar komt bij, dat Van Vloten niet bijzon der gelukkig is met de huidige naam van het museum in Domburg. „Als ik een naam zou mogen geven, dan zou ik voor zoiets als het MOTO-mu- seum kiezen, naar Mondriaan en Toorop." „Ik ben altijd al bezig geweest met lezen en schrijven, van kleins af aan. En na het gym nasium ben ik rechten gaan studeren in Utrecht. Mijn va der had rechten gedaan, een tante ook. Ik was 17 jaar toen ik met mijn studie begon en had niet in de gaten dat mijn hart eigenlijk ergens anders lag. Vlak voor ik na mijn kandi daats Nederlands Recht en een basis doctoraal in Europees Recht in Internationaal Recht zou afstuderen, ben ik ge switcht naar Letteren en Kunstgeschiedenis. Cultuur geschiedenis, dat was mijn ziel, mijn leven. Eigenlijk is mijn oudere zusje Otie iets soortgelijks overkomen. Zij studeerde architectuur, werd stedenbouwkundige in Delft en werkte als architect. Op la tere leeftijd is ze naar de kunstacademie in Haarlem ge gaan, nu is ze kunstenares - en in mijn ogen een groot kunste nares. Zij volgde ook haar hart." U hebt inmiddels een res pectabel aantal titels op uw naam staan. In 2004 kreeg u de Zeeuwse Boekenprijs voor het boek Moen. Tussen Toorop en Mondriaan, over de kunstenares Mies Elout- Drabbe als centrale figuur in de kunstenaarskolonie Dom burg. Maar er is meer. U bent ook schrijver en dichter. „Tja... maar helaas heb ik nu er geen tijd meer voor. Ik zou heel graag weer dichten, toneel schrijven, verhalen. En bij voorbeeld een hele leuke thril ler over Domburg schrijven. Misschien komt het nog, ooit. Vroeger dichtte ik veel en in de jaren tachtig heb ik een paar gedichten geschreven die in Zeeland zijn ontstaan. Een er van hing aan de wand tijdens een expositie vorig jaar, die onder andere door fluitiste Eleonore Pameijer werd be zocht. Toen ze Afscheid las, zei ze: 'Wat een ongelooflijk mooi melodisch en harmonieus ge dicht is dat'. Dat was een mooi compliment, dat kun je je wel voorstellen." AFSCHEID „Ik denk het wel. Johannes van Vloten was mijn betovergroot vader, hij woonde en werkte onder meer in Deventer en in Haarlem. Hij was een theo loog die humanist is gewor den. In zijn tijd had hij naam als literator, Spinozist en filo soof. Alle Tachtigers liepen bij hem de deur plat vanwege zijn bibliotheek en vanwege zijn dochters, mijn oud-oud-tan- tes. De 'clubzusters van Tach tig', zo werden ze genoemd. Betsy trouwde met de kunste naar Willem Witsen, Kitty met de dichter Albert Verwey en Martha met de psychiater schrijver Frederik van Eeden. Dat was ongeveer in de peri ode 1885 tot 1905. Kitty was de enige met een echt gelukkig huwelijk, de andere twee hu welijken eindigden in schei dingen. Je zou kunnen zeggen dat mijn literaire roots bij Jo hannes liggen, en bij zijn dochters, want die schreven en vertaalden ook volop." „Ja, dat klopt. Een paar dagen geleden was ik in Luxemburg om samen met een Franse col lega de 'Impressionisms Rou tes' voor de Raad van Europa te presenteren (route langs plek ken waar impressionistische schilders hebben gewerkt, red.). Het was best wel plotse ling 'impromptu'. Als onder deel daarvan heb ik de Jan Tooroproute ontwikkeld, door Nederland, Duitsland, Zwit serland, Oostenrijk enerzijds en aan de andere kant België, Frankrijk en Engeland." „Mijn moeder, een Neder landse, is in Wenen geboren en groeide daar op. Haar vader zat voor een mijnbouwmaatschap- pij in Roemenië en Oostenrijk. Mijn grootmoeder woonde in Wenen en Salzburg en had een zomerhuis aan de Attersee. Een deel van mijn familie woont er nog en ik kom er zelf ook nog steeds heel graag. En Gustav Mahler had daar bijvoorbeeld een componistenhutje, een Stübchen. De schilder Gustav Klimt verbleef er de zomers met zijn vriendin Emilie Flöge. Van jongs afkwam ik daar met vakanties. Daar is mijn band met Klimt en zijn tijdgenoten ontstaan. Als de juf op de lagere school vroeg wie er in het bui tenland op vakantie was ge weest, stak ik nooit mijn vinger op. Want de Attersee, dat was immers mijn moeders land!" „Ik voel me hier helemaal thuis. Dicht bij de zee, dicht bij de seizoenen. Toen we hier kwa men, in 1983, was het doodstil, uitgestorven. Als ik op de Hoge Hil stond en één meeuw voor bij zag zeilen, dan had ik het ge voel heel dicht bij een groot ge heim te staan. Dat was ontroe rend en tegelijk inspirerend. De uitspraak van de Franse advo caat Henry Bordeaux over de schoonheid van de aarde - die ik bijvoorbeeld als motto voor het boek over Krisztian Hor vath heb gebruikt - is belang rijk voor me: 'De schoonheid der aarde is niet te koop; zij be hoort aan wie haar ontdekt, haar begrijpt en haar weet te genieten'. Dat is óók een zijde van waar we het over hebben: dat betekent ook 'ontzag heb ben voor' en staat naast 'het grote geheim' dat je als een groot geheim moet blijven be waren." „Tja, van mijn proefschrift, waar ik al enkele jaren aan werk. Het is niet eenvoudig om na tussenpozen de draad weer op te pakken. Die pauzes zijn er omdat er natuurlijk tentoon stellingen en publicaties moe ten komen. Ik wil ook graag nog een biografie schrijven van kunstenares Carry van Biema. Zij deed in 1921 mee aan de zo- merexpositie in Domburg. Ik heb meermalen over haar ge publiceerd en dozen vol mate riaal heb ik over haar verza meld, maar helaas zit er een leemte in van twintig jaar... Daarnaast is er nog zo veel dat ik in mijn leven zou willen af ronden. Nee, voorlopig geen pensioen dus." zaterdag 6 mei 2017 GO I Cultuurgeschiedenis, dat was mijn ziel, mijn leven Jan van Damme De kunstzinnige en literaire inspiratie, wanneer uitte die zich voor het eerst? Een zware dag vandaag de ochtenddauw hing vol beloftes in het gras de akkers waren rijp en mooier dan de zee het strand dat van de badgast was maar de zee de zee zit in je bloed je hart slaat het getij alles gebeurt en komt en gaat gaat en komt voorbij voorbij en dag wordt nacht ochtenddauw nevel beloftes zekerheid een vuur geblust een zware dag vandaag maar zie de avond valt altijd weer in bezonken rust Is er een bron aan te wijzen voor uw schrijverstalent? In de periode dat Toorop en Mondriaan in Domburg het Zeeuwse licht zagen, ont stonden er in heel Europa kunstenaarskolonies. U bent actief in EuroArt, de Vereni ging van kunstenaarskolo nies in Europa. U hebt al meerdere keren laten weten, juist die internationale ver bindingen van groot belang te vinden. Met andere woor den: u kijkt graag over de na tionale grens heen. Over roots gesproken, hebt u Europese wortels? Hoe voelde, en voelt zo'n in ternationale ziel zich in het Zeeuwse Domburg? Domburg als badplaats en kunstenaarskolonie in Euro pees verband - dat klinkt als een titel.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2017 | | pagina 53